door: Nelleke van der Heiden | 18 april 2019

‘Heel Nederland zwemveilig'. Dat is het motto van de allereerste Nationale Maand van de Zwemveiligheid. Van 17 april tot en met 17 mei draait het om het vergroten van de kennis en van de vaardigheden rond zwemveiligheid, zegt projectleider Marjolein van Tiggelen. Minister Bruno Bruins heeft woensdag het startsein voor de Maand gegeven. Daarbij lanceerde Bruins ook de Nationale ZwemChallenge. "Een leuke en uitdagende manier om je zwemveiligheid te testen", vertelt Van Tiggelen.

Het aantal is redelijk stabiel, maar toch verdrinken in Nederland nog jaarlijks rond de tachtig mensen, volwassenen en kinderen. Bovendien is dit een land met veel (zwem)water en er zijn nieuwe groepen bijgekomen voor wie leren zwemmen minder duidelijk bij de cultuur hoort. Van Tiggelen geeft nieuwkomers als voorbeeld. Allemaal redenen waarom een Nationale Maand van de Zwemveiligheid geen overbodige luxe is.

Centrale thema's
Bij zwemveiligheid moet je niet alleen aan vaardigheden denken, maar zeker ook aan kennis. Een paar keer per week zet de initiatiefnemer van deze Maand - de stichting Nationale Raad Zwemveiligheid - een nieuw thema centraal. “Dan hebben we bijvoorbeeld extra aandacht voor de zwemveiligheid van jonge kinderen, of de veiligheid van mensen met een beperking, we staan stil bij financiële regelingen die er landelijk en lokaal bestaan, zodat ook degenen die zwemles zelf niet kunnen betalen, financieel kunnen worden ondersteund.”

“De informatie of tips kunnen heel simpel zijn. Ouders die hun kind bandjes omdoen en dan denken dat ze goed zitten. Maar wat als er een aflandige wind staat? Dan willen we waarschuwen dat het kindje afdrijft. Of een peuter die in een badje in de tuin zit. Je denkt dat je wel heel even kan weglopen, maar als-ie voorover valt, kan dat grote gevolgen hebben.” De Nationale Raad Zwemveiligheid wil de Nationale Maand van de Zwemveiligheid aangrijpen om te informeren over de risico’s en mensen helpen om moeilijke situaties te voorkomen en, als iemand toch in een moeilijke situatie komt, hoe diegene zich dan kan redden.

Asielzoekers
Ook de nieuwkomers, die niet automatisch in een zwemcultuur zijn opgegroeid, vormen een doelgroep binnen de Nationale Maand van de Zwemveiligheid. Daarom is het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) een van de partners van het project. Andere partners zijn onder andere Vereniging Sport en Gemeenten en Reddingsbrigade Nederland.

Het draait deze maand zoals gezegd niet alleen om kennis, maar ook om vaardigheden. In Nederland heeft 97 procent van de mensen zijn A-diploma, vertelt Van Tiggelen. Ze haalt een factsheet van het Mulier Instituut aan. Bijna 80 procent van de Nederlanders heeft ook zijn B-diploma en dan neemt het wel sterk af, 35 procent heeft het complete Zwem-ABC behaald. En daarmee voldoe je aan de Nationale Norm Zwemveiligheid. Dat percentage mag nog wel omhoog van Van Tiggelen, maar dat 97 procent een A-diploma heeft zonder dat zwemles verplicht is, is best iets om trots op te zijn. 

Onderzoek meet zwemveiligheid
Uit onderzoek blijkt nu alleen wel dat je zwemmen kunt verleren. Hogeschool Windesheim heeft vanuit het kennisproject NL Zwemveilig de zwemveiligheid gemeten en zag bij kinderen die al even geleden hun zwemdiploma B hadden gehaald dat bijna de helft niet meer voldeed aan de eisen bij bepaalde vaardigheden. De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat je zwemmen moet blijven onderhouden om zwemveilig te zijn. Reden voor de Nationale Raad Zwemveiligheid (NRZ) om de Nationale ZwemChallenge in het leven te roepen. 

“Een soort APK,” noemt Van Tiggelen het. “Je legt een parcours af en examinatoren observeren. Na afloop krijg je een deelnamecertificaat met mogelijk een persoonlijk advies. Het kan zijn dat je erg goed scoort of dat je op sommige onderdelen je techniek beter zou kunnen bijspijkeren.” Daar worden ook vervolgtrajecten voor aangeboden. Iedereen met een zwemdiploma A kan meedoen. 

“Je kunt het alleen doen, om voor jezelf te weten hoe goed je vaardigheden zijn, maar je kan ook met een groepje of je schoolklas tegen elkaar zwemmen of als kinderen je ouders uitdagen wie het parcours het snelst aflegt. Kinderen moeten met zwemles door een gat zwemmen. Bij de ZwemChallenge kunnen ze dan zeggen: ‘Pap, hoe ga je zelf door het gat?’ We hebben een oefensessie gehad en, dat was heel leuk om te zien, soms deden de kinderen het beter dan papa en mama.”

SurvivalChallenge en FunChallenge
De Nationale ZwemChallenge bestaat uit twee delen: een SurvivalChallenge (gekleed) en een FunChallenge (in badkleding). Het basisparcours van de Nationale Raad Zwemveiligheid kan lokaal worden aangepast, vertelt Van Tiggelen Ze heeft bijvoorbeeld gezien dat een zwembad een schatkist had toegevoegd, waar je iets uit moest halen. Ook wat de ZwemChallenge een deelnemer moet kosten, bepaalt het zwembad zelf. 

De Nationale ZwemChallenge is bij het begin van de Nationale Maand van de Zwemveiligheid gelanceerd, maar blijft ook na deze maand gewoon bestaan. Idealiter doet iedereen deze APK eens per halfjaar of jaar, zegt Van Tiggelen. Meteen bij het begin doen er nu zo’n 35 tot 40 zwembaden mee, maar Van Tiggelen verwacht ook dat dat snel gaat toenemen. “Straks in de zomer kunnen ook de buitenbaden gaan meedoen.” En zegt Van Tiggelen, inzicht (in de eigen zwemvaardigheden, red.) is het begin van verandering. Daarom is de hoop dat iedereen de Nationale ZwemChallenge doet het begin. Uiteindelijk, om de doelstelling ‘Heel Nederland zwemveilig’ te halen, ziet de NRZ het liefst dat iedere Nederlander zijn Zwem-ABC haalt en daarmee voldoet aan de Nationale Norm Zwemveiligheid.

Voor meer informatie: Nationale ZwemChallenge en Nationale Maand van de Zwemveiligheid