door: Thomas van Zijl | 13 april 2017 

Omdat het beweeggedrag van kinderen verandert, verandert het vak van docenten lichamelijke opvoeding. Lag de focus voorheen op het bijbrengen van motorische vaardigheden, tegenwoordig is het net zo belangrijk om ervoor te zorgen dat leerlingen gestimuleerd worden ook buiten school te sporten en bewegen. De Hanzehogeschool Groningen ontwikkelt via het Europese SPEACH-project modules om de docenten en coaches daarvoor klaar te stomen. 

SPEACH staat voor Sport Physical Education And Coaching in Health. Die educatie en coaching zou zich volgens de initiatiefnemers van het project niet moeten beperken tot de gymzaal. Het trapveldje in de buurt is net zo belangrijk. Lichamelijke inactiviteit is een van de grootste problemen van deze eeuw en het besef dat daar iets aan gedaan moet worden is doorgedrongen tot alle betrokkenen. 

“Of het nu gaat om politici, beleidsmakers of onderwijsinstellingen, iedereen zal zeggen dat meer bewegen belangrijk is”, zegt lector Healthy Lifestyle, Sports & Physical Activity Johan de Jong van de Hanzehogeschool Groningen. “De aandacht is er dus, nu nog een vaste plek in de opleiding van toekomstige trainers en docenten.” Die zullen zich immers niet alleen moeten richten op de paar uur in de week dat ze echt contact hebben met hun leerlingen, maar ervoor moeten zorgen dat er ook daarbuiten iets in hun gedrag verandert. Om een voorbeeld te noemen: ze zouden hun leerlingen kunnen motiveren om actief naar school te komen, dus wandelend of op de fiets.

Europees project
Het verschijnsel van toenemende lichamelijke inactiviteit beperkt zich niet tot Nederland, maar doet zich in heel Europa voor. Daarom heeft Hanzehogeschool Groningen het initiatief genomen tot een Europees project. Met financiële ondersteuning van het Erasmus+/sportprogramma van de EU ontstond in 2015 een consortium van tien partijen uit zeven verschillende landen. De deelnemende onderwijsinstellingen, bonden en sportkoepels stelden zich ten doel om gedurende de looptijd van het project - tot eind dit jaar - verschillende HEPA-modules te ontwikkelen. 

“HEPA staat voor Health Enhancing Physical Activity”, legt De Jong uit. “Er is een heel duidelijke relatie tussen sport, bewegen en gezondheid. Wij willen docenten en coaches handvatten bieden die ze kunnen inpassen in hun reguliere lessen en training welke ertoe kunnen leiden dat hun leerlingen niet langer uren achter een scherm zitten, maar kiezen voor iets sportiefs of actiefs.” 

5 modules
Die handvatten bestaan uit vijf verschillende modules die vorm kregen na uitvoerige gesprekken en onderzoeken met alle betrokkenen. De Jong: “Te vaak wordt vanachter de tekentafel gekeken naar hoe het in theorie zou moeten, terwijl het juist in dit geval zo belangrijk is dat men er in de praktijk mee overweg kan.” 

Om die reden zijn verschillende modules de afgelopen maanden ook al getest in Groningen, niet alleen door Nederlanders, maar door studenten uit acht deelnemende Europese landen. Zij kregen bijvoorbeeld les in policy and leadership related to HEPA. 

“Docenten en coaches zullen in de toekomst vaker het voortouw moeten nemen om activiteiten in de wijk op touw te zetten. Daar zijn generieke vaardigheden voor nodig, zoals leiderschap, overleg en organisatievermogen. In de evaluatie zien we op die vlakken nu al progressie in het kennis en vaardigheidsniveau van de studenten.”

Verschillen in benadering
Nu de looptijd van SPEACH zijn einde nadert, is de vraag hoe bestendig de resultaten zijn en of de modules in alle landen hetzelfde effect bereiken. De Jong ziet grote verschillen in de benadering van het onderwijs. In Nederland, zegt hij, denken we goed na over moderne manieren van kennisoverdracht, andere Europese landen zijn soms zo ver nog niet. Daar zijn ze juist weer veel gastvrijer en wordt voor elke leerling het onderste uit de kan gehaald. De missie is om in al die verschillende omstandigheden bestaande opleidingen zo te veranderen dat docenten en coaches kunnen anticiperen op de toekomst. De Jong: 

“Wij doen dit niet voor the sake of an EU-project, SPEACH moet echt iets opleveren voor zoveel mogelijk mensen in zoveel mogelijk landen.” Hij benadrukt dat een docent of een coach geen statisch vak heeft. Een leven lang leren is niet voor niets een actueel onderwerp. “Sportprofessionals begeven zich in een wereld die snel verandert. Ze krijgen te maken met mensen die veel of juist weinig tot helemaal niets bewegen. Zij horen van die veranderingen op de hoogte te zijn en daarop in te kunnen spelen.”  

Voor meer informatie: kijk op www.speach.hanze.nl en volg het SPEACH-project op Twitter