door: Marc Hoeben | 31 oktober 2019

Hoe kom je tot een lokale samenwerking, waarbij partijen uit verschillende organisaties en lagen elkaar ontmoeten, lol hebben in die samenwerking en elkaar daarin ook echt wat gunnen? De Gelderse Sport Federatie bedacht, vanuit de breed gedragen wens om tot lokale sportakkoorden te komen, het Sportakkoordenspel.

De eerste versie van het Sportakkoordenspel zag in september dit jaar het levenslicht in de Gelderse gemeente Lochem. De totstandkoming van deze speelse manier om lokale sportakkoorden te stimuleren kende een hele voorgeschiedenis, om te beginnen met het Nationaal Sportakkoord uit 2018. Daarin draait het allemaal om het even simpele als brede uitgangspunt dat iedereen met plezier moet kunnen sporten en bewegen.

Invulling nationaal sportakkoord
Naar aanleiding van dit nationaal akkoord zijn lokale partijen binnen gemeenten aan de slag gegaan met het vormen van een lokaal sportakkoord. De invulling is, zoals gewoonlijk, wat minder simpel dan het uitgangspunt. Want richt je je dan vooral op het verhogen van de vitaliteit van sportorganisaties? Of leg je de focus op sporten met een beperking? Of draait het dan vooral om het stimuleren van bewegen onder ouderen en jongeren? En hoe krijg je lokale partijen bij elkaar en in beweging?

 Bij de Gelderse Sport Federatie houden ze blijkbaar niet zo van oeverloos geklets, daar moesten vooral de handen gaan jeuken. “Wij zijn al eerder betrokken geweest bij het afsluiten van het Gelders Sportakkoord met 150 partners”, zo legt de directeur van de Gelderse Sport Federatie, Tjienta van Pelt, uit. “Daar hebben we wel het een en ander van geleerd. Want het kan op een gegeven moment allemaal mooi op papier staan, maar het gaat er toch om hoe je uiteindelijk in actie komt en wie daar allemaal bij betrokken is. Dat vind ik nu ook wel mooi aan deze sportakkoorden, het gaat over verbinden en samenwerken. Normaal praten wij ook over allerlei beleidsterreinen. Maar hierdoor kom je weer met de voeten in de klei te staan.”

Gelderse sportformateurs
De Gelderse Sport Federatie speelt in de eigen provincie een rol door het leveren van ‘onafhankelijke’ sportformateurs, zegt Van Pelt. “Die moet je echt zien als de procesbegeleiders voor het komen tot een sportakkoord. De sportformateur stelt een kerngroep samen, het liefst met types die over de grenzen heen kunnen kijken, met een verschillende achtergrond. Denk aan de wethouder en de beleidsmedewerker, directeuren van scholen, mensen vanuit de sport, van ouderenorganisaties, uit een jongerenraad, noem maar op." 

"De samenstelling van de kerngroep zal lokaal verschillen, maar zij zijn wel verantwoordelijk voor het stimuleren van het tot stand komen van het lokale sportakkoord. De formateur heeft een belangrijke rol in een goede samenstelling van de groep waarmee je de beste resultaten kunt verwachten. Vanuit de overheid is er een deadline gesteld van 8 april 2020 om tot de akkoorden te komen. Kom je tot een akkoord, dan hoort daar een bijdrage bij, afhankelijk van de plannen die je hebt. De formateur blijft tot de deadline betrokken, maar doet daarna een stap terug. Dan komt het echt op die kerngroep aan en daarom is het zo belangrijk dat de samenstelling klopt.”

Fascinerend
De formateurs van de Gelderse Sport Federatie zijn momenteel in acht gemeenten actief: Duiven, Buren, Arnhem, Lochem, Brummen, Renkum, Voorst en Doesburg.”  Van Pelt: “Het is fascinerend om de verschillen te zien per gemeente, welke thema’s er toe doen en wat belangrijk is. Het Sportakkoordenspel helpt daarbij om de onderwerpen die spelen boven tafel te krijgen en een duidelijke lijn uit te zetten.”

Daarnaast benadrukt Van Pelt dat de term sportakkoord weleens tot een verkeerde interpretatie zou kunnen leiden. “Akkoord klinkt te veel als politiek, als een beleidsstuk. Het is eerder een actieplan en het gaat lang niet uitsluitend om sport en bewegen. Het gaat veel meer om het verbinden van verschillende partijen, dus ook om bijvoorbeeld onderwijs en zorg. Zo noemen ze het in Duiven ook het BOSS-akkoord: bewegen, ontmoeten, sporten en spelen.”

Vrijwilligerstekort
Zoveel verschillende gemeenten, zoveel verschillende vragen en behoeften. Het Nationale Sportakkoord heeft gekozen voor thema’s die ook op lokaal niveau gebruikt zouden kunnen worden. Het gaat niet in eerste instantie over geld, maar vooral hoe verschillende organisaties elkaar kunnen helpen. “In Lochem is er bijvoorbeeld een vrijwilligerstekort. Wij hebben ons afgevraagd hoe je van Lochem dé vrijwilligersplek kunt maken. Een sportaanbieder kwam met het idee dat het bij vrijwilligerswerk ook om gastvrijheid draait. Zij bieden daarvoor cursussen aan en helpen zo anderen op weg.”

Gezien de deadline van april volgend jaar begint de tijd ook wel te dringen. Om doelgerichter te kunnen werken bedacht de Gelderse Sport Federatie het Sportakkoordenspel, dat zich wat Van Pelt betreft door heel Nederland zou mogen verspreiden. 

“Een themaspel, waarbij je groepjes vormt en in gesprek gaat aan de hand van ambitiekaarten. Op de kaart staan verschillende vragen die je gezamenlijk beantwoordt. Daarnaast zijn er ook extra kaarten toegevoegd. Je hebt bijvoorbeeld de rode kaart als je vindt dat iemand te lang op één onderwerpt blijft zitten en daardoor het proces vertraagt. Met groen kun je een bepaald thema toch even bekrachtigen. En je hebt de joker, voor onderwerpen die op dat moment niet bij het onderwerp horen maar die je later toch graag wilt bespreken. We werken met een zandloper, per onderwerp heb je tien minuten. Het is een ludieke manier om op een toegankelijke manier het gesprek te voeren over verschillende onderwerpen en geeft snel richting aan de wensen en dromen die er binnen de gemeente leven. Zo kun je doelgericht afbakenen welke zaken jij in jouw lokale sportakkoord wilt hebben.”

Voor meer informatie: Themaspel bij vorming lokaal sportakkoord