door: Nelleke van der Heiden | 30 januari 2020
Een opleiding waarvoor je niet 'naar school' hoeft. Gert-Jan Pruijn vertelt enthousiast over de opleiding MBO4Leisuresports die sportleiders/sportinstructeurs opleidt voor allerlei buitensporten. Uitgangspunt is dat de studenten in de praktijk 'waar het gebeurt' worden opgeleid. “We zitten wel eens in een ruimte met elkaar, maar nooit in een klaslokaal. Ook de theorie doen we op locatie.” En zelfs de theorie is heel praktisch, benadrukt Pruijn. “Wat voelde je op de surfplank, op de ski’s, hoe was het om je knieën zo te bewegen, wat voel je in de beweging en hoe kun je vanuit dat gevoel lesgeven?”
MBO4Leisuresports is een opleiding die mbo-studenten op niveau 3 en niveau 4 kunnen volgen. Het draait daarbij om outdoor sporten, dus alles wat je in de sneeuw, op het water en in de bergen doet, legt Gert-Jan Pruijn uit. De opleiding duurt in principe drie jaar en dan ben je op niveau 3 een zelfstandig sportleider/sportinstructeur en op niveau 4 een coördinerend sportleider/sportinstructeur. “Sommigen willen na drie jaar op niveau 3 toch door voor niveau 4 en dan plakken ze er nog een jaar aan vast.”
Weinig echte 'lesdagen'
In die drie of vier jaar trekken de studenten heel intensief met elkaar op. Voor het onderdeel wintersport zijn de studenten met opleiders afgelopen jaar van 20 november tot 20 december in Oostenrijk geweest. “Daar gaan ze dan zes dagen per week naar school. Uiteraard veel sneeuwsport in de praktijk, maar ook veel theorie, over veiligheid, EHBO, lesgeeftheorie, lawines, enzovoorts.” Ondanks het intensieve programma zeggen de studenten vaak tegen Pruijn - sinds twee jaar eigenaar van de opleiding - dat ze het zo fijn vinden dat deze opleiding zo weinig lesdagen heeft. “We hebben wel een aantal dagen die wat meer een theoretische invalshoek hebben. Dan gaat het over de achtergrond van de sport, krijgen ze Nederlands en Engels en dat zijn ongeveer twintig dagen per jaar. Bij het mountainbiken en skiën zitten ook echte lesdagen, maar dat ervaren ze niet zo.”
"Opleiders en studenten samen vormen een groep van tussen de 20 en 30 personen. Dat is geen harmonieuze familie"
Die twintig lesdagen met een meer theoretische invalshoek komen de studenten ‘s ochtends en gaan ze ‘s middags weer naar huis, maar een week of veertien per jaar zijn ze echt op pad. Voor de wintersport gaan ze dus naar Oostenrijk, voor de outdoor in de bergen naar Frankrijk en voor de watersport zitten ze ergens in Nederland.
Divers samengestelde groep
Het is wel een heel intensieve opleiding, zegt Pruijn. “Dat moet je liggen. Je bent veel met elkaar op pad. Opleiders en studenten samen vormen een groep van tussen de 20 en 30 personen. Dat is geen harmonieuze familie. In de groep gebeurt wel eens wat en er ontstaat wel eens discussie of onenigheid.” Dat komt ook omdat de groep heel divers is, legt Pruijn uit. De studenten zijn tussen de 16 en 25 jaar oud en sommigen komen direct van de middelbare school en anderen hebben al andere studies geprobeerd. “Wat ze gemeen hebben, is dat deze vrijere, zelfstandige en intense manier van opleiden ze aanspreekt. Elke dag in de schoolbanken zitten, trekt ze minder.”
Met MBO4Leisuresports wil Pruijn wel heel sterk naar onafhankelijkheid toewerken. “Ze hebben allemaal een individueel programma, we bespreken met elkaar wat hij of zij mooi vindt, wat de ambities zijn. Ze doen allemaal aan de sneeuw-, water- en outdoormodules mee, maar kunnen wel aangeven waar ze zich in willen specialiseren. Daar kunnen ze dan in de loop van die drie jaar accenten leggen.” In de groep, die nu zo’n twintig studenten telt, zitten alle eerste, tweede- en derdejaars studenten door elkaar, elk met zijn of haar eigen programma.
