door: Leo Aquina | 19 juli 2018
"Voetbalclubs hebben te weinig oog voor ouderen", stelt Rob de Leede. De voormalige perschef van het Nederlands Elftal behaalde onlangs zijn MBA Sportmanagement bij de Wagner Group met een scriptie getiteld 'Over trimmeisjes en voetbalopa's'. De Leede onderzocht 'in hoeverre amateurvoetbalverenigingen met hun gevarieerde aanbod ouderen aan zich kunnen binden in het licht van de begrippen waardecreatie en zingeving'. De relatie tussen grootouders en kleinkinderen, die in de afgelopen decennia is veranderd, speelt daarbij een grote rol.
De Leede begon aan zijn MBA-studie omdat hij in de praktijk aanliep tegen zaken waar hij graag meer theoretische kennis over zou hebben. "Ik werk al meer dan 25 jaar in de sport, bij de KNVB als perschef en als communicatiemanager bij verschillende projecten en als woordvoerder voor de Belgisch-Nederlandse kandidatuur voor het WK van 2018. Na mijn vertrek bij de KNVB in 2013 ben ik aan de slag gegaan als zelfstandig communicatieconsultant. Ik heb anderhalf jaar voor Vitesse gewerkt en in 2016 werkte ik een halfjaar in Lens voor het EK voetbal in Frankrijk. Daar maakte ik dingen mee waarvan ik me later afvroeg, hoe zou ik het hebben aangepakt als ik meer theoretische kennis had gehad van sportmanagement. Dat ging onder andere over het managen van vrijwilligers."
Inspiratie
De MBA studie sportmanagement bleek een goede keuze. De Leede: "Waar sommige studenten moeite hadden met het vinden van een scriptieonderwerp, stuitte ik iedere dag wel op een stuk of vier vijf onderwerpen waarmee ik aan de slag wilde." Een wetenschappelijk artikel dat de voordelen van ouderen benadrukte in plaats van de last, bracht De Leede op het spoor van zijn uiteindelijke onderwerp, mede geïnspireerd door zijn vader en voormalig KNVB-directeur amateurvoetbal Ruud Bruijnis.
"Ik vroeg mijn vader aan het begin van het voetbalseizoen of hij zin had om af en toe bij zijn kleinzoon te komen kijken. Dat vond hij leuk, maar er waren vanwege ouderdom en ziekte allerlei praktische bezwaren. Niet veel later sprak ik Ruud Bruijnis en voor hem gold hetzelfde. Beiden kwamen te overlijden, maar ik was inmiddels op het spoor gezet."
"Grootouders komen graag kijken naar de wedstrijden van kleinkinderen en dat blijkt ook een rustgevende werking te hebben op de andere toeschouwers"
Ouderen beter betrekken
Voetbalclubs hebben diverse mogelijkheden om ouderen beter bij de vereniging te betrekken. De Leede: "Een van die manieren is een actief sportaanbod creëren. Een voorbeeld daarvan is walking football. De tweede manier om ouderen te betrekken is de inzet van ouderen als vrijwilligers. Ouderen geven vaak aan dat zij graag helpen, maar zelden gevraagd worden. En als derde is er de relatie grootouder-kleinkind. Grootouders komen graag kijken naar de wedstrijden van kleinkinderen en dat blijkt ook een rustgevende werking te hebben op de andere toeschouwers. Fanatieke ouders gedragen zich een stuk rustiger als hun eigen ouders erbij zijn."
De Leede concludeert dat de relatie tussen grootouders en kleinkinderen een groot braakliggend terrein is voor voetbalclubs. "De verhouding is enorm veranderd. Mijn grootouders hadden 25 kleinkinderen, waarvan ze meestal geen idee hadden op welke school die zaten of op welke sportvereniging. De huidige generatie ouderen heeft zo'n vier tot zes kleinkinderen en daar zijn ze meestal heel intensief bij betrokken. Ze communiceren met die kleinkinderen, gaan bijvoorbeeld naar de schoolmusical. Voetbalverenigingen kunnen gebruik maken van die betrokkenheid, maar dat realiseren ze zich nog te weinig."
Niet op de agenda
De Leede legde zijn oor te luister bij voetbalclubs: "Als ik vroeg of het onderwerp 'ouderen' op de agenda van een bestuursvergadering stond, was dat zelden het geval. Ze realiseren zich niet dat die groep ouderen over twintig jaar nog twee keer zo groot is en dat die ouderen allemaal fitter zijn dan vroeger. Die grootouders kunnen en willen van waarde zijn voor de club van hun kleinkinderen."
"Bij een vereniging die ik onderzocht kwam wekelijks een groep dames van 70-plus trimmen. Zij lieten zich trimmeisjes noemen"
Hoe leidt die betrokkenheid van ouderen tot de eerder genoemde waardecreatie en zingeving? De Leede: "Waardecreatie kan bestaan uit het faciliteren van activiteiten voor ouderen. Bij een vereniging die ik onderzocht kwam wekelijks een groep dames van 70-plus trimmen. Zij lieten zich trimmeisjes noemen. Waardecreatie zie je ook op het gebied van cultuur. Ouderen zijn vaak cultuurdragers en cultuurbewakers op een club. Ook maatschappelijk is er sprake van waardecreatie. Sportverenigingen worden door de overheid op allerlei manieren ingezet om maatschappelijke doelstellingen te realiseren. Denk aan obesitasbestrijding, of bijvoorbeeld de bestrijding van eenzaamheid. Ouderen zijn vaak eenzaam en sportverenigingen kunnen op dat gebied een uitkomst bieden."
Meer bewustzijn
De Leede hoopt dat met de conclusies van zijn onderzoek meer bewustzijn te genereren onder voetbalclubs. "Het is een onderwerp waar ik graag met clubs over praat. Ik heb ook van clubs en andere organisaties wel reacties gekregen. Ik zou het mooi vinden als het wordt opgepakt door overkoepelende organisaties. Sportstimuleringsbedrijven bij gemeentes hebben de mogelijkheid om bijvoorbeeld eens een avond te organiseren rond dit thema. Clubs moeten zich realiseren dat er een groep ouderen zit aan te komen die op allerlei gebied een rol kunnen spelen binnen de vereniging."
Voor meer informatie: Over trimmeisjes en voetbalopa's (scriptie Rob de Leede) en www.robdeleedeconsultancy.com