Kwaliteit in de kweekvijver van verenigingen
door: Jill Eekhart
Begin november 2020 kreeg ik de vraag van Sport Knowhow XL of ik een bijdrage wilde schrijven over de (ideale) toekomst, puttend uit mijn ervaringen als voorzitter van voetbalvereniging csv DVVA in Amsterdam.
Daartoe zou ik 10 jaar terug in de tijd kunnen gaan om te analyseren wat er te leren valt van de geschiedenis en dat doortrekken naar 2031. Of ik zou kunnen schrijven over de doorontwikkeling van bepaalde (maatschappelijke) trends zoals Black Lives Matter en Athlete Activism. Of de opkomst van eSports, de rol van data en virtual reality of de groei van het aandeel ongebonden sporters, die door initiatieven als FC Straat, SportOn of de app Ommetje gaan bijdragen aan meer bewegende Nederlanders in alle leeftijdscategorieën. Ik zou in kunnen zoomen op de consequenties van het doorvoeren van de adviezen van de Nederlandse Sportraad.
"Als sportbestuurder had 2020 in het teken moeten staan van het toeleven naar een lustrum ter ere van 90 jaar csv DVVA"
Maar is dit allemaal wel zinvol? Als ik terugkijk naar 2020, is er één ding heel duidelijk geworden: in alle opzichten is dit jaar anders gelopen dan ik het me een jaar geleden had voorgesteld. Privé betekende het voor mijn man en mij dat een lang geplande reis door Azië, inclusief bezoek aan de Olympische Spelen, niet doorging. En waar ik dit jaar vol goede moed begon met het voornemen om een baan in loondienst te vinden, startte ik in mei als zelfstandig ondernemer.
Als sportbestuurder had 2020 in het teken moeten staan van het toeleven naar een lustrum ter ere van 90 jaar csv DVVA. Maar moesten we als bestuur op zoek naar mogelijkheden om nog iets van verbinding te houden met onze leden, terwijl alle reguliere activiteiten stil vielen. Dit jaar heeft een aantal zaken uitgelicht, die in mijn ogen ook relevant zullen zijn voor sportbestuurders in 2031.
Van vrijwilliger naar professional
2020 is voor menig bestuurder een uitdaging gebleken. Bij mijzelf bemerkte ik in het voorjaar eerst nog een bepaalde strijdbaarheid. Ik volgde het nieuws op de voet en bracht het bestuur bij elkaar om de impact te bepalen van het stilleggen van het lopende seizoen. We bespraken de consequenties, maakten corona-protocollen en bedachten alternatieve plannen voor een zomercompetitie. We communiceerden alles zo goed en kwaad als het kon richting onze leden. Maar na de derde landelijke persconferentie, voelde het als: ‘daar gaan we weer.’ Was dit nou ‘besturen’? Nee, dit was crisismanagement.
"Een goede bestuurder is in mijn ogen iemand, die regelmatig vooruit kijkt naar de (middel)lange termijn"
De sportbestuurder is oorspronkelijk een betrokken lid van een vereniging, die uit clubliefde zijn of haar rol als verenigingsbestuurder invult. Het vinden van voldoende vrijwilligers om clubs draaiende te houden, is al jaren een punt van aandacht. Daarnaast wordt er meer gevraagd van verenigingen doordat leden veeleisender zijn geworden. Tel daarbij op dat de sportvereniging en sport steeds meer in de publiek-maatschappelijke belangstelling staan, en de (logische) vraag is: in hoeverre beschikken vrijwillige bestuurders nog over de juiste kwaliteiten om aan het roer van een vereniging te gaan staan?
Een goede bestuurder is in mijn ogen iemand, die regelmatig vooruit kijkt naar de (middel)lange termijn, die op basis van trends een visie ontwikkelt voor de club en zorgt dat een club relevant blijft in de samenleving. Welke vaardigheden moet een sportbestuurder bezitten om in de wereld van 2031 slagvaardig en goed te kunnen besturen?
Maatschappelijk betrokken en in verbinding staan met de buitenwereld
Sporters als tennisster Naomi Osaka of basketballer LeBron James, betuigden steun aan de Black Lives Matter-beweging en spraken zich uit over racisme in de samenleving. Maatschappelijke veranderingen worden in de sport steeds vaker als eerste zichtbaar. Als bestuurder is het van belang te begrijpen wat er leeft in de samenleving en hoe dit jouw omgeving beïnvloedt en dat je dit kunt vertalen naar jouw sportorganisatie.
Vermogen tot aanpassen
Als iets duidelijk is geworden in 2020, is dat bestuurders om moeten kunnen gaan met onvoorziene omstandigheden. Omstandigheden die mogelijk de kern van het bestaan van je vereniging raken en waarbij keuzes gemaakt moeten worden op basis van (beperkte) kennis. In een wereld waarin ontwikkelingen zich steeds sneller opvolgen, is het te verwachten dat onvoorziene zaken vaker aan bod zullen komen.
Creativiteit
Los komen van de bestaande activiteiten als de situatie daar om vraagt. Bijvoorbeeld hoe komt het bestaansrecht in een nieuwe vorm tot stand? Gaat het om behoud van vorm (11x11 competitie spelen) of van waarde (samen sporten en mensen verenigen)? Wat maakt jou als vereniging relevant? Als je niet fysiek bij elkaar kunt komen, lukt het dan om andere manieren van verbinding tot stand te brengen? Dat vraagt denken buiten gebaande paden.
"Veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Dat betekent dat koerswijzigingen sneller aan de orde zijn"
Ondernemerschap
Om waarde te behouden en in een nieuwe vorm tastbaar te maken, heb je de moed nodig om nieuwe dingen te proberen. Met de kans dat het slaagt en ook dat het mislukt. Hét antwoord is er niet. Verken andere verdienmodellen, benader nieuwe doelgroepen, denk na over slimme samenwerkingen. Dat is het borgen van de toekomst voor je vereniging.
Besluitvaardigheid en leiderschap
Veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Dat betekent dat koerswijzigingen sneller aan de orde zijn. Het maken van keuzes en nemen van besluiten wordt daarmee ook een vaardigheid die belangrijker wordt. Stakeholders meenemen en draagvlak ontwikkelen voor keuzes, is in mijn ogen een must voor elke sportbestuurder.
Wat betekent dit voor de sportbestuurder van de toekomst?
In 2031 zie ik een sportbestuurder voor me, die specifiek wordt opgeleid tot sportbestuurder. En wellicht zelfs als professional wordt ingehuurd. Het verlenen van een keurmerk ‘professioneel sportbestuurder’, kan enerzijds bijdragen aan de kwaliteit van bestuurders binnen verenigingen. Anderzijds maakt deze opzet het aantrekkelijker voor talenten om zich als bestuurder in te gaan zetten. Vanuit deze kweekvijver, zou Nederland ook kunnen gaan bouwen aan een talentpool voor bondsbesturen. Dat zou de sport in brede zin ten goede komen. Een ideale toekomst!
Jill Eekhart startte begin 2020 haar eigen bedrijf Eekhart voor Sport. Vanuit daar werkt zij momenteel o.m. mee als programmamanager aan de start van het Sport Leadership Programme van de Hogeschool van Amsterdam en het Sports Leadership Institute. Eerder werkte zij aan de voorloper van dat programma bij Nyenrode Sports Inc. Tot slot is zij sinds medio 2017 voorzitter van de Amsterdamse voetbalvereniging csv DVVA. Thema's die haar bezig houden zijn de maatschappelijke rol van sport, duurzaam sportbeleid en diversiteit in sport.