door: Leo Aquina | 19 november 2020

Er is in de sportwereld veel aandacht voor het opleiden van kader, maar wie leidt die opleiders op? Met TOPopleiders wil projectleider Margot Kouwenberg daar een structuur voor opzetten. Het project maakt deel uit van het bredere subsidieprogramma Versterken Sportbonden. “Een opleiding is zo goed als de opleider die hem geeft”, aldus Kouwenberg. “Er wordt vaak gefocust op de inhoud, terwijl degene die de opleiding geeft, bepaalt of iemand in de leerstand komt.” Binnen TOPopleiders hanteren de deelnemende bonden een gezamenlijke visie op leren om opleiders in een ‘leven lang-leren-stand’ te krijgen. 

“TOPopleiders in de Sport biedt alle opleiders de mogelijkheid om van zich van goed naar beter te ontwikkelen met een aanbod op maat op het gebied van persoonlijke ontwikkeling”, vertelt Margot Kouwenberg. “Het doel is om in september 2021 een 'loket en een menukaart' samengesteld te hebben waaruit iedere opleider kan kiezen waar hij/zij behoefte aan heeft om als opleider te groeien. Betere opleiders zorgen voor meer sportplezier en een beter ontwikkelklimaat voor de sporters.” Daarnaast bieden wij op maat ondersteuning aan de mensen die vanuit de bond verantwoordelijk zijn voor opleidingen.”

Samenwerking sportbonden
TOPopleiders komt voort uit Tops, een samenwerkingsverbond tussen verschillende sportbonden dat op haar beurt geleden voortkwam uit het subsidietraject Veilig Sportklimaat (VSK). Binnen Tops maakte een wisselend gezelschap van bonden gebruik van de mogelijkheid om gezamenlijke subsidietrajecten op te zetten. “De toekenning loopt vaak via een bond, als we dat samen gebruiken kun je het efficiënter inzetten”, aldus Kouwenberg. Onder meer de voetbalbond KNVB, de zwembond KNZB, de Atletiekunie, de tafeltennisbond NTTB, de fietsersbond NTFU, de schaatsbond KNSB en het korfbalverbond KNKV, maakten deel uit van Tops. De samenwerking leidde tot concrete opleidingen zoals de online-scholing ‘Een beetje opvoeder’, de website sportopleidingen.nl en de nationale opleidersdag.

“Met Tops hebben we de opbrengsten van Veilig Sportklimaat geborgd”, vertelt Tineke Bosch, die vanuit het KNKV nauw betrokken is bij het netwerk. Uit strategieoverleg binnen het samenwerkingsverband ontstond de roep om te investeren in het opleiden van opleiders. Kouwenberg: “Het werkt vanuit energie. Welke kansen zien we en wat kunnen we gezamenlijk oppakken? Wat is relevant, wie heeft dezelfde thema’s op zijn ontwikkelagenda staan? In het geval van TOPopleiders gaat het om het opleiden van opleiders en opleidingscoördinatoren, maar we willen ook kennisdeling ontwikkelen voor mensen die bij de bond zelf zitten. Deze opleidersbazen zullen bij iedere bond op hun eigen manier invulling geven aan het opleiden van hun opleiders, maar als het aan Kouwenberg ligt, gebeurt dat vanuit een gezamenlijke visie: “We kwamen er in gezamenlijk overleg met diverse bonden achter dat we eigenlijk allemaal dezelfde dingen belangrijk vonden als het ging om de visie op leren. Er zijn vijf gedeelde uitgangspunten." (zie kader hieronder, red.) 

Tineke Bosch vult aan: “Een leven lang leren is de basis. Als we onze trainers en coaches in die stand willen krijgen, moeten we beginnen bij de opleiders. We moeten erop focussen om mensen in de ontwikkelstand te houden.”

TOPopleiders Parade
Inhoudelijk staat het idee achter TOPopleiders inmiddels stevig in de steigers. De volgende stap is uitvoering. Vanwege corona liep het project dit jaar de nodige vertraging op. De aanvankelijke subsidie liep tot december 2020. Die is verlengd tot september 2021, wat Kouwenberg de ruimte biedt om een concreet plan neer te zetten. Op dit moment is er onder de noemer TOPopleidersparade al een besloten Facebookgroep voor opleiders en opleidersbazen. Kouwenberg: 
“Daar kun je podcasts luisteren, webinars volgen en er zijn documenten met theoretische onderbouwing te vinden. Alles gebeurt online, dat is een ontwikkeling die wij net als vele andere mede ingegeven door corona ook hebben versneld hebben doorgemaakt. Je kunt voor 60 euro aan de TOPopleidersparade meedoen. Daarvoor kun je iedere week twee workshops volgen.” De komende tien maanden gaat TOPopleiders door met het ontwikkelen van opleidingen. Voor Kouwenberg is dan vooral de praktische invulling aan de orde.

Kennis borgen
Buiten het voordeel van kennisdeling en de mogelijkheid om voor bonden om uit het gezamenlijke raamwerk te putten voor het opleiden van hun opleiders, heeft TOPopleiders als voordeel dat de kennis beter wordt geborgd. Kouwenberg: “In de sportwereld ligt altijd het gevaar op de loer dat alle kennis en kunde verloren gaat als er bij een bond iemand wegvalt. Dat willen we in een systeem ondervangen.” 

Hoe relevant dat is, ondervonden Kouwenberg en Bosch aan den lijve bij het opstarten van TOPopleiders. Het traject werd opgezet met het KNKV als opdrachtgever, de Atletiekunie als projectleider en de volleybalbond NeVoBo, de NTFU en NOC*NSF als projectleden. Kouwenberg: “In eerste instantie waren ook de KNZB en de NTTB van de partij, maar de coördinatoren bij die twee bonden gingen weg bij de bond en daarmee verdween ook het project bij die bonden van de radar. Dat zie je veel in de sportwereld. Kennis en expertise is vaak persoonsgebonden en als zo’n persoon bij een bond of misschien zelfs helemaal uit de sportwereld vertrekt, gaat alle kennis en kunde ook verloren.”

Loket
Hoe de structuur van TOPopleiders er precies uit komt te zien, weet Kouwenberg nog niet precies. “Ik weet nog niet welke organisatievorm het precies wordt, maar er moet een loket komen waar je als sportbond alles kunt regelen voor je opleiders. Dat werd tot op heden vanuit de Academie voor Sportkader gefaciliteerd, maar we weten nog niet of dat blijft. Als het gaat om de opleiding van sportopleiders moet er bovenop de inhoud een businessmodel komen. Dat is de grootste uitdaging voor de komende tien maanden.” 

Voor meer informatie: topopleiders.nl