door: Jelle Zondag | 9 april 2020

Veel sporters zien hun doelstellingen door de coronacrisis in gevaar komen. Weken-, maanden- of jarenlange training lijkt door de massale afgelasting van sportevenementen voor niets te zijn geweest. YAAP, een jong bedrijf van drie sportpsychologen, adviseert deze sporters zichzelf de tijd te gunnen om hun emoties hierover te verwerken. Sporters mogen zich volgens YAAP nu boos, verdrietig, bang en/of teleurgesteld voelen voordat zij de nieuwe realiteit accepteren. YAAP-oprichter Susie Cats vertelt hierover.

YAAP is opgericht in 2018 door Susie Cats en Tim Koning, twee alumni van de master Sport- en Prestatiepsychologie van de Universiteit van Amsterdam. Inmiddels is Thijs Wagenaar ook aangesloten en zijn ze met z’n drieën. De naam van het bedrijf staat voor Your Autonomous Autotelic Performance. Cats: “Autotelic is een term uit de sportpsychologie en is een kenmerk van flow, waarbij sporters helemaal opgaan in hun sport. Andere zaken doen er dan niet meer toe. Autotelic betekent dat sporters voldoening halen uit het uitvoeren van hun taak en dat deze taak zelf de beloning wordt.” 

Plezier sleutel tot succes
Klanten van YAAP zijn sporters, coaches en beleidsmakers, die ieder op hun eigen manier bezig zijn met prestatieverbetering. YAAP leert hen hoe zij het beste uit zichzelf kunnen halen en hoe zij kunnen omgaan met druk van buitenaf en binnenuit. Cats: “In de sportwereld draait het uiteindelijk om resultaat. Wij geloven dat plezier de weg is naar succes. Zonder plezier, of intrinsieke drijfveer, is er geen duurzaam succes mogelijk.” 

De coronacrisis heeft momenteel impact op iedereen en de gebeurtenissen laten de eigenaren van YAAP evenmin onberoerd. Cats stelt dat voor hen de volksgezondheid nu voorop staat. “Wij hebben onwijs veel respect voor iedereen die nu hard aan het werk is in de zorg en doen zelf wat we kunnen. Wij werken vanuit huis en doen alles digitaal. Persoonlijke contacten doen we even niet meer.” Een door YAAP georganiseerd congres over talentontwikkeling - Het sporttalent van de toekomst - dat op 27 juni op de agenda stond, is tot nader order verplaatst.

Focus op sporters
Cats beaamt dat het als ongepast kan worden ervaren om je in deze tijden druk te maken om sport. “Het liefst zouden wij de hele wereld helpen, maar dit is ons beroep. Wij focussen ons op de mensen waarin wij gespecialiseerd zijn. Dat zijn sporters, waar wij op onze eigen manier iets goeds voor proberen te doen. Zonder het grotere leed uit het oog te verliezen.”

Het besef dat ze iets voor sporters kunnen betekenen kwam bij YAAP vrijwel direct nadat de vergaande maatregelen bekend werden gemaakt. “Wij dachten: hier moeten we iets mee. Dat kwam ook voort uit ons sporthart. We willen sporters in Nederland door deze crisistijd heen helpen. Uit intrinsieke motivatie en betrokkenheid.” 

Klap verwerken
Cats denkt daarbij liever in mogelijkheden dan in moeilijkheden. “Wij denken na over hoe we sporters nu zo goed mogelijk kunnen helpen. Juist nu is er voor sporters ook ruimte voor het mentale aspect, omdat de fysieke en technische trainingen enigszins weggevallen. Zij hebben meer tijd en een klap te verwerken. Hoe ga je daar mee om?”

Concreet biedt YAAP sporters de komende tijd vier diensten aan. In de eerste plaats zijn dat blogs op de website. Deze gaan over de werking van mentale tools en processen, zoals een recent blog over het accepteren van tegenslag. Cats: “Daarbij gelden algemene menselijke wetmatigheden. Eerst volgt de emotie die een plekje moet krijgen, de teleurstelling en frustratie. Vervolgens komt acceptatie.”

Visualisatie
Op haar site gaat YAAP ook praktische tools aanbieden waarmee sporters hun mentale vaardigheden kunnen trainen. Cats noemt visualisatie als voorbeeld. Sporters zijn volgens haar nu bang om hun vorm te verliezen, maar het visualiseren van training en wedstrijdscenario’s kan hen helpen en wellicht tot nieuwe inzichten leiden. 

“Het is wetenschappelijk bewezen dat mensen hun zintuigen kunnen inzetten om spieren te trainen. Mensen die een armbreuk hebben gehad en zich inbeelden dat ze hun spieren bleven aanspannen, hadden minder spierafbraak. Dat is een praktische tool die ook inzetbaar is voor andere scenario’s, zoals technische trainingen en wedstrijdscenario’s.”

Een derde dienst waarmee YAAP aan de slag gaat, is het opzetten van webinars, waar sporters vragen kunnen stellen. Ook is het bedrijf bezig met het opnemen van peptalks van bekende sporters. Een inspiratieboodschap van olympisch schaatskampioen Jochem Uytdehaaghe zal als eerste op de website verschijnen.

Gezondheid voorop
Naar eigen zeggen heeft Cats al de nodige vragen en reacties binnengekregen van sporters. “Iedereen gaat op zijn eigen manier met de crisis om. Sommige vragen zich af: waarom train ik nog? Voor anderen is het wegvallen van druk ook een opluchting.” 

Twee vragen keren volgens Cats vaak terug: hoe moeten sporters omgaan met negatieve gevoelens en hoe bepalen zij op dit moment hun prioriteit tussen gezondheid en sport. Cats adviseert hen nu eerst even een stapje terug te doen. “Stel voor jezelf vast: wat is nu belangrijk. Neem van daaruit weer beslissingen. Fit blijven is goed, maar topvorm vasthouden is niet nodig. Ontspan daarom even. Neem ademruimte. Daarna kun je weer opbouwen. Nu staat gezondheid even voorop.” 

Voor meer informatie: yaap.eu