door: Leo Aquina | 28 januari 2016

Stel dat De Graafschap dit seizoen in plaats van 41 doelpunten slechts 21 doelpunten tegen had gekregen. Dan had de nummer laatst van de Eredivisie halverwege het seizoen waarschijnlijk ruim boven de rode degradatiestreep gestaan. Volgens Bjørn van Haaren moet dat mogelijk zijn. “Vijftig procent van de tegendoelpunten is te voorkomen door goede coaching”, aldus de cleansheet specialist. Van Haaren is keeperstrainer en eigenaar van de KeeperzAcademy. Volgens hem coachen keepers hun verdedigers te weinig en als zij al coachen doen zij het vaak niet goed. Hoe moet het beter?

Van Haaren traint vier hoofdzaken met zijn keepers: de basishouding (stil staan op moment van het schot), positie in en voor het doel en ten opzichte van het spel, voortzetting (wat doe je met de bal als je deze hebt) en tot slot: coaching. Dat laatste onderdeel is volgens hem onderbelicht: “Iedereen kijkt altijd naar mooie reddingen, maar waarom kijken we niet meer naar het voorkomen van het gevaar? Je wil er als keeper immers alles aan doen om een tegendoelpunt te voorkomen.”

Van Persie
Als voorbeeld noemt hij het eigen doelpunt van Robin van Persie in de EK-kwalificatiereeks van Oranje tegen Tsjechië: “Ik weet natuurlijk niet precies wat er in het veld is gezegd, maar op de beelden kun je zien dat de keeper niet praat. Als Jeroen Zoet had gecoacht, had Van Persie die bal anders kunnen verwerken.”

Van Haaren legde met behulp van een aantal collega keepercoaches zelf een database aan van een kleine vijfhonderd doelpunten bij wedstrijden die hij bezocht. Hij noteerde bij alle tegendoelpunten de keepershandelingen. “Ik ga op de rand van de zestien staan, ik bekijk de situatie, ik noteer de acties van de betrokken verdedigers en de keeper en ik schrijf op wat de keeper zegt of niet zegt."

Goed coachen
Stel er komt een lange, hoge bal centraal in de zestienmeter richting de spits en de twee centrale verdedigers. Dan is het logisch als één van die twee het duel aangaat en de ander erachter kruipt. Een keeper moet coachen wie het duel moet aangaan. Toch zie je vaak dat die twee verdedigers allebei voor het duel gaan. Als de spits er met de bal vandoor gaat, zeggen de meeste mensen dat de keeper kansloos was. Ik niet. De keeper had die situatie kunnen voorkomen door op tijd en goed te coachen.”

Van Haaren concludeert op basis van zijn eigen cijfers dat ongeveer de helft van alle tegendoelpunten onnodig waren. “Dat cijfer ligt alle niveaus ongeveer gelijk. Ik heb bij (jeugd)amateurwedstrijden gekeken, maar ook bij wedstrijden in de Jupiler League en in de Eredivisie zaal.”

Keeper zesde zintuig van verdedigers
Niet alleen wordt er te weinig gecoacht door keepers, er schort ook veel aan de aanwijzingen zelf. Van Haaren: “Je hoort vaak: ‘man in je rug’, maar zelden zegt een keeper er dan ook bij wat een speler moet doen. Een verdediger kan daar vaak niets mee. Beter is dan bijvoorbeeld: ‘kaats rechts’. Een terugspeelbal is ook zoiets. Je kunt om een terugspeelbal vragen, maar je kunt daarbij ook meteen aangeven waar je hem wil hebben. Misschien wil je hem wel op je verkeerde been omdat daar de opening ligt? En als je hem op je rechter- of je linkerbeen vraagt, geef ook altijd duidelijk met een open hand aan waar je de bal wil hebben. 'Rechts' en 'links' is voor de verdediger andersom. Hij zou het verkeerd kunnen interpreteren. Een keeper moet zijn teamgenoten helpen door een simpele opdracht geven. Hij is het zesde zintuig van zijn verdedigers.”

Ook de manier waarop een keeper coacht, maakt verschil. “Je hebt keepers die de hele wedstrijd staan te schreeuwen, maar als de bal bij ze in de buurt komt, zijn ze opeens te druk met hun eigen spel om te praten. En juist op dat moment is het belangrijk. Bemoei je nou als keeper niet met de aanval. Roep niet tegen je rechtsbuiten dat hij een crosspass moet geven op de linksbuiten. Je moet aanwijzingen geven in situaties die jouw verdedigers minder goed kunnen overzien dan jijzelf. Bovendien moet je je stemgeluid aanpassen aan de situatie. Niet de hele tijd schreeuwen, dan hoort niemand je meer. Als er direct gevaar dreigt, moet je dominant en dwingend aanwezig zijn. Daarmee dwing je niet alleen je medespelers tot actie, je intimideert ook de tegenstander.”

Jeugd
Volgens Van Haaren kun je al bij 11- tot 12-jarigen met gerichte keeperscoaching beginnen. “Voor die tijd gaat het gewoon om ballen pakken en spelenderwijs leren. Bij de D-tjes speel je voor het eerst 11 tegen 11 op een groot veld. Dan ga je echt praten over complexe situaties, over ruimte en positie. Sommige spelers gaat dat van nature beter af dan anderen. Ik zeg altijd tegen keepers: jij mag in het veld tegen je medespelers vertellen wat ze moeten doen. Dat is best lastig, maar je medespelers verwachten het van je en ze willen het ook.”

Van Haaren keepte zelf tot zijn 24ste op amateurniveau op het veld, maar besloot daarna verder te gaan als keepercoach. Hij deed trainerscursussen en werkte als keeperstrainer bij een groot aantal clubs. “Ik ben in het bezit van de UEFA Goalkeepers Coach B en C van de KNVB Academie en twee Pro Goal diploma’s. In 2008 ben ik een eigen keepersschool gestart.” Van Haaren werkte onder meer bij RKSV Nuenen, Willem II, VVV Venlo/Helmond Sport en op dit moment is hij werkzaam bij FC Eindhoven.

Streven naar perfectie
De gedreven keeperstrainer gelooft dat er zowel in het amateur- als in het betaalde voetbal nog een wereld te winnen valt. “Mijn aanpak heeft bij het eerste elftal van RKSV Heeze in de derde klasse zondag amateurs geleid tot elf clean sheets in één seizoen. Bij RKSV Nuenen hadden we 57 en 80 clean sheets in twee seizoenen bij zeven jeugdselectieteams, allen uitkomend in 1ste klasse of hoger. Bij FC Eindhoven Academy U13 hebben we halverwege het seizoen al zes clean sheets.”

Van Haaren richt zich met zijn manier van werken op kwalitatieve en intensieve samenwerkingsverbanden met diverse clubs in binnen- en/of buitenland. Hij is inmiddels met diverse partijen in gesprek. “Om daadwerkelijke resultaten te boeken op dit gebied moeten alle betrokkenen open staan om te presteren en het belang inzien van een juiste en tijdige coaching. Als je wedstrijden wil winnen, moet je je niet alleen richten op het maken van doelpunten, maar er ook alles doen om doelpunten te voorkomen. Je moet durven streven naar perfectie.”
 
Voor meer informatie: keeperzacademy.nl