door: Leo Aquina | 14 november 2019

Het is de ultieme droom van bijna alle tienjarige jongetjes en tegenwoordig ook steeds meer meisjes: profvoetballer worden. Het is slechts voor weinigen weggelegd. Ivo Spanjersberg en Jeroen Otten schreven een handleiding: 'Hoe je profvoetballer wordt'. Garanties biedt het niet. "Niemand wordt profvoetballer van het lezen van een boek", zegt Spanjersberg. "Maar het kan helpen om erover na te denken en je kunt leren van de vele ervaringsdeskundigen die we hebben gesproken." Directeur voetbalontwikkeling van de KNVB Art Langeler, die zelf twintig wedstrijden als prof speelde voor De Graafschap, schrijft in het voorwoord: "Jammer dat deze tips er veertig jaar geleden nog niet zo concreet waren. Ik had er zeker mijn voordeel mee gedaan."

Ivo Spanjersberg en Jeroen Otten zijn beide psycholoog en voetballiefhebber. Eerder schreven zij al het boek ‘Slagen, tips voor tennisouders’ over de rol van ouders in de tenniscarrière van hun kinderen. Net als voor het boek over tennisouders interviewden Spanjersberg en Otten voor het voetbalboek veel mensen uit de praktijk: spelers, oud-spelers, trainers en beleidsmakers. Om zoveel mogelijk praktijkervaringen te kunnen verzamelen, werkten Spanjersberg en Otten samen met collega Gerald Weltevreden en een groot aantal jonge sportpsychologen. "We wilden voor dit boek veel mensen uit de praktijk spreken en als we dat met zijn tweeën hadden moeten doen, waren we zeker tien jaar bezig geweest. Gerald is docent aan de UvA en heeft een groot netwerk aan talentvolle sportpsychologen. Daar hebben we gebruik van gemaakt." 

Staar je niet blind
Uiteindelijk spraken de twee schrijvers en zestien jonge sportpsychologen met 76 (oud-)profvoetballers, trainers en andere deskundigen. "Zij maakten interviews en zetten dat op papier. Langzaamaan kwamen uit die teksten de wetten uit het topvoetbal bovendrijven en dat hebben we in een hoofdstukstructuur van het boek gegoten." Wat waren de belangrijkste thema's die kwamen bovendrijven? Spanjersberg: "Motivatie is superbelangrijk. Daar beginnen we mee in het eerste hoofdstuk: 'Staar je niet blind op talent'. Maar je hebt ook geluk nodig. Je moet je niet te snel rijk rekenen, maar ook niet te snel denken dat het niet gaat lukken. Veel jongens die er in de jeugd duidelijk bovenuit staken, hebben het uiteindelijk niet gered en andersom hebben we veel profvoetballers gesproken die in de jeugd zeker niet bij de toppers hoorden. Alleen exceptionele talenten als Van der Vaart, Sneijder en Robben staken er ook in de jeugd al bovenuit."

Bij de opsomming van de belangrijkste factoren in de aanloop naar een loopbaan als profvoetballer volgt Spanjersberg de hoofdstukken van het boek. "Jonge spelers moeten op zoek naar manieren om zich technisch en tactisch te verbeteren. Dat komt in het tweede hoofdstuk aan de orde. Het derde hoofdstuk gaat over fitheid. Hoe ontwikkel je een topconditie, maar ook: neem voldoende rust en neem je blessures serieus." Als sportpsychologen hebben de auteurs natuurlijk ook oog voor de mentale aspecten. "We gaan in op het begrip winnaarsmentaliteit. Hoe ga je om met tegenslagen, hoe verleg je je grenzen, hoe voed je je motivatie?" Dat mentale aspect gaat verder dan de wedstrijd van komende zondag. Spanjersberg: "Kijk altijd verder dan alleen je voetballoopbaan. Dat zegt iedereen met wie we hebben gesproken. Zorg voor een plan B, maak je studie af."

Doodschop
Er is ook een hoofdstuk getiteld: 'Bereid je voor op een extreme wereld'. Daarin hebben de auteurs voorbeelden opgetekend van de harde voetbalwereld, waartegen je je als speler moet wapenen. Spanjersberg vertelt een anekdote van ex-prof Arjen de Zeeuw, die tussen 1995 en 2008 in Engeland voetbalde. "Tegenwoordig is hij politierechercheur, maar De Zeeuw heeft veel mooie avonturen meegemaakt in Engeland. Hij verhuisde van Telstar naar Eerste Divisionist Barnsley en daar werd hij in het begin enorm getreiterd. Zijn kleren werden verstopt of kapot geknipt, er werden bananen in zijn schoenen gestopt. Hij wist niet wie het deed, maar hij wilde zich niet laten kennen. Uiteindelijk is hij via twee mensen die hij kon vertrouwen, onder wie de fysiotherapeut, erachter gekomen wie dat deed. Vervolgens heeft hij die speler op de training een doodschop gegeven en hij is er toen boven gaan staan: 'Ik weet dat jij het bent en als je het nog één keer doet, breek ik je benen.' Dat hielp. Dat zou je tegenwoordig misschien anders oplossen, maar destijds tegen een jongen uit een Engels arbeidersmilieu was dat de taal die je sprak." 

Geluk
Het boek levert veel verrassende inzichten op, maar wat Spanjersberg misschien nog wel het meest verbaasde is de terugkerende geluksfactor. Opnieuw een anekdote, ditmaal van oud-international en tv-analist Leonne Stentler: "Zij had mazzel dat er een scout bij haar club was, die eigenlijk naar een wedstrijd op het veld ernaast kwam kijken. Leonne speelde toen toevallig de wedstrijd van haar leven en de scout keek af en toe om. Zij viel op en zo kreeg Leonne een kans om voor Jong Oranje te spelen." Spanjersberg noemt ook het voorbeeld van Leonardo Vitor Santiago, een jochie van twaalf dat onderwerp werd van een televisiedocumentaire over de favela's in Rio de Janeiro. Hij viel op en Feyenoord haalde hem op zijn twaalfde naar Rotterdam. "Er liepen daar in de favela waarschijnlijk een heleboel jongetjes rond die enorm goed konden voetballen", aldus Spanjersberg.

Of jongetjes en meisjes de profvoetbaldroom waarmaken is afhankelijk van vele factoren. Spanjersberg: "Sommige mensen zeggen: het is 5 procent aanleg, 5 procent geluk en 90 procent wilskracht. Ik kan er geen percentages op plakken. De genetische aanleg speelt een grote rol, maar geluk en motivatie spelen ook een grote rol."

Belangrijkste tip
Spanjersberg en Otten schreven het boek specifiek voor jongens en meisjes tussen de tien en de twintig jaar. Maar ik denk dat het ook leuk is om te lezen voor oudere mensen die geïnteresseerd zijn in voetbal", aldus Spanjersberg. Wat is zijn belangrijkste tip voor kinderen met een voetbaldroom? "Zorg dat je er plezier in houdt. Ga met je eigen ontwikkeling aan de slag. Wacht niet op de trainer. Stel jezelf concrete doelen, dan zie je resultaat en hou je er plezier in."

Voor meer informatie: bestelinformatie boek 'Hoe je profvoetballer wordt'