Door: Dick Zeegers
De financiële positie van de door Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) gecontroleerde sportverenigingen is in 2015 ten opzichte van een jaar eerder nagenoeg gelijk gebleven. Deze sportverenigingen lijken in financieel opzicht te blijven draaien door de contributies van leden steeds verder te verhogen. Als dit beeld representatief is voor alle sportverenigingen in Nederland wordt sporten bij een sportvereniging steeds duurder. Komt de betaalbaarheid van sport hiermee voor veel mensen ‘op de tocht’ te staan?
Anno 2015 ontvangt SWS van bijna 1.400 sportorganisaties jaarstukken die - in verband met de in het verleden afgegeven borgstelling - jaarlijks worden gecontroleerd. Aan alle dossiers wordt een kwalificatie toegekend, die onder meer wordt bepaald op basis van het vermogen, de liquiditeitspositie, de resultatenrekening en de meerjarenbegroting.
"Het % verenigingen waarvan de financiële situatie als problematisch of matig wordt gewaardeerd, is het afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven"
In 2015 is - net als in 2014 - de financiële positie van deze sportclubs niet substantieel verminderd. Bekijken we de laatste vijf jaar dan is de trend helaas wel negatief. Voor bijna de helft van de door SWS gecontroleerde verenigingen wordt de financiële positie als redelijk gekwalificeerd. Drie jaar eerder werd aan ruim 30% van deze organisaties een hogere kwalificatie toegekend. Het percentage verenigingen waarvan de financiële situatie als problematisch of matig wordt gewaardeerd, is het afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven. SWS is blij dat de negatieve trend van de afgelopen jaren zich niet heeft doorgezet, maar blijft voor verenigingen vooral problemen zien wat betreft de noodzaak tot verhoging van de contributies.
Forse verhoging van contributie
De bijdrage voor een lidmaatschap is van door SWS gecontroleerde sportverenigingen de afgelopen jaren namelijk fors hoger geworden. De contributieopbrengsten maken een steeds groter deel uit van de totale inkomsten van deze sportverenigingen. De toename van de contributieopbrengsten bedroeg in 2015 meer dan 3%. In 2014 was de stijging liefst 4% en in 2013 ook al meer dan 3%. De verzwaring van lasten (vaak huurkosten) en een terugloop van inkomsten uit bijvoorbeeld sponsoring noopt de penningmeester om contributies te verhogen om een sluitende begroting mogelijk te maken. De tendens is dat de jaarlijkse verhoging van de contributie groter is dan de stijging op basis van slechts een inflatiecorrectie.
"Uit eerdere onderzoeken blijkt dat het lidmaatschap van een sportvereniging niet snel wordt opgezegd door consumenten"
Waar ligt de bovengrens?
De vraag is wat consumenten bereid zijn om voor hun lidmaatschap te betalen. Haken leden massaal af indien de contributie wordt verhoogd of heeft de prijsverhoging geen invloed op lidmaatschappen? Uit eerdere onderzoeken blijkt dat het lidmaatschap van een sportvereniging niet snel wordt opgezegd door consumenten, maar voor alles is uiteraard een grens. Daarnaast kan per vereniging de hoogte van de contributie nogal verschillen. Dit hangt onder meer samen met de vraag wat wordt aangeboden, de concurrentiepositie en de sociale klasse van de leden. Het is daarom lastig om - zelfs per sport - een bovengrens aan te geven.
Rek is er uit
Ogenschijnlijk lijkt de rek van contributieverhogingen bij veel verenigingen er uit te zijn. In het verleden kon er - mede door subsidiebijdrages van de overheid - voor een relatief laag bedrag gesport worden bij een sportvereniging. De sportclubs waar tegen zeer lage tarieven wordt gesport worden steeds zeldzamer. Daarentegen zien we steeds vaker verenigingen waar leden tegen een verhoging van de contributie stemmen of waar leden (of teams) om reden van de prijs gaan ‘shoppen’ bij andere verenigingen. Het begrip clubliefde lijkt hiermee steeds sneller uit de mode te raken.
Per saldo is het goed mogelijk dat het - door de stijgende contributieprijzen - voor steeds minder mensen mogelijk wordt om lid te worden van een sportclub. Een trend die maatschappelijk gezien absoluut niet wenselijk is en die tot gevolg kan hebben dat steeds vaker een beroep zal worden gedaan op initiatieven zoals het Jeugdsportfonds. Dit fonds heeft in 2014 meer dan 36.000 kinderen geholpen aan een sportkans.
"Voor veel sportverenigingen ligt er voor 2016 niet alleen een sportieve uitdaging"
Wat kunnen sportverenigingen doen?
Dit is een complex vraagstuk, aangezien de verschillen in omvang en cultuur tussen verenigingen zeer verschillend zijn. In algemeenheid zijn verenigingen zich ‘breder’ op gaan stellen in de samenleving. Er worden naast ‘de sport’ meer activiteiten ontplooid om de accommodaties beter te benutten. Voorbeelden hiervan zijn gebruik van de accommodatie door andere (sport)verenigingen of bedrijven die buitenschoolse opvang of zorg aanbieden. Dit kan als positief neveneffect hebben dat er meer inkomsten zijn en de contributie draaglijk blijft. Ook het inzamelen van materialen (bijvoorbeeld plastic of vet) kan extra inkomsten in opbrengen. Een andere middel kan zijn om te investeren in duurzame maatregelen, waardoor de energiekosten omlaag gaan. Hoe dan ook, voor veel sportverenigingen ligt er voor 2016 niet alleen een sportieve uitdaging.
Dick Zeegers is directeur van de Stichting Waarborgfonds Sport (SWS). Deze organisatie verstrekt borgstellingen voor sportclubs aan banken, waardoor sportverenigingen in staat zijn om bancair tegen gunstige voorwaarden te lenen. Voor meer informatie: www.sws.nl.