door: Leo Aquina | 7 september 2017
Hoeveel en hoe vaak moet een Nederlander minimaal bewegen om gezond te blijven? Sinds 1998 is dat vastgelegd in de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Na twintig jaar is het hoog tijd voor een update. Op 22 augustus heeft de Gezondheidsraad daarom advies uitgebracht aan minister Schippers van VWS voor nieuwe beweegrichtlijnen. “De wetenschap heeft niet stilgestaan, dus we zijn het aan onze stand verplicht om de beweegnorm op basis van de nieuwste inzichten te herzien”, aldus Juul van Rijn, die vanuit het Kenniscentrum Sport betrokken was bij de totstandkoming van de nieuwe richtlijn met als motto: ‘Bewegen is goed; meer bewegen is beter’. Demissionair minister Schippers laat de mogelijke uitvoering van het advies van de Gezondheidsraad over aan haar opvolger.
“Als Kenniscentrum Sport hebben we een eigen taak bij de praktische vertaalslag van het advies naar de praktijk”, aldus Van Rijn. Het Kenniscentrum Sport was om die reden als waarnemer betrokken bij de totstandkoming van het advies van de Gezondheidsraad.
“De commissie heeft de richtlijn op basis van studies en bestaande wetenschappelijke onderzoeken opgesteld. Wij hadden geen directe stem, maar ons is wel steeds de vraag gesteld of iets ook praktisch uitvoerbaar was, in die zin hebben wij dus ook inhoudelijk wel een steentje bijgedragen.”
Voorkom stilzitten
In welk opzicht verschillen de nieuwe beweegrichtlijnen van de oude? Van Rijn: “Volgens de oude richtlijn moest je minstens vijf dagen per week minimaal een halfuur matig-intensief bewegen. Nu zeggen we het algemener: mensen moeten per week 150 minuten bewegen. Netto is dat evenveel tijd, maar mensen kunnen die 150 minuten nu ook anders indelen. Reden hiervoor is simpelweg dat er wel wetenschappelijk bewijs is dat het gezond is om minimaal tweeënhalf uur per week te bewegen, maar dat dit niet per se verdeeld moet zijn over een halfuur per dag.”
Een tweede verschil met de oude richtlijn is het advies om ook bot- en spierversterkende oefeningen te doen. Van Rijn: “Volwassenen zouden die oefeningen twee keer per week moeten doen en kinderen drie keer per week. Er zijn allerlei verschillende manieren om dit in te vullen, van traplopen in huis tot oefeningen in de sportschool. Het Kenniscentrum Sport heeft filmpjes gemaakt met voorbeeldoefeningen. Ouderen wordt geadviseerd deze spierversterkende oefeningen te combineren met balansoefeningen.”
Langer, vaker, intensiever bewegen
Een ander verschil met de oude richtlijn is het advies ‘voorkom stilzitten’. "Zeker voor mensen die weinig actief zijn, lijkt veel zitten samen te hangen met een hoger risico op vroeg overlijden, aan bijvoorbeeld hart- en vaatziekten. Hoe meer je beweegt, hoe minder sterk dit negatieve effect is. Het is een minimum richtlijn. In het algemeen geldt: langer, vaker, intensiever bewegen is beter.”
“Ik denk dat Nederland wakker geschud moet worden. We moeten er daarbij vooral ook goed over nadenken welke specifieke groepen die norm niet halen en welke wel"
Hoewel de beweegrichtlijn niet overdreven veel lichamelijke inspanning van mensen vereist, blijkt uit cijfers van het RIVM dat slechts 44 procent van de Nederlanders ouder dan vier jaar aan de nieuwe richtlijnen voldoet. Een schrikbarend laag aantal, vindt ook Van Rijn: “Ik denk dat Nederland wakker geschud moet worden. We moeten er daarbij vooral ook goed over nadenken welke specifieke groepen die norm niet halen en welke wel. Op die manier kun je ook gericht werken aan verbetering.”
Volgend kabinet
Hoever de overheid wil gaan in haar beïnvloeding om die verbetering te realiseren is nu nog niet bekend. Van Rijn: “De minister heeft het meegenomen in haar beleidsbrief. Hoe er in beleid uitvoering aan dit advies wordt gegeven is aan een volgend kabinet. De nieuwe minister zal samen met zijn of haar ambtenaren moeten bekijken hoe ver de verantwoordelijkheid van de overheid reikt op dit gebied. Ik zou het goed vinden als er actie wordt ondernomen om meer bekendheid te geven aan de beweegrichtlijnen, om op die manier meer bewustzijn te creëren. Vervolgens zou het goed zijn om mensen in hun directe omgeving ook de mogelijkheid te geven om iets met de richtlijn te doen, dat kan door te investeren in bijvoorbeeld fietspaden, in beweegonderwijs.”
Kenniscentrum Sport hoeft niet te wachten op die besluiten. Wij zijn al begonnen om de kennis te verspreiden over de beweegrichtlijnen en de mogelijkheden daar in de praktijk invulling aan te geven.
Voor meer informatie: Gezondheidsraad adviseert minister over nieuwe beweegrichtlijnen