door: Leo Aquina | 27 september 2018
“Het best bewaarde geheim van Nederland”, noemde sportwethouder Jan Jaap Kolkman zijn stad Deventer bij de opening van 'Sociaal Actief', de landelijke bijeenkomst van de stuurgroep Sport en Cultuur, die op 20 september in de Hanzestad werd georganiseerd. De stuurgroep met vertegenwoordigers van LKCA, FCP, Jeugdfonds Sport en Cultuur, Kenniscentrum Sport, NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten en de VNG, wil de sport- en de cultuurwereld dichter bij elkaar brengen. Thema van de ochtend was: 'Sport en cultuur in het sociale domein’. Voorzitter Johan Wakkie constateerde bij de opening van de dag dat sport en cultuur op lokaal niveau nog te vaak gescheiden werelden zijn. Jasper Sterrenburg, projectleider van het interbestuurlijk programma IBP, wil daar iets aan doen en ziet kansen. “Tien minuten ‘googelen’ levert al veel interessante voorbeelden op.”
Deventer, waar dit jaar de Nationale Sportweek werd geopend, is als locatie bij uitstek geschikt voor een conferentie over sport en cultuur, zo betoogde wethouder Jan Jaap Kolkman. De IJsselstad is bekend vanwege culturele evenementen als het Dickensfestijn en de Boekenmarkt, maar heeft ook een grote sporthistorie. “De eerste wielerclub van Nederland is hier opgericht: Immer Weiter in 1871. Go Ahead Eagles is voor de oorlog drie keer landskampioen geweest en we hebben hier natuurlijk de IJsselcup”, aldus de wethouder.
Domeinen door elkaar laten lopen
Toch zijn sport en cultuur ook in Deventer gescheiden in het college van B en W. Kolkman heeft sport in zijn portefeuille en zijn collega Carlo Verhaar gaat over cultuur. Johan Wakkie drukte even fijntjes met de vinger op de zere plek. “De wethouder wees net op de nieuwe website Sport in Deventer. Dat zou ik dus eigenlijk niet op die manier doen. Je wil integraal beleid, sport en cultuur samen. Ik zou graag zien dat wethouders bij elkaar komen om die domeinen meer door elkaar te laten lopen.”
“Den Haag legt niet meer van bovenaf op wat er moet gebeuren en zet daar een zak geld voor neer, maar we bepalen met elkaar op welke thema's we willen inzetten
Jasper Sterrenburg pakte de handschoen op. Als VNG-projectleider van het interbestuurlijk programma IBP is hij al anderhalf jaar bezig met een cultuuromslag bij de overheid. “Aanleiding van het IBP was het regeerakkoord van eind vorig jaar. We hebben veel grote maatschappelijke opgaven zoals klimaat, schuldenproblematiek, asiel en integratie, maar ook grote vraagstukken op het sociale domein. De verschillende overheden - Rijk, gemeente, provincie en waterschappen - kunnen daarin onmogelijk los van elkaar opereren. Het idee is om verbinding te leggen tussen de verschillende thema's”, aldus Sterrenburg.
Gemeente beslist zelf
Decentralisatie is daarbij van belang. Sterrenburg: “Het gaat om een manier van denken. Den Haag legt niet meer van bovenaf op wat er moet gebeuren en zet daar een zak geld voor neer, maar we bepalen met elkaar op welke thema's we willen inzetten en de gemeente beslist zelf waar ze mee aan de slag gaan.”
Makkelijk is zijn opgave niet, zegt Sterrenburg. “Veel programma's hebben te maken met verkokering. Bewindslieden brengen nu eenmaal graag hun eigen thema's over het voetlicht. Het is aan ons om dwarsverbanden te laten zien en samenwerking te benadrukken. Neem bijvoorbeeld de schuldenproblematiek, daarbij is het belangrijk om een relatie te leggen met gezondheid. Het gaat vaak om dezelfde mensen.”
