door: Frank Molema | 12 september 2019

Daglicht is essentieel voor een goede gezondheid en een optimale sportprestatie, maar in sportaccommodaties kan een overvloed aan licht juist voor de nodige problemen zorgen. Denk aan verblinding en de toevoer van warmte; verre van ideaal om het maximale uit jezelf te halen. Daglichtprofessional Techcomlight heeft de oplossing in huis: de Solatube. 

Het is een zorg van zo’n beetje iedere zaalvolleyballer: het (te felle) licht in de hal. Met name spelverdelers, die hun blik regelmatig moeten richten op een hoge bal, ondervinden hinder als de zon dwars door de ramen in hun gezicht schijnt. Of wat te denken van tl-buizen die zo fel zijn dat de bal daarin volledig verdwijnt. De verblinding die hierdoor ontstaat, kan net het verschil maken tussen een goede en een slechte set-up. 

Daglicht is broodnodig
Niet alleen volleyballers hebben er last van, ook andere zaalsporters kunnen hinder ondervinden van het daglicht. Toch is licht van buiten in sportaccommodaties broodnodig. Het is alom bekend dat daglicht een positieve uitwerking heeft op de gezondheid. Sporters hebben onder meer baat bij daglicht vanwege de energie die het oplevert. Elektrisch licht kan hier onmogelijk aan tippen, zo betogen experts). Het is de kunst om in sporthallen voldoende daglicht naar binnen te brengen, zonder dat sporters er last van hebben.

“Naast verblinding en de toevoer van warmte kan daglicht ook heel ongelijkmatig de sporthal binnenkomen”, vertelt projectmanager Bernhard Aalderink van daglichtprofessional Techcomlight over de nadelen van daglicht door ramen, daglichtkoepels of lichtstraten in sportaccommodaties. “De zon draait, dus je hebt nooit een universele spreiding van het daglicht.” 

Speciale koepel
Techcomlight, dat naar eigen zeggen vraagstukken rondom daglicht oplost, installeert daarom in de hallen de zogeheten Solatube, een systeem dat het daglicht wel gelijkmatig verdeelt. De Solatube vangt met een speciale koepel het daglicht op, dat door een reflecterende buis elke gewenste ruimte bereikt. Door plafondplaten met een prismatische werking wordt het daglicht diffuus naar binnen gebracht.

“Mijn ervaring is dat in veel sportaccommodaties weinig daglicht aanwezig is, het is allemaal heel summier”, weet Aalderink. “Wij vinden dat overal daglicht moet zijn, dus er is een grote markt die ontgonnen kan worden. Door de relatief kleine openingen in het dak die de Solatube nodig heeft, is van verblinding nauwelijks sprake meer. Mocht je het licht toch te fel vinden, dan zijn er mogelijkheden om de Solatube te dimmen. Bovendien: door de huidige transitie richting LED-verlichting is er natuurlijk al sprake van energiebesparing, maar waarom zou je deze lampen nog aandoen als je aan het daglicht via de Solatube al voldoende hebt?” 

Licht gelijkmatig verspreid
De Solatube, een Amerikaanse uitvinding die in de Benelux en Verenigd Koninkrijk wordt verkocht door Techcomlight, heeft diameters van 25, 35 en 53 centimeter. Er is ook een variant van 74 centimeter op de markt, die in speciale gevallen ook toegepast kan worden. In de praktijk zal er voor sporthallen in Nederland vaak gekozen worden voor de variant van 53 centimeter. 

Het daglicht uit de diverse ‘tubes’ wordt versterkt door onderlinge overlapping van het daglicht, waardoor dit licht gelijkmatig over de hal verspreid wordt, vertelt Aalderink. Dat het systeem volgens hem makkelijk te installeren is, is een ander voordeel. “Je kunt alles bovendaks doen. Je hoeft geen hoogwerker de zaal in te rijden. Bouwtechnisch gezien stelt het niet veel voor. Het is een kwestie van gaten maken en het systeem inbrengen. Omdat de sparingen niet groot zijn, zijn er constructief vaak geen of slechts kleine verstevigingen aan het dak nodig.” 

NOC*NSF vindt dat een sporthal die verlicht wordt met behulp van Solatubes geschikt is voor topsporters, als directe daglichttoetreding verblinding veroorzaakt. De Solatube, ook beschikbaar voor particulieren, is daarnaast toepasbaar in bijvoorbeeld schoolgymzalen, zwembaden en vele andere accommodaties voor binnensport. Aalderink: “In een sporthal kan daglicht juist het verschil maken. De meeste sporters sporten het liefst met daglicht. Als zij een keuze zouden hebben om hun sport buiten te beoefenen, dan deden ze het wel. Maar helaas kan dat niet altijd. Daarom moet je proberen de juiste hoeveelheid daglicht naar binnen te krijgen. Mensen hebben nu eenmaal daglicht nodig. Techcomlight kan via een 3D-model vooraf berekenen hoeveel daglicht gewenst is."

Kosten
De kosten voor de Solatube in een sporthal lopen uiteen. Het is afhankelijk van wat je wil wat betreft verlichting. “De totale kosten zijn erg afhankelijk van de hoeveelheid daglicht die je nodig hebt, en waarvoor het dient. Maar omdat van tevoren duidelijk is hoeveel daglicht minimaal gewenst is, kunnen de levering en montage perfect op de wensen van de opdrachtgever worden afgestemd.”

Hoeveel sportaccommodaties inmiddels zijn voorzien van de Solatube is moeilijk te zeggen, laat Aalderink weten. Techcomlight hoopt de komende jaren in ieder geval dat de bewustwording rondom daglicht groeit. “We hopen dat mensen beseffen dat het prima mogelijk is om daglicht op een goede manier in een sporthal te brengen.” 

Voor meer informatie: Solatube