door: Nelleke van der Heiden | 31 januari 2019

De Nacht van de Vluchteling maakt zich op voor de tiende editie. Er is een bijzondere wandelroute bijgekomen: van Herinneringscentrum Kamp Westerbork naar Groningen. Westerbork staat vooral bekend als doorgangskamp uit de Tweede Wereldoorlog, maar daarvóór was het een vluchtelingenkamp. “We wilden voor de tiende editie een bijzondere route toevoegen. We hadden al een partnership met Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het is dit jaar precies tachtig jaar geleden dat het vluchtelingenkamp in Westerbork werd gebouwd”, vertelt Robert Verduyn van Stichting Vluchteling.

Het idee voor de Nacht van de Vluchteling ontstond tien jaar geleden in de hoogtijdagen van Het Glazen Huis. “Ik wilde met Stichting Vluchteling ook met een initiatief komen waarbij mensen met elkaar iets bijzonders doen om geld in te zamelen”, vertelt Robert Verduyn. “De parallel van wandelen leek me meteen heel mooi. Vluchtelingen leggen dagelijks lange afstanden af en moeten dat vaak ’s nachts doen.”

Voorbereiding
Ook de afstand, 40 kilometer, is heel bewust gekozen. “Het is voor iedereen te behappen, maar je moet er wel even voor trainen. Daar geven we overigens ook tips voor, bijvoorbeeld hoe je je met voeding en beweging het beste kunt voorbereiden. Zijn collega Gerard van Mourik vult aan. “Lopen in de nacht is echt anders dan overdag. Het is een serieuze afstand en ondertussen wil je je ook bewust zijn van de reden waarom je het doet, voor de vluchtelingen. Dat vergt een andere voorbereiding dan bijvoorbeeld de Nijmeegse Vierdaagse.” Op de website van de Nacht staan de nodige looptips. 

Aan de eerste editie van de Nacht van de Vluchteling deden 450 mensen mee. De enige route was toen van Rotterdam naar Den Haag. Vorig jaar liepen 5200 deelnemers in de nacht om hun solidariteit met de vluchtelingen te tonen. Sinds 2015 zijn er extra routes bijgekomen. Je kunt nu ook van Utrecht naar Amersfoort, van Nijmegen naar Arnhem en van Amsterdam naar Haarlem lopen. 

Jonge deelnemers
Bij deze speciale tiende editie zijn er naast de unieke route vanuit Westerbork ook kortere wandelafstanden. Rond Amsterdam en Rotterdam kun je 10 of 20 kilometer lopen. “Die zijn erbij gekomen zodat ook hele jonge deelnemers kunnen meedoen. Voor anderen is 40 kilometer bovendien net iets te veel. Ook voor hen is de kortere afstand bedoeld”, zegt Van Mourik.

Met de wandeltocht wil Stichting Vluchteling zo veel mogelijk aandacht genereren voor vluchtelingen. “Om een beeld te geven: op dit moment zijn er 68 miljoen mensen in de wereld op de vlucht voor honger, oorlog en bijvoorbeeld klimaatverandering. We geven noodhulp in landen als Nigeria, Afghanistan en Congo, maar ook in Colombia, Jemen en Zuid-Soedan”, zegt Van Mourik. 

Verduyn: “Vorig jaar hebben we 1,7 miljoen euro opgehaald. Daarmee kunnen we bijna 100.000 mensen van noodhulp voorzien. Het bijzondere van deze nacht is dat ieder individu het verschil maakt. Als je al die mensen bij elkaar optelt die voor 100 euro meelopen, kom je op een prachtig bedrag.”

Conflictgebieden
Het geld gaat voor 80 procent naar de noodhulp, de rest naar langdurige hulp. En, in het kader van het ‘anti-strijkstokbeleid’, geeft de stichting aan dat van elke euro zo’n 83 cent daadwerkelijk aan hulp wordt besteed. Waarom is dat geen 100 cent? Van Mourik geeft antwoord: “In sommige landen moet je van die ene euro een deel besteden aan vervoer, bijvoorbeeld vanwege slechte wegen. En omdat je opereert in conflictgebieden.”

Hij vervolgt: “We bieden noodhulp in crisissituaties en dat brengt automatisch met zich mee dat je extra investeert in logistiek, vliegtuigen, helikopters en bewaking van noodrantsoenen. Het is allemaal heel kostbaar om de meest kwetsbare vluchtelingen te helpen in de meest erbarmelijke omstandigheden.”

Verduyn vertelt dat onmiddellijk na de Nacht van de Vluchteling noodhulpexperts bij elkaar komen en bepalen waar de nood het hoogst is en waar ze het geld aan gaan besteden. Dat is elk jaar een moeilijke toewijzing, omdat je niet overal kan helpen. Het afgelopen jaar is er hulp geboden in Myanmar, Colombia, Jordanië en Ethiopië. Verduyn vindt het belangrijk om daar heel transparant in te zijn en daarom staat op de website precies waaraan het geld is uitgegeven.

Kritiek: ‘Holocaust misbruikt’
De eenmalige route vanuit het Herinneringscentrum Kamp Westerbork is de organisatie op de nodige kritiek komen te staan. Esther Voet, hoofdredacteur van het Nieuw Israëlietisch Weekblad zei in het Dagblad van het Noorden: ‘De Holocaust hoort niet misbruikt te worden om aandacht te vragen voor hedendaagse vluchtelingen. Het zet een beeld neer dat niet klopt en geen recht doet aan de slachtoffers van de genocide.’

De stichting begrijpt en betreurt de kritiek, zegt Van Mourik, maar, zegt hij erbij: “We krijgen ook heel positieve reacties. Een goede - Joodse - vriend is zelf naar de Middellandse Zee gegaan om bootvluchtelingen te helpen. Hij schaamt zich voor de uitspraken van Voet en zegt dat het juist belangrijk is om ook het vluchtelingenkamp dat Westerbork was te herdenken.”

Geen feestje
Vanuit de Joodse gemeenschap krijgt de stichting meer positieve reacties. “We gaan echt geen feestje bouwen met harde muziek. We staan ingetogen stil bij het vluchtelingenkamp dat tachtig jaar geleden werd gebouwd en voelen ons vooral solidair met vluchtelingen toen en nu.”

In 2015 laaide de vluchtelingencrisis op door de oorlog in Syrië. Vluchtelingen hoopten massaal in Europa terecht te kunnen. Dat zorgde voor een tweedeling in de maatschappij. Maar, zegt Verduyn, het aantal deelnemers aan de Nacht nam een spurt, de stichting kreeg meer donateurs en er kwamen juist meer mensen bij die zich wilden inzetten voor vluchtelingen. “En voor die mensen die iets willen doen, is deze nacht een mooie gelegenheid. We willen met deze extra route van Herinneringscentrum Kamp Westerbork naar Groningen een editie die sereen, gepast en respectvol zal zijn. We krijgen ook voor deze route elke dag nieuwe aanmeldingen.” 

Voor meer informatie: Nacht van de Vluchteling