Vakblad over training, coaching, sportrevalidatie en toegepaste sportwetenschap
SPORTgericht is hét vakblad over training, coaching, sportrevalidatie en toegepaste sportwetenschap in Nederland en België. Het bestaat al 74 jaar en biedt elk nummer een grote hoeveelheid vakinformatie voor iedereen die werkt op het gebied van top- en wedstrijdsport, bewegen en fitness. De artikelen gaan bijvoorbeeld over inspanningsfysiologie, motorisch leren, kracht- en revalidatietraining, coaching, mentale training, didactiek, functionele anatomie en biomechanica.
Hanno van der Loo - hoofdredacteur van SPORTgericht - licht voor Sport Knowhow XL in de rubriek 'Sportgerichte wetenschap' steeds één van die interessante artikelen eruit en geeft er een beknopte samenvatting van. De volledige versie van het artikel is te lezen via een link onderaan elke samenvatting.
door: Hanno van der Loo
De legendarisch nederpopband Doe Maar bracht 37 jaar geleden het album 4US uit. Het was het eerste album van Nederlandse bodem waarvan de muziek op CD verscheen. In april en mei 1983 stond het album vijf weken lang op nummer 1 in de Nederlandse Album Top 100, daarna afgelost door Thriller van Michael Jackson.1
Wikipedia stelt dat we de titel van het album dienen uit te spreken als virus. Ik ben dus vast niet de enige die in deze roerige periode even moest terugdenken aan de plaat, ook al vanwege de titels van enkele nummers die erop staan: 1 nacht alleen, Bang, Nachtzuster, Alles gaat voorbij en Je loopt je lul achterna (dat we met terugwerkende kracht opdragen aan Donald T. en Jair B.).
Exponentieel
Ik begon echter te twijfelen: moeten we 4US inderdaad interpreteren als een verwijzing naar de destijds ongekende, exponentieel gegroeide populariteit van de band? Of misschien toch als verborgen aanwijzing dat de 4-koppige formatie zijn 4e album toch vooral voor zichzelf (‘for us’) had opgenomen? Bandlid Ernst Jansz schijnt dit laatste in 2008 bevestigd te hebben. Mijn bron: opnieuw Wikipedia, maar nu bijna aan het einde van dezelfde pagina. Waaruit blijkt dat zelfs één bron het wel eens niet met zichzelf eens kan zijn.
"We worden overspoeld door een vloedgolf aan meningen en adviezen, variërend van goedbedoeld tot kwaadaardig en van briljant tot oliedom"
4U
Wat het bovenstaande exposé op deze plek te zoeken heeft? Eigenlijk niets. Maar ja, ik had even de behoefte om iets uit te zoeken en op te schrijven zonder het direct alweer over COVID-19 te hebben. Voelt u die spagaat ook? We worden overspoeld door een vloedgolf aan meningen en adviezen, variërend van goedbedoeld tot kwaadaardig en van briljant tot oliedom. Moet ik daar op deze plek nog iets aan willen toevoegen? Na enige aarzeling luidt het antwoord op die vraag toch ‘ja’. Het zou immers vreemd zijn als de hoofdredacteur van een vakblad als SPORTgericht de invloed van het virus op de sport zou negeren en twee uitstekende artikelen hierover onder de pet zou houden. Dus hierbij alsnog, speciaal 4U (spreek uit: for you).
Infecties voorkomen
In oktober vorig jaar zette Ellen Maas op een rijtje wat er bekend is over het verband tussen sport en infectierisico2. Wetenschappers zijn het erover eens dat mensen die regelmatig en niet te zwaar trainen minder vatbaar zijn voor infectieziekten als griep en verkoudheid dan inactieve personen (zie figuur hierboven). Aan de andere kant gaat ook vaak het verhaal dat topsporters in topvorm juist erg vatbaar zijn voor infecties. Klopt dit? Zo ja, verzwakt (te) zware trainingsarbeid dan het immuunsysteem, of stellen topsporters zich wellicht vaker bloot aan risicovolle situaties? Op deze vragen zijn - het zal u niet verbazen - helaas geen simpele antwoorden te geven. Het is van vele factoren afhankelijk of een sporter ziek wordt of niet. Ik raad u dus aan het hele artikel3 te lezen.