“We moeten voorkomen dat we in allerlei losse subsidies terecht komen. Kijk nou eens verder dan je eigen bureau”
Legio voorbeelden
Sterrenburg noemt het 'sociale domein' een grote opgave binnen het IBP. “Maar op de één of andere manier zitten de woorden sport en cultuur daar helemaal niet in. Ik pleit ervoor om te kijken hoe je het ene thema in het kader van integrale beleidsvoering kan benutten om een ander thema te realiseren.” Als voorbeeld noemt hij het thema eenzaamheid. “Als je even googelt kom je 'sociaal vitaal' tegen in Amersfoort met als doelgroep 65-80 jarigen, die echt eenzaam zijn. Met die mensen gaan ze één of twee keer in de week een vorm van sport of spel doen om ze doormiddel van sport uit hun eenzaamheid te halen."
Een ander voorbeeld is het programma Denken en Doen van de Nederlandse Bridgebond, waar tijdens het congres een aparte workshop aan is gewijd. Sterrenburg noemt ook jeugdwerkeloosheid als thema. “In de regio Nijmegen is er een programma Move to work om jongeren die niet meer naar school gaan en ook niet deelnemen aan het arbeidsproces via sport en spel richting arbeidsparticipatie te bewegen.” Ook voor thema's als gezondheid en asiel & integratie heeft Sterrenburg voorbeelden paraat. Het sterkt hem in de gedachte dat de verbinding tussen sport en cultuur tot waardevolle samenwerking kan leiden om doelen in het sociale domein te realiseren. “We moeten voorkomen dat we in allerlei losse subsidies terecht komen. Kijk nou eens verder dan je eigen bureau.”
Breinaald en schaakbord
Bij dat verder kijken dan je eigen bureau is het volgens Sterrenburg vooral van belang om juist de niet-gelovigen te overtuigen. Daarin sluit hij zich aan bij Johan Wakkie, die eerder zei: “Jullie zijn hier gekomen om te kijken hoe je met die dwarsverbanden aan de slag kunt gaan, maar de mensen die er niet van overtuigd zijn dat het werkt, zijn hier niet. Ga, als je straks naar huis gaat, op zoek naar die mensen en neem ze mee.”
“Ik zou tegen alle ambtenaren die één domein beheren willen zeggen: pak nou eens een breinaald en rijg alle thema's aan elkaar”
Nadat hij gedurende de ochtend zes workshops had bezocht met voorbeelden van sport en cultuurprojecten in het sociale domein, bracht Wakkie dat opnieuw in herinnering: “Ik zag overal dat het bruggetje tussen sport en cultuur niet zo moeilijk is. Bij een dansproject is de link met bewegen bijvoorbeeld snel gelegd. Ik zou tegen alle ambtenaren die één domein beheren willen zeggen: pak nou eens een breinaald en rijg alle thema's aan elkaar.”
Toch blijft het volgens Wakkie een opgave om te verbinden. “Het zijn toch twee werelden op zichzelf. Een sportvereniging heeft een eigen oorsprong met een eigen cultuur. Als je zo'n club vraagt andere doelgroepen mee te nemen, gaat het al snel een beetje wringen. Daarom zeg ik ook tegen die ambtenaren: draai het schaakbord eens om. Jij gaat met zwart spelen en die ander met wit. Ga nou eens kijken wat die andere mensen van belang vinden. Met die breinaald en dat schaakbord zijn sport en cultuur niet de oplossing voor alle problemen, maar ze kunnen wel zorgen voor verbinding."
Bruggen bouwen tussen cultuur en sport
Op donderdag 20 september kwamen in Deventer professionals uit de sport- en de cultuurwereld bijeen om bruggen te bouwen. Sport Knowhow XL keek mee en doet verslag in drie artikelen. Aflevering 1 is hierboven te lezen en gaat over het plenaire gedeelte en het interbestuurlijk programma IBP. Aflevering 2 beschrijft de workshop Kansen voor Ouderen met het programma het programma
Denken en Doen van de Nederlandse Bridgebond en het project
‘Krasse Fratsen’ van FitArt. Aflevering 3 gaat over de Workshop 'Kansen voor Minder Zelfredzame Jongeren' met het project
'Boks het voor elkaar' en de jongerenexpedities van welzijnsorganisatie
Raster.
Voor meer informatie: inspiratiebijeenkomst Sociaal Actief