door: Nelleke van der Heiden | 29 november 2018
Hardlopen van A naar een vooraf nog onbekend punt B en ondertussen je weg vinden langs verschillende ‘checkpoints’ die allemaal vooral niet langs de weg liggen. Alles wat je bij je hebt is een kaart die je pas bij de start krijgt en een kompas. Dat is in het kort de nog onbekende sport oriënteringsloop. Voor elke leeftijd en fitheid is er een variant, zegt Linda Wols, voorzitter van de Nederlandse Oriënteringloop Bond (NOLB).
“Het is een vrij onbekende sport die oorspronkelijk uit de militaire wereld komt. Militairen leerden op deze manier in onbekend gebied hun weg te vinden. Hoe kom je van A naar B als je de weg niet kent? Dat bleek ook leuk om voor de lol te doen en inmiddels is het al heel lang een recreatieve wedstrijdsport”, vertelt Linda Wols.
Digitaal kastje
Wat is nou precies het idee? Wols: “Je krijgt een kaart mee en daarop staan punten aangegeven, midden in het bos. Dat kan een watertje zijn, een kuil of een boom. Die punten zijn checkpoints met een digitaal kastje. Zelf heb je een chip bij je en die registreert dat je bij het punt bent. Je moet langs al die punten voor je kunt finishen. Afhankelijk van je leeftijd en fitheid kies je een afstand en intensiteit.”
“Een vriendin doet de loop altijd wandelend. Die is soms sneller bij een checkpoint. Ik loop dan wel hard, maar kan daardoor ook heel hard fout lopen”
Binnen het oriënteren zijn er vier disciplines: sprint, middel, lang en klassieke afstand. De winnende tijd ligt tussen de dertig (sprint) en negentig minuten (long). Als beginner moet je nog wel wat meer tijd uittrekken. Op de kaart moet je met kleuren en lijnen uitzoeken of je over heuvels, door dichte bossen of langs water loopt.
Beenkappen
De afstand wordt hemelsbreed gemeten, maar je loopt nooit in een rechte lijn. “Zo kan 18 kilometer zo 21 worden”, vertelt Wols. “Het dragen van waterdichte schoenen met een goed profiel heeft de voorkeur. Ik heb zelf ook beenkappen, een soort beenbeschermer die makkelijk langs bramenstruiken glijden. Verder heb je natuurlijk de chip voor de checkpoints, een controlebriefje met nummers en de beschrijving van de punten: gaat het om een kuil, boom of greppel?”
Voor wie is deze sport geschikt? “Zodra je kunt lopen, kun je oriënteren. Voor de allerkleinsten is er de lintenloop. We hebben bovendien lopers van 85. Jaar.” Bij de oriënteringsloop wordt in principe hardgelopen, maar wandelen kan eveneens een goede tactiek zijn. “Een vriendin doet het altijd wandelend. Die is soms sneller bij een checkpoint. Ik loop dan wel hard, maar kan daardoor ook heel hard fout lopen.”
“In Zweden is het onderdeel van de gym. Haal je bij het oriënteren een onvoldoende, dan haal je je gym niet”
Elke wedstrijd begint bij een speciaal startvlak, een driehoek. Daarvandaan vertrekt iedere minuut een loper. Omdat lopers dan pas hun kaart krijgen, hebben ze nog geen idee waar ze heen moeten. Vanaf zo’n startdriehoek beginnen wel vijf of zes routes. Deelnemers kunnen dus niet simpelweg hun voorganger klakkeloos achterna rennen, want misschien loopt diegene wel een heel andere route.
Scandinavië
In Nederland zijn vijf verenigingen waar in totaal zijn 450 mensen staan ingeschreven. De nationale competitie telt acht wedstrijden. Je moet aan minimaal de helft meedoen om deel te nemen aan de competitie. Voor de world ranking organiseert Nederland eens per jaar, in oktober, een tweedaagse. Dit jaar was die op de Veluwe, komend jaar in Appelscha. In andere landen wordt veel vaker zo’n internationale wedstrijd georganiseerd, vertelt Wols. Vooral in Scandinavië is de sport groot. “In Zweden is het onderdeel van de gym. Haal je bij het oriënteren een onvoldoende, dan haal je je gym niet”, zegt de bondsvoorzitter ter illustratie. Ook voor de wedstrijden is veel meer belangstelling. “Voor de meerdaagse wedstrijd O-Ringen in 2019 zijn nu al meer dan achtduizend aanmeldingen.”
“Bij wereldwijde wedstrijden springt Nederland er duidelijk niet uit. We hebben niet heel goede lopers”
Internationaal geen rol van betekenis
Het Nederlandse landschap glooit minder dan dat van de meeste andere landen. “Je ziet in Nederland andere hoogtemeters, maar ook hier kan het uitdagend zijn. Toch is de oriënteringsloop in het buitenland voor ons lichamelijk vaak wel zwaarder.” Desondanks komen ook naar de Nederlandse internationale wedstrijden deelnemers vanuit de hele wereld zoals Australiërs, Noren en Zweden.
Dan wordt wat betreft het niveau van de deelnemers wel duidelijk dat Nederland internationaal niet echt meetelt. “Bij wereldwijde wedstrijden springen we er duidelijk niet uit. We hebben niet heel goede lopers en dat heeft er toch mee te maken dat de terreinen hier niet zo moeilijk zijn.” Ooit is de oriëntatieloop een olympische sport geweest, zegt Wols. Ze zou het heel leuk vinden als het dat weer wordt, maar het is in haar ogen geen mooie kijksport, dus of dat snel gebeurt? Daar heeft de voorzitter van de NOLB zo haar twijfels over.
Voor meer informatie: NOLB