Ellen Maas zette op basis van de wetenschappelijke literatuur een aantal bewezen strategieën om infecties te voorkomen op een rijtje
‘Een eenvoudige relatie, waarbij meer training leidt tot meer ziek zijn, is het in ieder geval niet’, zo stelt Maas, die op basis van de wetenschappelijke literatuur wel een aantal bewezen strategieën om infecties te voorkomen op een rijtje zette (zie kader).
Positieve psychologie
Voor ons aprilnummer, dat vorige week uitkwam, schreef onze vaste medewerker Erik Hein een stuk waarmee hij sporters en coaches handvaten en perspectief wil bieden om met de coronacrisis om te gaan. Hein is onder meer opleider van ambulancepersoneel (rechts op de foto) en kreeg uit de COVID-19 frontlinie terug dat het aangeleerde bleek te werken: de positieve stressmindset, de mentale vaardigheden en het teamwork. Voor zijn artikel baseerde Hein zich op de zogeheten positieve psychologie, een stroming die onder meer de nadruk legt op de veerkracht van mensen. Negatieve zaken die zich voordoen worden niet ontkend, maar geaccepteerd. Vervolgens kun je kijken hoe je zo goed mogelijk met de nieuwe situatie om kunt gaan. Door het zoeken van oplossingen, maar ook door het benutten van de onverwachte mogelijkheden die zich aan kunnen dienen.
Het bereiken van een bepaalde evenwichtigheid in de verdeling over de 5 pijlers - positieve emoties, betrokkenheid, goede relaties, zingeving en prestaties - is cruciaal
Het begrip welbevinden staat centraal in de positieve psychologie. Het rust op vijf pijlers: positieve emoties, betrokkenheid, goede relaties, zingeving en prestaties. Het bereiken van een bepaalde evenwichtigheid in de verdeling over de pijlers is cruciaal voor het welbevinden, ook voor sporters. Samen met de auteurs waarnaar hij verwijst (o.a. Berber van den Berg, Raôul Oudejans, Paul Wylleman en Nico van Yperen) laat Hein zien hoe je de afzonderlijke pijlers tijdens de crisis overeind kunt houden of zelfs versterken en hoe je zo nodig kunt werken aan een beter evenwicht. Het lezen waard!
Off topic
Ik besluit zoals ik begon: off topic. In een eerdere aflevering van deze rubriek schreef ik over een hardnekkig fenomeen dat ik het liefst vandaag nog uit de sport zou zien verdwijnen: het geboortemaandeffect. Onlangs schreef Michiel de Hoog4 er een zeer lezenswaardig stuk over ‘De jongen die te laat was geboren (en toch Welsh international werd)’.
Meer lezen?
De volledige artikelen van Ellen Maas en Erik Hein kunt u
hier lezen.
Referenties
1. Wikipedia
2. Maas E (2019). Sport en infectierisico. Maakt intensief trainen een sporter kwetsbaar? SPORTgericht, 73 (5), 2-5.
3. Hein E (2020). Sport & psychologie in de COVID-19 crisis. SPORTgericht, 74 (2), 2-7.
4. Hoog M de (2020). De jongen die te laat was geboren (en toch Welsh international werd). De Correspondent, 14 april 2020.
Hanno van der Loo (1968) is voormalig tienkamper en studeerde bewegingswetenschappen aan de VU in Amsterdam. Hij werkt als sportwetenschappelijk adviseur, auteur en docent via bureau AdPhys in Boskoop (www.adphysbureau.nl) en is hoofdredacteur en uitgever van SPORTgericht (www.sportgericht.nl).