door: Nelleke van der Heiden | 31 oktober 2019

Op de Dag van het Zwemonderwijs op 2 november ondertekenen de Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) en de Nederlandse Culturele Sportbond (NCS) een overeenkomst met nieuwe afspraken over het opleiden van het kader dat lesgeeft. Er waren al wel afspraken, zegt Erik Ran, voorzitter van de commissie zwemopleidingen binnen NCS, maar dat waren een beetje halve afspraken die bovendien nog niet waren aangepast aan de nieuwe examenregels. “De oude afspraken hadden een update nodig.”

Beide organisaties grijpen de Dag van het Zwemonderwijs aan om de samenwerking met duidelijke, opgefriste afspraken goed vast te leggen. Die samenwerking en afspraken zijn gericht op het opleiden van degenen die zwemles geven. “Wij bemoeien ons als NCS niet met het afnemen van de examens voor de zwemdiploma’s,” legt Ran uit. Maar ook voor die examens gelden sinds enige tijd nieuwe regels en daar moet het kader dat zwemles geeft natuurlijk wel van op de hoogte zijn.

Humanistisch beginsel
De Nederlandse Culturele Sportbond is een koepelorganisatie waar in principe elke sport zich bij kan aanmelden. “Voor ons geldt het humanistisch beginsel. We zijn van oudsher een arbeiderssportvereniging, maar nu willen we vooral de humanistische levensbeschouwing uitstralen.” Ran legt uit dat dat er vooral op neerkomt, dat sporten voor iedereen moet zijn, onafhankelijk van kleur of seksuele voorkeur. Het recreatieve en plezier beleven aan de sport is dan ook belangrijker voor NCS dan topprestaties. Iedere vereniging die die overtuiging deelt, kan zich aansluiten.

In de praktijk is zwemmen wel een van de grootste takken van NCS. Zwemverenigingen die zijn aangesloten bij 'Watervrienden Nederland', horen ook bij NCS. En die Watervriendenverenigingen hebben dus gekozen voor de nationale zwemdiploma’s van de Nationale Raad Zwemveiligheid, het Zwem-ABC. Op de website van Watervrienden Nederland is daarover het volgende te vinden: ‘De lesmethode is in de eerste plaats gericht op het bevorderen van zwemveiligheid, met tegelijk aandacht voor zwemplezier, en sluit heel goed aan bij de idealen van de NCS en Watervrienden Nederland: sport voor iedereen.’

Branchecertificaat
Wie bij NCS en Watervrienden wordt opgeleid om zwemles te geven, haalt dus het branchecertificaat Lesgever Zwem-ABC van NRZ. “Iedere vereniging kan bij ons de opleiding tot Zwemleider A+ en lesgever Zwem-ABC volgen. Daar hoef je geen lid van NCS voor te zijn,” voegt Ran daaraan toe. Hoeveel kinderen krijgen er eigenlijk les van een door de NCS opgeleide zwemdocent? Dat zijn er ruim 12.000, zegt Ran. En om aan de eisen van die zwemopleidingen te kunnen blijven voldoen, worden nu afspraken tussen NRZ en NCS dus opnieuw vastgelegd. 

Die afspraken gaan over een aantal elementen die onderdeel moeten zijn van de opleiding. Zo moeten de kaderleden, om het branchecertificaat Lesgever Zwem-ABC te halen, tijdens de opleiding verschillende competentieopdrachten en tentamens maken. Ook zijn er examenlessen, waarin de deelnemers laten zien dat ze kinderen op een goede manier kunnen lesgeven. De opleiding wordt afgesloten met een groepsgesprek waar ook een examenvoorzitter van de Nationale Raad Zwemveiligheid bij is. En er zijn aanvullende voorwaarden op het gebied van de eigen zwemvaardigheid en hulpverlenen.

Dag van het Zwemonderwijs
En dat vastleggen van die afspraken gebeurt dus allemaal op de Dag van het Zwemonderwijs voor zwem- en duikverenigingen en reddingsbrigades. Wat is dat voor dag? "Een dag voor alle vrijwilligers die zwemles geven", vertelt Ran. “Die kunnen bijscholing krijgen in de vorm van workshops.” Omdat het veelal vrijwilligers zijn, is Ran er trots op dat de dag voor een gereduceerd tarief kan worden aangeboden. Voor een hele dag met vijf workshops moet 87,75 euro worden betaald. Iedereen doet mee aan de dag; NRZ en NCS, maar ook NOB en Reddingsbrigade Nederland en de KNZB. Allemaal nemen ze een deel van de workshops voor hun rekening. 

Het is alweer de derde editie van de dag, zegt Ran. De grote plenaire lezingen zijn dit jaar geschrapt en vervangen door workshops en kleinere lezingen om de dag aantrekkelijker te maken. Die lezingen en workshops zijn gericht op het elementaire zwemmen, vertelt Ran. “Denk aan onderwerpen als ‘gebruik je wel of geen materiaal’, ‘hoe sta je voor de groep’, ‘met wat voor kinderen heb je te maken’ en ‘zwemmen met een motorische beperking’.” Zelf is hij wel benieuwd naar materiaalgebruik in de zwemles. Daar bestaat de nodige discussie over en Ran vindt daar zelf ook wel wat van. “Als hulpmiddel juich ik het toe, maar niet als drijfmiddel.”

Positief gevoel
De dag wordt door al die zwemorganisaties samen georganiseerd, NRZ neemt het voortouw, maar het idee kwam oorspronkelijk bij de NCS vandaan. Legt dat druk op de voorzitter van de commissie zwemopleidingen van de NCS? Nee, Ran hoopt vooral dat iedereen met een positief gevoel naar huis gaat en iets heeft opgestoken. De aantallen deelnemers vindt hij minder belangrijk, geheel volgens de overtuiging van de humanistische NCS.

Voor meer informatie: Dag van het Zwemonderwijs voor zwem- en duikverenigingen en reddingsbrigades