door: Marc Hoeben | 7 maart 2019
Nederland beweegt, maar vaak te weinig en soms helemaal niet, terwijl het belang vanwege de sociale aspecten en de gezondheid aan alle kanten wordt onderkend. De overheid wil met een beter gebruik van de openbare ruimte de drempel voor bewegen graag verlagen en ziet daarbij een belangrijke taak weggelegd voor buurtsportcoaches. Laat nu net de Buurtsportcoach Academy - een initiatief van Sportservice Overijssel en Hogeschool Windesheim - op 21 mei een studiereis ‘Sportieve Openbare Ruimte’ aanbieden, in samenwerking met het Mulier Instituut.
De studiereis valt onder het programma van de Buurtsportcoach Academy, legt Liselot ter Harmsel van Sportservice Overijssel uit. “Gesubsidieerd door de provincie Overijssel is de Academy in 2013 ontstaan als een initiatief van Hogeschool Windesheim en Sportservice Overijssel. De bedoeling is dat het een impuls geeft aan het vergroten van de kennis en vaardigheden van de buurtsportcoaches, die je zou kunnen zien als de opvolgers van de combinatiefunctionarissen. Van buurtsportcoaches wordt steeds meer verwacht. Sport en bewegen worden steeds vaker als middel ingezet, bijvoorbeeld voor kwetsbare ouderen, mensen met een beperking of probleemjeugd. Voorheen was je vooral uitvoerder, nu ook een verbinder en een netwerker. Dit alles vereist andere competenties.”
Studiereis naar Arnhem
De Buurtsportcoach Academy in Overijssel bood onder meer al masterclasses en werkbezoeken aan voor buurtsportcoaches uit de provincie. Dankzij een nieuwe subsidie van Overijssel is daar de mogelijkheid tot het organiseren van een studiereis op 21 mei bijgekomen, waarvoor aan deelnemers nog wel 75 euro per persoon wordt gevraagd. Die dag gaan deelnemers met een bus vanuit Overijssel naar de gemeente Arnhem. Ter Harmsel: “Het thema is bewegen in de openbare ruimte en dat is niet toevallig. Dat staat nu enorm in de belangstelling. Het is een combinatie van een masterclass en een werkbezoek. Wij proberen hiermee goed aan te sluiten bij de behoefte van de buurtsportcoaches uit de provincie. Dat zijn er zo’n 225, verdeeld over 25 gemeenten.”
“Hij vroeg of ik niet eens met de buurtsportcoaches het werkveld in wilde gaan”
De groep gaat in Arnhem uiteenlopende wijken qua samenstelling van de bevolking en qua inrichting bekijken, waar projecten met wisselend succes lopen. In de bus komt meteen al de rol van het Mulier Instituut naar voren. Onderzoeker Martijn van Eck zal de microfoon grijpen om het een en ander te vertellen. “Dat is voor mij als onderzoeker wel bijzonder, om zo direct bij mensen uit het veld een verhaal te kunnen houden.” Het contact met Van Eck werd gelegd bij ‘Go Overijssel’, een bijeenkomst voor sportstimulering. Van Eck was daar spreker en werd benaderd door Ad Hoogenboom van de CALO Windesheim. “Hij vroeg of ik niet eens met de buurtsportcoaches het werkveld in wilde gaan.”
Onderzoek naar beweegvriendelijke omgevingen
Daar had Van Eck wel oren naar en het is geen toeval dat de reis naar Arnhem gaat. Onder meer in de Rijnstad deed hij onderzoek naar beweegvriendelijke omgevingen. “We zijn bezig om daar steeds meer expertise over op te bouwen. Het draait allemaal om de vraag van gemeenten hoe ze de omgeving zo kunnen inzetten dat ze het bewegen zo goed mogelijk kunnen faciliteren en stimuleren. Dus hoe je bijvoorbeeld mensen kunt verleiden met een trapveldje of wandelpaden, noem maar op.”
Het doel van de studiereis, zegt Van Eck, is om de buurtsportcoaches en meereizende beleidsmedewerkers van gemeenten te inspireren met al gerealiseerde projecten. “En het zou mooi zijn als ze zich nog meer bewust worden van de rol die ze kunnen spelen, dat ze zien hoe cruciaal ze zijn als verbindende schakel tussen beleid en uitvoering. Een gemeente kan wel in een park een omgeving creëren die moet uitnodigen voor bewegen. Maar als het niet in goede banen wordt geleid door een buurtsportcoach en als deze niet komt met uitnodigende activiteiten, dan blijft die openbare ruimte toch vaak onbenut en is het eerder een gemiste kans.”
Schoolplein als centrale plek
De reis voert langs een vijftal projecten. “Eentje daarvan is in Arnhem-Zuid, een herontwikkeld gebied rond het Olympus College. Daar moet het schoolplein een centrale plek om te bewegen worden voor de omringende wijken.” Ook Malburg en Presikhaaf - wijken met een lage sociaal-economische status - worden aangedaan. “Je ziet daar meer armoede. Sommige kinderen worden meer aan hun lot overgelaten dan andere kinderen. Een van de belangrijke dingen is dan dat kinderen elkaar kunnen ontmoeten in een veilige omgeving, om daar dan te kunnen spelen.”
"We hebben we met ambtenaren van ruimtelijke ordening, gezondheid, met wijkregisseurs en buurtsportcoaches gekeken aan welke knoppen je het beste kan draaien"
Weer een andere plek is het sjiekere park Sonsbeek. “Daar heb je verschillende initiatieven met parklopen. Het ene doet het wel goed, het andere niet. Het is interessant om te zien waar het aan ligt. Bij dit soort grote vraagstukken is het heel belangrijk om te realiseren voor wie je het doet. Zo is het ook gegaan met ons onderzoek. We hebben gekeken naar de hardware, hoe de omgeving was ingericht, en gekeken hoe zich dat verhield tot de doelgroep. Vervolgens hebben we met ambtenaren van ruimtelijke ordening, gezondheid, met wijkregisseurs en buurtsportcoaches gekeken aan welke knoppen je dan het beste kon draaien. En zo heeft het weer geleid tot beleid over bewegen in de openbare ruimte.”
Voor meer informatie: klik hier