door: Leo Aquina | 16 december 2021

Lector Steven Vos van Fontys Sporthogeschool in Eindhoven is dit jaar een van de twee winnaars van de Deltapremie, een tweejaarlijkse prijs voor praktijkgericht onderzoek aan hogescholen, uitgereikt door Regieorgaan SIA en Vereniging Hogescholen. Daarmee ontvangt hij een premie van 500.000 euro als erkenning voor zijn waardevolle bijdrage aan baanbrekend onderzoek naar het bevorderen van een actieve en gezonde leefstijl. “Het is een prijs voor de waardevolle bijdrage die lectoren en hun team van onderzoekers leveren aan de samenleving, waarbij impact centraal staat”, aldus Vos. “Die impact is beoordeeld op drie facetten: impact op onderwijs, impact op de samenleving en impact op het onderzoeksveld.” In dit artikel gaat Vos dieper in op die facetten.

“Impact is een moeilijk te vatten begrip”, zegt Steven Vos. “Het gaat over de langere termijn en de verandering die je teweegbrengt. Er is zelden sprake van een direct effect. Afgaande op het juryrapport is er onder meer waardering voor de professionalisering van het vakgebied, de integratie van de onderzoekspraktijk met het onderwijs en de interdisciplinaire aanpak. Het gaat niet alleen om kennisoverdracht, maar om het vertalen van inzichten naar hanteerbare tools en methodieken voor het werkveld.”

Samenleving als vertrekpunt
Met dat laatste legt Vos direct de verbinding met de impact op de samenleving. “De samenleving is ons vertrekpunt. We doen praktijkgericht onderzoek, dat uiteindelijk iedereen de mogelijkheid moet geven op een leven lang bewegen. We proberen bijvoorbeeld methodieken te ontwikkelen om mensen te coachen en we proberen er ook voor te zorgen dat die methoden direct worden gebruikt door mensen in het werkveld, denk aan buurtsportcoaches, gymdocenten, leefstijlcoaches, maar ook trainers en coaches bij verenigingen.”

Het is moeilijk om de impact zoals die wordt omschreven in het juryrapport meetbaar te maken. Vos: “Wij proberen vooral regionaal te werken en het mooie in de toelichting van de juryvoorzitter was dat zij vertelde dat mijn/onze naam overal in de regio opduikt. Dat laat zien dat je je niet verstopt achter je computerscherm, maar dat je probeert samen over de grenzen van allerlei domeinen en disciplines heen te gaan.” 

Preventie centraal
Vos richt zich met zijn lectoraat op de preventieve aspecten van gezondheid. Daar geeft hij drie voorbeelden bij: “Ten eerste moet je jong beginnen. Dat doen we bijvoorbeeld met projecten om de gymles motiverender te maken, door te werken aan een optimaal leerklimaat voor kinderen. Als je ergens meer plezier uit haalt, leer je ook meer. Dat moet je dat niet alleen in de gymzaal doen, maar ook op de rest van de school en in de wijk. Het is veel breder. Wij doen dat met projecten waarin we met docenten lichamelijke opvoeding, schooldirecties, maar ook ouders en kinderen kijken naar wat zij willen. Hoe richt je het schoolplein in, maar ook andere plekken in de wijk.”

Als tweede voorbeeld noemt hij een praktijkonderzoekstraject onder kantoormedewerkers. “Die zitten vaak langdurig achter een scherm. Hoe zorgen we ervoor dat ze meer in beweging komen? Vroeger was er niemand die op het idee kwam om bijvoorbeeld wandelend te vergaderen. Waarom niet?” Een derde voorbeeld waarbij preventieve gezondheid centraal staat, is het project Coach in Control, in samenwerking met de Hanzehogeschool (tevens penvoerder), en onder meer Innovatielab Thialf, de KNSB en NOC*NSF. Vos: “Daarbij leren we coaches en trainers van jonge talenten om met data om te gaan via een dashboard en een hands-on scholingsmodule. Dan hebben we het niet over topcoaches, maar juist een laag daaronder, waar een hoop winst te halen is als het bijvoorbeeld gaat om blessurepreventie en trainingsoptimalisatie.”

Erkenning
Vos beschouwt de Deltapremie als een erkenning voor een manier van werken. “We geloven ergens in en we hebben een vergezicht voor ogen van een leven lang bewegen. Het is mooi dat dit thema nu in aanmerking is gekomen voor de Deltapremie, want er zijn in Nederland zo’n zevenhonderd lectoren en het had ook zomaar naar een ander onderzoeksveld kunnen gaan.” 

Wat gaat Vos met de 500.000 euro doen? “Een deel van die prijs is ervoor bedoeld om als ambassadeur op te treden, om mij samen met de andere prijswinnaar (Margie Topp van Hogeschool Windesheim won de Deltapremie voor onderzoek naar het recyclen van moeilijke kunststoffen) gesprekken te voeren in diverse gremia om het praktijkgericht onderzoek te versterken. Daarnaast heb ik een onderzoeksplan geschreven om in zes wijken in Nederland aan de slag te gaan met inwoners en beleidsmakers. Iedereen heeft oplossingen in het achterhoofd om beweging te stimuleren en dat ook in de praktijk te brengen. Dat willen we samenbrengen op een online platform, en tegelijkertijd willen we een interactieve theatershow maken, waarin we op een humoristische manier aan bod laten komen wat er nou echt in de wijk gebeurt op het gebied van bewegen.”

Aan creativiteit geen gebrek, maar de uitvoering staat of valt bij samenwerking. Vos: “Ik vind het wiel niet uit. Ik wil een podium creëren waar de expertise die nu vaak over verschillende domeinen verspreid is, samenkomt. Met de lectoren van het lectorenplatform Sport en Bewegen hebben we al grote stappen gezet in het samenwerken, maar ik zoek ook bondgenoten uit andere domeinen en disciplines.” 

Voor meer informatie: Deltapremie van € 500.000 voor baanbrekend praktijkgericht onderzoek en www.deltapremie.nl