door: Peter Hopstaken | 3 juni 2021

De Nederlandse Loterij keerde over het jaar 2020 in totaal 168,5 miljoen euro aan afdrachten uit, zo werd onlangs bekend. NOC*NSF mocht 45,2 miljoen euro bijschrijven – ruim een miljoen euro minder dan vorig jaar – en de Nederlandse staat ontving 106,1 miljoen euro. Ook ging er nog een bedrag van 17,2 miljoen euro naar achttien goede doelen. Het ontlokte Peter-Paul de Goeij een korte maar krachtige oproep die hij verspreidde via Twitter en zijn LinkedIn-account: 'bestem de afdracht aan de staat voortaan helemaal voor de sport. Dat geeft de Nederlandse sport een grote impuls die nodig is om de Nederlandse sport post-COVID weer vitaal te krijgen en te houden.'

Als aan de opvallende oproep van Peter-Paul de Goeij gehoor zou worden gegeven, zou dat financieel enorm grote gevolgen hebben voor de Nederlandse sportwereld. Immers, als de afdracht van de Nederlandse Loterij aan de staat – in 2020 dus 106,1 miljoen euro – voortaan in zijn geheel aan de sport zou worden uitgekeerd, zou dat liefst grofweg een verdrievoudiging betekenen van het bedrag dat NOC*NSF momenteel krijgt uit de loterijgelden en vervolgens grotendeels 'doorsluist' naar sportbonden. Maar hoe reëel is dat? De uitgesproken wens van Peter-Paul de Goeij is minder gratuit dan je wellicht op het eerste gezicht zou verwachten. Hij is namelijk als voormalig directeur van loterij Raffld en als huidige directeur van de Nederlandse Online Gambling Associatie (NOGA) goed ingevoerd in de loterijmarkt, die niet makkelijk te doorgronden is met zijn complexe vergunningenstelsel, strenge regels voor afdrachten en strikt geoormerkte goede doelen. 

"Mijn voorstel zou inderdaad een enorme boost geven aan de Nederlandse sport die dat natuurlijk ook hard kan gebruiken. De coronacrisis heeft immers ook bij sportbonden, sportverenigingen en sportscholen behoorlijk huis gehouden. Terwijl zij maatschappelijk zo enorm belangrijk zijn. Sport is hard nodig is om de gezondheid van de bevolking weer op het oude peil te krijgen en vervolgens te houden of zelfs te verbeteren. Dat extra geld zou dan ook in de volle breedte – inclusief sportscholen en fitnesscentra – heel goed gebruikt kunnen worden en wat mij betreft niet voornamelijk ten behoeve van de grotere sportbonden zoals nu bij de verdeling van de Loterij-gelden gebeurt. Het biedt de sport als geheel een snelle en veel impactvollere ondersteuning dan alleen het instellen van een sportwet, waar onlangs door de Nederlandse Sportraad voor gepleit werd."

Politieke keuze
Maar zou de beheerder van 's lands schatkist staan te juichen bij De Goeij's voorstel? Als de 106,1 miljoen euro die de Nederlandse Loterij nu aan de staat afdraagt in zijn geheel naar de sport zou gaan, mist het rijk toch een fors bedrag aan inkomsten? De Goeij: "Het is allereerst een politieke keuze. Willen wij als samenleving de sport de ondersteuning geven die het verdient? Daarbij staat de Nederlandse Loterij al sinds jaar en dag op een lijst van staatsbedrijven die kandidaat zijn om verzelfstandigd te worden. Dus of de 'pijn' nú volgt of over een paar jaar, dat maakt materieel op de rijksbegroting niet zo veel uit. Sterker nog, de staat zou feitelijk zonder met de ogen te knipperen zo'n besluit tot oormerken van de afdracht voor de sport ten uitvoer kunnen brengen." 

De Goeij benadrukt daarbij dat zijn voorstel ook nog eens een heel goed alternatief is voor een ander – in zijn ogen goed bedoeld maar ongelukkig uitpakkend – pleidooi van sportbonden om de financiële armslag van de sportwereld te vergroten. 

"Door de nieuwe wet Kansspelen op afstand zal online gokken op sportwedstrijden vanaf oktober van dit jaar toegestaan worden, voor andere aanbieders dan alleen TOTO, die momenteel feitelijk een monopoliepositie heeft. Om meer geld voor de sport te genereren pleiten sommige bonden ervoor om een extra opslag te gaan heffen bij elke gemaakte weddenschap die ten goede van de sport zou moeten komen. Hoewel dit op eerste gezicht misschien sympathiek lijkt, is dit toch geen goed idee. Legale online gokbedrijven krijgen namelijk al te maken met een verhoudingsgewijs behoorlijk hoge kansspelbelasting (29%). Als zij daarnaast nog een sportopslag in rekening moeten brengen aan hun spelers verslechtert dat de concurrentiepositie van het legale aanbod ten opzichte van de illegale gokbedrijven enorm. Zo'n extra heffing jaagt spelers van het legale naar het illegale circuit. Met als direct gevolg dat consumenten niet worden beschermd, er minder goede of zelfs geen monitoring plaatsvindt van de gokbewegingen en dus ook de kans op matchfixing toeneemt in plaats van af."

Switch gaat niet plaatsvinden
De sportwereld vindt het gokken op sportwedstrijden interessant vanwege de eruit voortvloeiende inkomsten. Denkt De Goeij niet dat deze inkomsten nauwelijks zullen toenemen, gezien de mogelijke switch van TOTO-spelers naar het nieuwe online aanbod? "TOTO maakt de laatste tijd een stormachtige groei door. Ze zijn zich de laatste jaren steeds meer gaan toeleggen op online aanbod en door de nieuwe, zeer geslaagde marketingcampagne 'koning TOTO' is het klantenbestand vergroot en verjongd. Ik heb de indruk dat TOTO vooruitlopend op de marktopening, liefst nog zo veel mogelijk spelers opdweilt. Maar een switch gaat niet plaatsvinden, denk ik. Bedenk ook dat er vanaf oktober eindelijk legaal wat te kiezen is voor de consument. Grosso modo verwacht ik dat de komende jaren de totale sportsbetting markt in Nederland groeit. Waarbij TOTO in procenten natuurlijk wel marktaandeel gaat inleveren aan de nieuwe concurrentie, maar in absolute getallen denk ik dat TOTO de komende jaren nog doorgroeit."

Ook op een andere manier verwacht De Goeij een financieel gunstig effect van de openstelling van de online gokmarkt voor de sport. "In de afgelopen maanden, in de aanloop naar die gefaseerde marktopening per 1 oktober, zagen we al grote sponsordeals van de Nederlandse Loterij, Holland Casino en andere aanbieders met de KNVB en meerdere Nederlandse voetbalclubs. Dat werpt zijn schaduw vooruit van wat we kunnen verwachten: een toename in sponsorgelden voor de sport. Hopelijk gebeurt dat ook breed, dat wil zeggen: inclusief kleinere sporten en de kleinere clubs, aangezien zij dergelijke inkomsten ook heel goed kunnen gebruiken. Wij zullen daarbij als NOGA oog houden voor een verantwoorde deelname aan gokken, gematigde reclame en bescherming van de jeugd. En we zetten ons maximaal in voor de bescherming van de integriteit van de sport cq het uitbannen van matchfixing. Wij zijn ons als branchevereniging zeer bewust van onze verantwoordelijkheden en wij zullen ook hiernaar handelen."

Voor meer informatie: Nederlandse Online Gambling Associatie (NOGA)