door: Perry Ceelen

Nederlandse sportverenigingen leunen sterk op de inzet van vrijwilligers. 10% van de Nederlanders ouder dan 12 jaar is maandelijks actief als vrijwilliger in de sport. Dat is een van de conclusies uit de ‘Rapportage sport 2018’ van het SCP. Daarnaast waren in 2015 bij 84% van de sportclubs vrijwilligers actief, terwijl er een trend zichtbaar is van een dalend aantal clubs met personeel in loondienst.

Deze gegevens van de ‘Rapportage sport 2018’ schetsen een beeld dat vrijwilligers binnen de sportsector van steeds groter belang worden. Bovendien wordt sport steeds vaker ingezet als middel om maatschappelijke doelen te bereiken. Daarvoor is de inzet van vrijwilligers onmisbaar.

Kapitalisatie van vrijwilligerswerk
Ook binnen de Budosport zijn veel mensen als vrijwilliger actief. Daarvoor is de Judo Bond Nederland (JBN) haar vrijwilligers zeer dankbaar. Om een beeld te krijgen van de schaal waarop vrijwilligerswerk wordt verzet door leden van de JBN, werd een intern onderzoek verricht naar de kapitalisatie van het vrijwilligerswerk binnen de bond. 

In dit onderzoek werd gekeken naar het aantal vrijwilligers dat zich inzet voor de JBN, het aantal uren dat een vrijwilligers gemiddeld actief is voor de JBN en ten slotte een economische waarde vastgesteld voor het werk dat deze vrijwilligers doen. Door het vermenigvuldigen van al deze factoren, volgens onderstaande formule, wordt een indicatie gegeven van de economische waarde van het vrijwilligerswerk in de budosport.

'Evenwichtig, weerbaar, vormend en eerbiedig' 
Vrijwilligers zijn er in vele soorten en maten. De een zet zich wekelijks in zodat anderen kunnen genieten van de sport, de ander spant zich een enkele keer per jaar in. Ook is het takenpakket van een vrijwilliger in de budosport zeer divers. Van arbitreren tot het leggen van matten en van het organiseren van toernooien tot aan administratieve taken. Stuk voor stuk zijn het werkzaamheden die door vrijwilligers worden uitgevoerd. 

Iedereen die zich als vrijwilliger inzet om de budosport draaiende te houden draagt - naast de economische waarde van vrijwilligerswerk - ook (en vooral) bij aan de maatschappelijke waarde van de budosport. Door het voor budoka’s mogelijk te maken hun sport te beoefenen, komen de centrale waarden van de budosport - evenwichtig, weerbaar, vormend en eerbiedig - sterker tot uiting in de samenleving. Bovendien stimuleert de budosport naast fysieke en mentale gezondheid ook sociale interactie en onderling respect. 

Uit het onderzoek komt naar voren dat het vrijwilligerswerk binnen de JBN grofweg is in te delen in drie categorieën: bestuurswerk, commissiewerk en arbitrage. Voor elke categorie is vervolgens een inschatting gemaakt hoeveel uren zij op jaarbasis actief zijn voor de JBN. In totaal zijn er ca. 400 vrijwilligers direct actief voor de JBN. In dit onderzoek zijn de vrijwilligers die voor clubs actief zijn niet meegenomen. 

Kapitalisatie van vrijwilligerswerk binnen de JBN
Om een besef te krijgen van hoeveel werk er wordt verzet door vrijwilligers van de JBN is er een onderzoek gedaan naar de economische waarde van het vrijwilligerswerk. Daarbij is geprobeerd een geldbedrag te hangen aan het werk dat een vrijwilliger bij de JBN in een jaar verricht. Deze bedragen zijn vanzelfsprekend niet representatief voor de waarde die het vrijwilligerswerk in zich heeft, maar onderstreept nog maar eens dat vrijwilligers van onschatbare waarde zijn. 

In het rekenmodel wordt een veronderstelling gedaan van wat de kosten zouden zijn, wanneer alle vrijwilligers vervangen zouden worden door professionele krachten die in loondienst zouden werken. Met een rekenmodel kan vervolgens worden bepaald wat de economische waarde van het vrijwilligerswerk binnen de JBN is. 

Wanneer een uur vrijwilligerswerk zou worden beloond met het bruto gemiddeld uurloon in 2019, komt dit neer op een totaalbedrag van € 4.965.308 (!). Verder zijn er nog een aantal andere interessante gegevens te berekenen met het rekenmodel. Zo is de bijdrage - bij eenzelfde waardering qua uurloon - van één vrijwilliger die actief is als commissielid op jaarbasis goed voor een bedrag van € 1.427,20. 

Ook is de economische waarde van vrijwilligerswerk in de budosport berekend met een gemiddeld uurloon in de sportsector. Met deze beloning per uur komt het totaalbedrag van het verrichte vrijwilligerswerk uit op een bedrag van € 4.097.845. Dit laat zien dat de lonen in de sportsector iets onder het gemiddelde uurloon in Nederland liggen. Echter betekent dit toch dat de gemiddelde vrijwilliger in de budosport op jaarbasis een bijdrage levert met een economische waarde van € 3.283,50. 

De cijfers die voortkomen uit het rekenmodel zijn gebaseerd op interne ledenlijsten en verschillende tevredenheidsonderzoeken onder vrijwilligers van de JBN. Bovendien geven zij slechts een indicatie van de werkelijke waarde dat een uur vrijwilligerswerk bij zich draagt. Desalniettemin opent het de ogen van bestuursleden, medewerkers en leden van de JBN voor wat betreft de bijdrage van vrijwilligers die zich inzetten voor de JBN. 

De JBN is al haar vrijwilligers dankbaar voor de inzet die zij in al die jaren hebben getoond. Daar mag zeker niet aan worden voorbijgegaan.

Perry Ceelen is master student aan de USBO en stagiair bij Judo Bond Nederland (JBN).