door: Bas Kammenga | 19 augustus 2021

De 'Vitaalste Km²' is een denkbeeldige vierkante kilometer om de faculteit Bewegen, Sport en Voeding van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) heen. Van dit deel van Amsterdam probeert projectleider Neal Beentjes in de komende jaren het meest vitale stukje Nederland te maken. Daartoe wordt de kennis van de HvA-opleidingen en -lectoraten gekoppeld aan vitaliteitsvraagstukken in Amsterdam Nieuw-West. Het idee van de Vitaalste Km² ontstond een kleine twee jaar geleden tijdens een pitch op de Hogeschool van Amsterdam. Inmiddels is het plan concreet, is er een fysieke uitvalsbasis en zullen komend studiejaar de eerste projecten van start gaan omtrent het thema. Daarbij geldt ‘Nieuw-West’ als proeftuin.

Neal Beentjes, projectleider Vitaalste Km² bij de Hogeschool van Amsterdam, faculteit Bewegen, Sport en Voeding, vertelt hoe hij een kleine twee jaar geleden op het idee kwam: “Het is ooit ontstaan met een pitch die ik gaf voor een aantal lectoren van Urban Vitality. Het was noodzaak om de kennis die we in huis hebben te laten landen in de praktijk. Een hogeschool heeft immers als taak om praktijkgericht onderzoek te doen.”

Uitdagingen
De ‘Dream Teams’ van de TU Delft vormden een inspiratiebron. “Bouw de snelste zonneauto of fiets ter wereld”, benoemt Beentjes. “Dat zijn projecten waarin studenten zich kunnen vinden en waarvan ze enthousiast worden. Onze faculteit Bewegen, Sport en Voeding ligt in de Amsterdamse wijk Nieuw-West en daar zijn nogal wat maatschappelijke uitdagingen. Wij hebben veel kennis in huis om die uitdagingen samen met de buurtbewoners aan te pakken en dat gebeurt nog te weinig, constateerden we toen.”

Samen met zijn collega Dennis van Kooij zette Neal Beentjes zijn schouders eronder. “We vonden het mooi om eindelijk eens een project te hebben waarin de samenwerking tussen opleiding, studenten, lectoraten en externe partners tot uiting komt. Vervolgens hebben we best wat tijd nodig gehad om te beginnen. De afgelopen anderhalf jaar zijn we bezig geweest intern iedereen warm maken voor het project. Zodat alle opleidingen op de hoogte zijn en we hebben meteen docenten gevraagd om mee te denken.”

Onderzoek
Met het Sport Data Valley Lab wordt nauw samengewerkt. Projectleider Dennis van Kooij: “Afgelopen jaar hebben we een hackathon - een evenement over beweegdata - georganiseerd in samenwerking met het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West. Vijftig studenten en professionals hebben zich vervolgens een dag lang verdiept in de omgevingsdata, de ledenaantallen van de verenigingen en data afkomstig van Kenniscentrum Sport & Bewegen. Komend jaar gaan we de hackathon herhalen om de bevindingen te vergelijken. Uitkomsten van de onderzoeken zijn aanleidingen voor ons om nieuwe projecten te starten. Zo ligt bijvoorbeeld het meisjesvoetbal in Amsterdam Nieuw-West achter ligt ten opzichte van andere delen van de gemeente. Daar zouden studenten een activatiecampagne aan kunnen koppelen in samenwerking met de KNVB bijvoorbeeld. Een andere groep bedacht een app met wandelroutes voor ouderen waarop stadsbankjes staan aangegeven, zodat ze onderweg kunnen uitrusten.”

De centrale plek van de Vitaalste Km² is The Huddle, zaal A0.52 van de faculteit Bewegen, Sport en Voeding van de HvA. De ruimte wordt gebruikt door studenten, medewerkers en buurtbewoners met innovatieve ideeën om samen te werken aan de realisatie van de Vitaalste Km² van Nederland. Zo kunnen de drie hoofdthema’s 'verbinden', 'creëren' en 'activeren' nog beter in de praktijk worden gebracht. “We hebben heel hard gelobbyd om een fysieke plek te krijgen en dat is gelukt. The Huddle moet het epicentrum voor de Vitaalste Km² worden en uiteindelijk ook toegankelijk zijn voor de buurtbewoners. Het ligt middenin het gebouw, vlakbij de entree. Mensen kunnen er naartoe komen met goede ideeën of werken aan een project. En er worden bijeenkomsten gehouden om kennis te delen.”

Gemeente Amsterdam en stadsdeel Nieuw-West zijn op de hoogte van het initiatief en heel enthousiast. “De lectoraten en opleidingen hebben daarnaast veel externe partners aan zich verbonden en er zijn diverse stageplekken. Het lijkt ons mooi om te kijken hoe we die met elkaar kunnen verbinden en daar een nog groter netwerk van kunnen maken. We proberen studenten actief te laten deelnemen en ook eigenaar van het project te maken.”

Projecten
Komend schooljaar wordt gestart met het onderling verbinden van opleidingen. “De opleiding Sportkunde (leerroute Sport, Management en Ondernemen) heeft bijvoorbeeld veel kennis over ondernemen in huis, die ook voor studenten van de opleidingen Voeding & Diëtetiek en Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) relevant kan zijn, maar die ze daar nog niet direct in het vakkenpakket hebben. Voor het gebouw wordt in samenwerking met de gemeente een ‘skill garden’ aangelegd, een veld met attributen en obstakels. Daarvan gaan we onderzoeken hoe ook buurtbewoners ervan gebruik kunnen maken en daarnaast gaan we lesprogramma’s maken voor andere dan onze eigen studenten.”

Een ander idee is dat studenten maandelijks een alumnus van Voeding en Diëtetiek, ALO of Sportkunde uitnodigen voor een kennissessie binnen The Huddle. "Daarbij kun je denken aan een sportbuurtwerker in ‘Nieuw-West’ of iemand met een eigen bedrijf in de voedings- of beweegsector.”

Financiering
Er was een periode dat de betrokkenen door de coronamaatregelen niet op locatie konden komen. “Voor zo’n project om mensen te verbinden is fysieke aanwezigheid wel een must,” constateerde Beentjes. “De inrichting van The Huddle heeft ook een tijdje stilgelegen. Het is een niet al te grote ruimte, dus moeten we waarschijnlijk gaan werken met schema’s van aanwezigheid. Maar er lijkt gelukkig weer meer mogelijk dan afgelopen studiejaar.”

Beentjes is door de HvA voor drie dagen in de week aangesteld als projectleider. “Er is daarnaast nog een budget voor evenementen en bijeenkomsten. En per project moeten we vervolgens op zoek naar externe financiering. Daarin zijn samenwerkingen met de gemeente, de GGD, sportverenigingen, bonden en commerciële bedrijven mogelijk.”

Neal Beentjes heeft de ambitie om het project als een olievlek over de rest van het land te laten verspreiden. “Die term ‘vierkante kilometer’ is bedacht om het enigszins makkelijk te maken. Maar waar die vierkante kilometer precies ligt, dat maakt echt niet uit. We richten ons voorlopig op Amsterdam Nieuw-West. Misschien pakken we daarna heel Amsterdam of de provincie Noord-Holland. En ook in Rotterdam kan de aanpak werken. We zullen niet op ons eigen eilandje blijven zitten en delen de resultaten graag met de rest van Nederland.”

Voor meer informatie: klik hier