door: Rutger Oosting | 7 april 2022
Kan een vakleerkracht lichamelijke opvoeding in de toekomst ook rekenles en taal geven? En een groepsdocent bewegingslessen aanbieden? De Hogeschool van Amsterdam (HvA) is op de achtergrond bezig met het ontwikkelen van een opleidingsvariant tussen de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) en de Pedagogische Academie voor het Basisonderwijs (PABO). Eerder gebeurde dit al in Groningen en Nijmegen en de HvA hoopt in 2023 te volgen.
Er zijn verschillende goede redenen om een gecombineerde opleidingsvariant te ontwikkelen, zegt Jeantine Geleijnse, docent bewegingsonderwijs op de HvA. Zelf studeerde ze ook aan de ALO. “Door het tekort aan leraren is het steeds de vraag hoe er nieuwe aanwas komt en hoe we meer mensen kunnen enthousiasmeren voor het onderwijs. Er is ook veel overlap met vakken zoals groepsdynamica. De PABO is een goede aanvulling voor ALO-studenten en andersom ook. Als je gymleraar bent krijg je het op latere leeftijd wellicht zwaar, het is natuurlijk een fysiek beroep. Met deze opleidingsvariant kan je ook voor de klas staan als je dat wilt.”
"De PABO kent een cultureel-diverse groep studenten, terwijl de ALO toch nog voornamelijk witte jongeren opleidt"
Overgewicht, tekort aan meesters en diversiteit
In Nederland is overgewicht onder jongeren een steeds groter probleem. “Mede hierom heeft de gemeente Amsterdam meerdere speerpunten op het gebied van bewegen en gezond gedrag. Onze opleidingen voelen zich nauw verbonden met grote problematiek in de stad. De studenten van deze variant krijgen mede een profiel als beweegregisseur, daarnaast leiden wij op voor stadsbekwaam docentschap.”
Ook het tekort aan meesters in het basisonderwijs is één van de redenen voor het starten van deze opleidingsvariant. “Er zijn veel meer juffen. Er zijn ook scholen waar helemaal geen mannelijke leerkrachten meer werken. Bij de ALO is de instroom beter verdeeld: half om half. We hopen dat door deze combinatie ook weer meer meesters in het basisonderwijs komen.” Mathieu Voorthuijzen, docent aan de ALO, vult aan: “Daar staat tegenover dat de PABO een cultureel-diverse groep studenten kent, terwijl de ALO toch nog voornamelijk witte jongeren opleidt. Een gecombineerde opleidingsvariant kan ook leiden tot meer diversiteit en inclusie in het bewegingsonderwijs.”
De combinatie
De opleidingsvariant duurt 4,5 jaar. Studenten krijgen na het afronden twee bachelorsdiploma’s, een volwaardig ALO-diploma en een volwaardig PABO-diploma. “Als studenten eenmaal actief zijn in het werkveld kunnen ze ‘de spin in het web’ zijn op beweeggebied. Je bent groepsleerkracht en gymleraar. Je hebt dan niet alleen zicht op de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind, maar ook op de lichamelijke ontwikkeling”, vervolgt Geleijnse. De studenten van de nieuwe opleidingsvariant lopen één dag in de week stage in de klas en één dag in de zaal. “Dit gebeurt op dezelfde school, zodat je de school vanuit beide kanten leert kennen.”
"Generieke bekwaamheden zoals pedagogische kennis en kunde van beide opleidingen wordt in het curriculumontwerp gecombineerd"
De HvA hoopt met minimaal één groep te starten. In Groningen bestaat de opleiding inmiddels uit drie klassen, in Arnhem-Nijmegen en Eindhoven zijn dit twee klassen. “Afhankelijk van hoog de animo is. Dat is natuurlijk wel spannend. We weten dat er in andere steden vraag naar is, dus onze verwachting is dat we op de HvA ook met minimaal één groep gaan starten.”
De ontwikkeling
De HvA wil in schooljaar 2023/2024 starten met de opleidingsvariant. Op dit moment werken ze op de achtergrond hard om alles rond te krijgen en het curriculum op te stellen. “We werken met een projectgroep met mensen vanuit de PABO en de ALO, ondersteund door onderwijskundigen. De onderwijskundigen checken of het eindniveau geborgd zit in de opbouw van het curriculum. Generieke bekwaamheden zoals pedagogische kennis en kunde van beide opleidingen wordt in het curriculumontwerp gecombineerd. Belangrijk daarbij is dat de eindkwalificaties van beide opleidingen worden behaald na 4,5 jaar studie.” Als het lesprogramma klaar is, start na de zomer de promotie van de nieuwe opleidingsvariant: “We maken graag studenten enthousiast om voor deze opleidingsvariant te kiezen.”
Dan nog de naam van de opleidingsvariant. Op dit moment is het nog niet bekend hoe het gaat heten. “Naamgeving is altijd lastig. De werktitel is op dit moment gewoon ‘de PABO/ALO van Amsterdam’. Niet heel verrassend, maar denk ik wel een goede, herkenbare en dekkende naam.”