door: Marc Hoeben | 11 juli 2019

Met een goed bewegingsprogramma en de juiste voeding, en vooral ook met een goede combinatie van die twee, wordt de kans verkleind dat patiënten in een vicieuze cirkel terecht komen en van de ene naar de andere behandeling moeten. Dat is de overtuiging van prof. dr ir Peter Weijs, die sinds maart vorig jaar hoogleraar Voeding & Beweging van het Amsterdam UMC is - en daarvoor 28 juni zijn oratie hield - en daarnaast het lectoraat Voeding en Beweging aan de Hogeschool van Amsterdam heeft.

Peter Weijs wordt voor zijn werk ook wel getriggerd door de situatie van zijn moeder van 86 jaar. Een vitale en zelfstandige vrouw, vertelt hij, maar ook op de leeftijd dat af en toe het ziekenhuis wordt aangedaan. “Ouderen vitaal houden is bijvoorbeeld één poot van ons onderzoek aan de Hogeschool van Amsterdam”, vertelt Weijs, die al ruim dertig jaar onderzoek doet naar eiwitbehoefte. “Mensen komen in een ziekenhuis, krijgen minder eiwitten en verliezen daardoor al snel spiermassa. Als je dat weet, kun je je voorbereiden op zo’n moment en thuis preventieve maatregelen nemen. We zien bijvoorbeeld uit onderzoek dat redelijk fitte mensen met een bewegingsprogramma van één keer per week in een jaar tijd nog steeds 2,5 procent aan spiermassa verliezen. Als je dan een functioneel thuisprogramma maakt voor bewegen onder leiding van een beweegcoach en je combineert dat met een eiwitcoach die via Skype adviezen geeft over hoe je via het gewone supermarktvoedsel meer eiwitten binnen kunt krijgen, dan zie je dat ze hun spiermassa volledig vasthouden.”

Meer uitwisseling
Voor Weijs is dit een mooi voorbeeld dat aandacht voor zowel bewegen als voeding cruciaal is. In die zin is zijn leerstoel Voeding & Beweging ook een logisch gevolg. “En zo’n vijf jaar geleden is uit een overleg tussen VU/VUmc, UvA/AMC en HvA naar voren gekomen dat er meer uitwisseling zou mogen zijn tussen universiteit en hbo. Daar zijn verschillende lectoraten in samenwerking met VU Bewegingswetenschappen uit voortgekomen. En nu dus ook een VU-leerstoel in combinatie met een lectoraat bij de HvA, voorheen Gewichtsmanagement maar nu Voeding & Beweging. Dat laatste past gewoon meer bij deze tijd."

"Ik draaide ook altijd al aan die twee knoppen. Maar voorheen ging het heel vaak alleen over overgewicht. Dat de nadruk zo op gewicht lag, was voor velen ook niet fijn. Nu liggen de leerstoel en het lectoraat in elkaars verlengde. Zo is het ook mooi dat er nu echt een connectie is met het hbo, waar meer en meer aan onderzoek wordt gedaan. Dat was niet al te gebruikelijk. De studenten leren kritisch te kijken naar de bestaande kennis en wat er te verbeteren valt. Ze kunnen ook eerder stappen zetten wat betreft de methodologie van het onderzoek. Aan de andere kant gebeurt op de universiteit nog steeds het fundamentele onderzoek waar het hbo kiest voor praktijkgericht onderzoek.”

Fysiotherapie én voedingsbegeleiding
Naast vitaal en zo fit mogelijk blijven is een ziekenhuisopname zelf nog zeker een traject dat wat Weijs betreft aandacht behoeft en ook onderwerp van onderzoek moet blijven. “De energiebehoefte gaat omlaag en gaat omhoog, maar dat zorgt er juist voor dat over dit onderwerp goed moet worden nagedacht. Ook als mensen weer bij de fysiotherapeut in het ziekenhuis terechtkomen zou dit samen moeten gaan met voedingsbegeleiding. Dat klinkt heel vanzelfsprekend, maar je ziet toch vaak dat het parallelle processen zijn en dat mensen binnen hun eigen beroepsgrenzen blijven. Of je ziet dat het ziekenhuis vooral gericht is op het oplossen van dat ene probleem. Dan worden mensen ontslagen uit het ziekenhuis en vallen ze daarna om, zodat ze voor iets anders moeten worden opgenomen. We starten nu een project waarbij mensen tijdens de ziekenhuisopname leren, met wellicht ook hulp van de mantelzorg of de thuiszorg, zelf maatregelen te nemen qua voeding en beweging, om daar nog maanden profijt van te hebben.”

Voor meer informatie: Voeding en beweging bevorderen herstel patiënt