door: Leo Aquina | 22 oktober 2020

Gokken en sport zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toch is er weinig onderzoek gedaan naar het verband tussen het lidmaatschap van een sportclub en (problematisch) gokken. Bram Constandt ontdekte een sterke relatie. Leden van sportclubs in Vlaanderen bleken vijf keer vaker op sportwedstrijden te gokken dan de gemiddelde Belgische bevolking. Als het om problematisch gokken gaat, bleek er zelfs een nog sterker verband, waarbij teamsporters een sterker risicoprofiel vertoonden dan individuele sporters. De postdoctorale onderzoeker van de Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen van de Universiteit Gent werd voor zijn onderzoek beloond met de ESMQ New Researcher Award (NRA) van de European Association for Sport Management (EASM).

Bram Constandt promoveerde anderhalf jaar geleden op een onderzoek over ethiekmanagement bij voetbalclubs. Waarom koos hij als sportethicus voor gokken als nieuw onderzoeksthema? “Sport heeft een dubbele relatie met gokken. Volgens velen is het intrinsiek met elkaar verbonden. Een deel van het plezier in de sport komt eruit voort dat je geld in kan zetten op de onzekere uitslag. Veel sportorganisaties zijn voor hun inkomsten momenteel ook in grote mate afhankelijk van gokbedrijven. Tegelijkertijd is gokken een probleem in de samenleving. Het begint vaak heel onschuldig, maar het kan verslavender zijn dan alcohol en drugs. Het kan levens verwoesten.”

Cijfers zetten aan het denken
Gokken kan in de sport ook leiden tot matchfixing, maar dat is niet de problematiek waarop Constandt zich in zijn prijswinnende onderzoek op heeft gefocust. “Als Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen werkten we samen met het VAD, het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs. Die samenwerking komt wel voort uit aandacht voor matchfixing, maar bij dit onderzoek hebben we ons geconcentreerd op de prevalentie van gokken bij sportclubs. Het VAD wil beleidsmaatregelen om problematisch gokken tegen te gaan en daarom zijn we samen een online survey begonnen om in kaart te brengen hoe frequent er wordt gegokt en hoe de omgeving kan bijdragen tot de normalisatie van gokken”, aldus Constandt. 

De cijfers zetten aan het denken. Constandt: “Bij sportclubs wordt bijvoorbeeld vijf keer meer gegokt op sport dan in de Belgische populatie in haar geheel: 15% om 3%. En bij sportclubs komt risicovol en problematisch gokken zelfs meer dan tien keer vaker voor dan in de normale populatie, 5% om 0,4%. Gokken op sport is, zeker in teamsporten, sterk genormaliseerd.” 

Prevalentie overschat
Hoe kan het dat gokken bij sportclubs zoveel meer voorkomt dan in de rest van de maatschappij? “Een van de redenen is dat het bereikbaar en beschikbaar is bij de meeste sportclubs en er is een socioculturele associatie. Er wordt over gepraat met vrienden en coaches. Daardoor wordt de prevalentie vaak overschat. Iedereen denkt dat al zijn vrienden het ook doen. Dat maakt de drempel lager. Bovendien wordt het gezien als fun, zonder dat men stilstaat bij de risico’s. Daar komt bij dat sporters zichzelf vaak als expert zien. Ze denken het verloop van wedstrijden beter te kunnen inschatten dan niet-sporters en dat geeft een vals gevoel van zelfvertrouwen. “

Hoewel gokken bij sportclubs frequent voorkomt, is er bij de clubs niet of nauwelijks sprake van regels of afspraken omtrent gokken, laat staan preventieve maatregelen. Uit het onderzoek van Constandt kwam naar voren dat er wel opvallend veel draagvlak is voor preventiemaatregelen. “Vier op tien sporters vindt dat de club de leden moet informeren over de gevaren van gokken. Een kwart is voorstander van een ethische code over sportweddenschappen, en ziet het doorverwijzen naar hulpinstanties bij gokproblemen als een taak van de club. Een kwart van de respondenten vond dat reclame en sponsoring door de goksector binnen de sportclub verboden moet worden.”

Kennisgat
Constandt deed zijn onderzoek in België. Internationaal vergelijkingsmateriaal heeft hij niet. “Een van de redenen dat de jury mij deze prijs heeft toegekend, is dat het een relatief nieuw onderwerp is. Er is veel onderzoek naar de relatie tussen sport en gokken, bijvoorbeeld naar topatleten die een grotere risicogroep blijken te zijn. Maar er bestaat geen onderzoek onder amateuratleten. In die zin vullen we met dit onderzoek een kennisgat, dat in andere landen ook aandacht behoeft.” 

Dankzij de aandacht die Constandts onderzoek krijgt met de New Researcher Award (NRA) van EASM komt dit wellicht van de grond. De prijs biedt hem de mogelijk zijn huidige onderzoek in een herziene versie voor peer-review aan te bieden bij het tijdschrift van de EASM. Zelf hoopt Constandt op basis van zijn bestaande onderzoeksresultaten nog specifieker onderzoek te kunnen doen naar de zaken die binnen sportclubs bijdragen aan de normalisering van gokken.

Voor meer informatie: List of winners of the ESMQ NRA Award