door: Marloes Aalbers

De een is teamleider, de ander manager, coördinator buurtsportcoaches of hoofd sportontwikkeling. En zoals de naam van hun functie, verschilt ook de invulling van de functie: de mate waarin ze inhoudelijk en/of in de lijn leidinggeven, de grootte van hun team, de positie van hun organisatie ten opzichte van de gemeente en uiteraard de opdracht, de context en de domeinen waarin de teamleiders en hun teams werkzaam zijn. Maar er zijn vooral ook overeenkomsten wat betreft hun rol én hun ondersteuningsbehoefte. Zo geven ze aan vaak tussen wal en schip te vallen; bijeenkomsten en congressen worden meestal georganiseerd voor buurtsportcoaches en andere uitvoerders, of juist voor beleidsmakers. Kenniscentrum Sport gaat het komende jaar met ongeveer 50 teamleiders in drie werkplaatsen aan de slag met kennisdeling en kennisontwikkeling ten aanzien van hun specifieke rol tussen beleid en praktijk.

In de sport- en beweegsector is (terecht!) veel aandacht voor buurtsportcoaches, combinatiefunctionarissen en collega’s die onder een andere naam in de wijken en buurten werken voor verschillende doelgroepen. Er wordt onderzoek gedaan naar hun rol, inzet en effectiviteit, er worden bijeenkomsten en congressen georganiseerd en er zijn tal van factsheets, workshops, trainingen en toolkits voor (onder andere) buurtsportcoaches. Hetzelfde geldt min of meer voor beleidsmakers, bestuurders en verenigingsondersteuners.

Schakelen tussen beleid en praktijk
Als specialist buurtsportcoaches sprak ik afgelopen jaren regelmatig met coördinatoren van buurtsportcoaches, verspreid over het land. In die gesprekken kwamen vaak vragen aan de orde over hun eigen rol, het schakelen tussen beleid en praktijk en het verbinden van domeinen binnen de gemeente. Daarnaast spraken teamleiders vrijwel altijd de behoefte uit om in contact te komen met collega-coördinatoren of -teamleiders, om te horen hoe het in andere gemeenten en regio’s gaat.

Dat is een logische behoefte, gezien het feit dat in veel gemeenten slechts een of enkele teamleiders of coördinatoren werkzaam zijn. Ze staan dus redelijk ‘alleen’ in hun werk. Er zijn duidelijke overeenkomsten tussen teamleiders als je kijkt naar hun takenpakket. Ze geven leiding aan een team van buurtsportcoaches, combinatiefunctionarissen en andere uitvoerders. Daarin verschilt de mate van (eind)verantwoordelijkheid en uiteraard de wijze van leidinggeven. Denk aan sturend versus coachend leiderschap, of meer situationeel leiderschap.

Daarnaast is de teamleider het aanspreekpunt voor de gemeente, opdrachtgevers en belangrijke samenwerkingspartners, ook in andere domeinen. Teamleiders geven input bij de ontwikkeling van nieuw beleid, stellen uitvoeringsplannen op aan de hand van beleid en leggen verantwoording af aan de gemeente en eventueel andere opdrachtgevers. Ze zijn dé schakel tussen uitvoering en beleid en proberen verbindingen te realiseren met andere beleidsterreinen.

Behoefte inventariseren
Eind 2018 interviewden we vanuit Kenniscentrum Sport zo’n vijftien teamleiders telefonisch over hun rol en hun ondersteuningsbehoefte. In februari van dit jaar bespraken we de uitkomsten - op verzoek van meerdere teamleiders - gezamenlijk tijdens een bijeenkomst. Daar werd wederom de wens om elkaar te ontmoeten en kennis en ervaringen te delen veelvuldig geuit, maar dan wel rondom specifieke, inhoudelijke thema’s. Via een behoeftepeiling die ruim zestig teamleiders hebben ingevuld, kwamen onderstaande thema’s naar voren. In juni zijn drie groepen gestart met deze thema’s met begeleiding van adviseurs van Kenniscentrum Sport.

• De rol van de teamleider t.a.v. duurzame samenwerking en borging van de Brede Regeling Combinatiefuncties.
• De rol van de teamleider t.a.v. zichtbaarheid en opbrengsten van de buurtsportcoaches.
• Hoe geef je als teamleider effectief leiding (binnen verschillende organisatietypen).

Werkplaatsen
Een belangrijke taak van Kenniscentrum Sport is het ontwikkelen en verspreiden van kennisproducten en tools voor professionals die werkzaam zijn binnen de domeinen gemeenten, sport, onderwijs en zorg. Aangezien er nog nauwelijks ondersteunende producten specifiek voor teamleiders zijn, hebben we de behoefte van de teamleiders en de ‘core business’ van Kenniscentrum Sport samengevoegd in drie werkplaatsen waarin bovenstaande thema’s leidend zijn.

Binnen deze werkplaatsen komen de volgende activiteiten samen:

1. kennisdeling en uitwisseling van ervaringen door teamleiders onderling;
2. kennisoverdracht door middel van een interactieve masterclass, inspiratiesessie, of door gesprekken met experts, ervaringsdeskundigen of stakeholders;
3. samen (teamleiders en Kenniscentrum Sport) werken aan een tool of tipsheet voor teamleiders, waarbij praktijkervaring en kennis vanuit onderzoek, experts en eventueel andere domeinen samenkomen (punt 1 + punt 2).

De volgende bijeenkomsten zijn gepland in oktober en november 2019. Naar verwachting worden er per thema ongeveer vier bijeenkomsten georganiseerd tot halverwege 2020. Vaste groepen van teamleiders zullen met begeleiders aan de slag gaan, zodat men elkaar en elkaars organisatie en context leert kennen. Afhankelijk van de behoefte van de groepen, worden de bijeenkomsten gevuld met uitwisselen, gesprekken met stakeholders, masterclasses, intervisie en werksessies.

Landelijke aanpak
Op deze manier voorzien we in een behoefte van teamleiders, en werken we via die kennisdeling aan kennisontwikkeling. Het voordeel van deze landelijke aanpak, is dat teamleiders die werken in verschillende organisatietypen met elkaar kunnen uitwisselen over hoe het leidinggeven en schakelen tussen uitvoering en beleid bij hen het beste (of juist niet) werkt. Waar mogelijk en relevant zullen we gezamenlijk de tips en tools specificeren naar de verschillende organisatietypen, zodat ze aansluiten bij teamleiders die in dienst zijn van een gemeente, een lokale sportservice-organisatie of lokaal sportbedrijf, een provinciale sportorganisatie, maar ook bij teamleiders die met hun team werkzaam zijn voor een welzijnsorganisatie.

Marloes Aalbers is als adviseur werkzaam bij Kenniscentrum Sport en expert op gebied van de buurtsportcoach en de verbinding tussen sport en sociaal domein. De afgelopen jaren heeft ze vanuit Kenniscentrum Sport bijgedragen aan de ondersteuning van de buurtsportcoachregeling en Sport en Bewegen in de Buurt, het ontstaan van de beroepsvereniging buurtsportcoaches en is ze gedetacheerd geweest bij het Oranje Fonds in het kader van het Kracht van Sport programma.