Van origine gymdocent
Behalve voor de studenten is het ook voor de docenten heel intensief. Maar dat is juist wat Gert-Jan Pruijn hier erg in aansprak. “Ik ben van origine gymdocent, net als degene van wie ik de opleiding heb overgenomen. Ik heb een tijdje lesgegeven aan de Hogeschool van Amsterdam. Je gaf daar per module steeds een aantal weken les. En net als ik de namen van de studenten wist en het iets meer werd dan ‘ik sta voor de klas en ik geef les’, dan was het alweer afgelopen. De relatie met de studenten bleef oppervlakkig. Dit was ook de essentie voor mijn voorganger. Hij wilde veel intenser met studenten aan de slag. Dat geeft meer vertrouwen en veiligheid. Je kunt elkaar beter aanspreken op wat je wilt leren en vanuit de intensiteit in de relatie op basis van vertrouwen heel veilig samenwerken. Ik herkende dat heel sterk van wat mijn onderwijservaring was.”
"Hij vroeg of ik zijn opleiding wilde voortzetten. En twee jaar geleden heb ik het inderdaad overgenomen"
Zijn voorganger en Pruijn vonden elkaar hier dus in en op het goede moment. Pruijn was al een jaar of twintig bekend met het ondernemerschap (vanaf 2001 vijftien jaar lang directeur/eigenaar van SCIANDRI Sportmanagement en sinds 2017 directeur/eigenaar van adviesbureau Radiante Sport dat sportevenementen voor het goede doel helpt organiseren), maar was eraan toe om naast dat bedrijf iets anders te doen. “Het voelde allemaal heel erg goed, hij wilde stoppen en vond in mij een soulmate. Hij vroeg of ik zijn opleiding wilde voortzetten. En twee jaar geleden heb ik het inderdaad overgenomen.”
Veiligheid altijd nummer één
Vorig jaar is Pruijn begonnen zelf mee te draaien. Hij werkt met 12 à 13 zzp’ers. “Daar zitten een paar nieuwe bij die zelf de opleiding hebben gedaan.” Per sportmodule werkt hij met verschillende specialisten. Er zijn altijd twee tot vijf opleiders bij de groep betrokken. “De studenten zijn al heel zelfstandig, er zit veel zelfsturend vermogen in.” Daarom hoeven er niet altijd veel begeleiders bij de groep te zijn. Maar bij de ene sport zijn wel meer instructeurs nodig dan bij de andere. Zo zijn er bij klimmen meer instructeurs nodig. “Veiligheid is altijd nummer één in de afweging.”
Pruijn is de constante factor voor de studenten. Hij gaat nu ook nog elke keer mee als de studenten weer een maand weggaan. “Ik wil dat ervaren en de opleiding en studenten leren kennen.”
Particuliere opleiding
Op dit moment bestaat de groep uit 20 studenten. Dat mag van Pruijn wel gaan groeien tot 30 tot 35. Daar had hij in de kennismakingsfase waar hij tot nu toe in zat nog niet heel erg ingezet, maar daar wil hij nu wel aan gaan werken. Zoals gezegd is de opleiding heel intensief en dat moet je liggen, maar de studenten die de opleiding volgen zijn enthousiast.
“De meesten gaan lesgeven. Maar ook diegenen die buiten de sport gaan werken, hebben wel een solide opleiding als mens achter de rug”
Wat aanstaande studenten zich wel moeten realiseren, is dat het een particuliere opleiding is. Dat betekent dat de opleiding kostbaarder is dan een opleiding aan een regulier ROC. Het precieze prijsverschil vindt Pruijn lastig aan te geven. Dat hangt van verschillende dingen af, zoals het specialisme dat je kiest en welke financieringsmogelijkheden er zijn. De opleidingskosten zijn wel een onderwerp dat altijd aan de orde komt, als iemand of zijn of haar ouders belangstelling tonen voor de opleiding.
Meer dan gemiddeld expert
Wat doen de studenten na afloop van de opleiding? “De meesten gaan lesgeven. Maar ook diegenen die buiten de sport gaan werken, hebben wel een solide opleiding als mens achter de rug.” Pruijn weet verder nog van een student die jachten is gaan verkopen en van een aantal weet hij dat ze op hoog niveau freestyle windsurfen, skiën of kitesurfen. “Je wordt een meer dan gemiddelde expert in de sporten die we aanbieden en je kunt meer dan gemiddeld groepen aansturen en groepsprocessen doorzien en begeleiden.”
Voor meer informatie: MBO4Leisuresports en gertjan@mbo4nederland.nl