door: Afke van de Wouw
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: mental coaching bestaat in 2031 niet meer. Wat?! Werkt het dan niet? Is het een groter taboe geworden? Of hebben we het niet meer nodig? Niets van dit al. Alleen noemen we het in 2031 geen ‘mental coaching’ of ‘mentale training’ meer.
Zowel in de sport als in de gezondheidszorg zien we dat er in de training en begeleiding nog steeds een scheiding wordt aangebracht tussen mentaal en fysiek. Een trainer op het veld of in de gym geeft fysieke training en de sportpsycholoog of mental coach geeft de mentale training. Als de arts het niet meer weet, zal het wel ‘tussen de oren zitten’ en wordt er doorverwezen naar een psycholoog. We komen er nu al steeds meer achter dat er geen scheiding gemaakt kan worden tussen fysiek en mentaal. Alleen noemen we het nog wel zo.
"Persoonlijke ontwikkeling is ‘life long learning’ en gaat over de persoon zelf en over deze persoon in relatie tot anderen en zijn omgeving"
Persoonlijke ontwikkeling
In 2031 spreken we in de sport over persoonlijke ontwikkeling en sportontwikkeling. In het onderwijs over persoonlijke ontwikkeling en kennis-/kundeontwikkeling. In werk over persoonlijke ontwikkeling en arbeidsontwikkeling. Kortom, persoonlijke ontwikkeling wordt steeds belangrijker, waarin ook de relatie tot anderen wordt meegenomen. Persoonlijke ontwikkeling is ‘life long learning’ en gaat over de persoon zelf en over deze persoon in relatie tot anderen en zijn omgeving. Bij de persoon zelf kunnen thema’s aan bod komen als zelfkennis, zelfinzicht, zelfvertrouwen, drijfveren, motivatie, doelen, persoonlijke groei, visualiseren, concentratie, waarden, overtuigingen, emoties, gedachten, reflectie, lichaamsgevoel, (overschrijden van) grenzen, et cetera.
Bij thema’s die meer gaan over de persoon in relatie tot anderen en zijn omgeving, kun je denken aan communicatie, samenwerken, omgaan met anderen, conflicthantering, wisselende omstandigheden, omgaan met druk en tegenslag, verwachtingen van anderen, relaties, milieu etc.
In 2031 worden deze persoonlijke ontwikkelingen de basis voor elk mens. Op school worden deze inter- en intra-persoonlijke kennis en vaardigheden standaard onderwezen. In de context sport en werk gaat deze ontwikkeling verder. Je neemt namelijk altijd jezelf mee naar school, sport en werk. En als je jezelf beter kent en leert hoe je met anderen en diverse omstandigheden kunt omgaan, sta je sterker.
Sportontwikkeling
Naast de persoonlijke ontwikkeling wordt tijdens de sportontwikkeling meer het accent gelegd op de vereisten aldaar. Tijdens de sport is het bijvoorbeeld van belang dat informatie snel opgenomen en gefilterd wordt en op basis daarvan een juiste keuze gemaakt wordt. Deze keuze dient dan weer zo snel en goed mogelijk te worden uitgevoerd. Het liefst onder druk en in snel veranderende omstandigheden.
"Je ziet geen duidelijk onderscheid meer tussen fysiek en mentaal, maar er wordt gekeken naar de eisen die aan de prestatie wordt gesteld en dat wordt vertaald naar het veld, baan, bad, et cetera"
Wat vraagt dat van een sporter en hoe is dat te trainen? Dat red je niet alleen met kracht- en conditietraining, dat vraagt meer van een sporter en dus ook van een trainer/coach. In 2031 wordt hier standaard in elke training aandacht aan besteed. Er wordt getraind onder druk, er worden verschillende (ongemakkelijke) omstandigheden gecreëerd, de sporter wordt uit zijn concentratie gehaald, er wordt met verschillende personen en samenstellingen getraind. Daar zie je dus duidelijk geen onderscheid meer tussen fysiek en mentaal, maar er wordt gekeken naar de eisen die aan de prestatie wordt gesteld en dat wordt vertaald naar het veld, baan, bad, et cetera (game like training).
Uit je comfortzone
Om te kunnen (blijven) ontwikkelen is het belangrijk om uit onze comfortzone te komen. Om nieuwe ervaringen op te doen, om te mogen mislukken, om grenzen te verleggen. Erg belangrijk is daarbij dat we de tijd te nemen om van deze ervaringen te herstellen en ze te verwerken. Steeds vaker wordt bij overtraining en/of burn-out afgevraagd of er sprake was van overbelasting of onder herstel.
Door de coronapandemie hebben we meer tijd gekregen voor introspectie en kwamen velen erachter dat ze in een ratrace zaten met oogkleppen op. Het credo van veel mensen - en in het bijzonder van sporters - was: ‘If it doesn’t work, work harder’. Nu wisten we al dat meer trainen niet altijd beter is. We hebben tijd nodig om te herstellen, om te supercompenseren, om te verwerken. Dat geldt niet alleen voor onze spieren, maar ook voor de rest van ons lijf. En emoties verwerk je o.a. door er bewust van te zijn, er ruimte aan te geven in plaats van ze weg te stoppen of op te kroppen en door ze te delen.
Onlangs zijn er meerdere profvoetballers geweest die hun emoties gedeeld hebben en zich kwetsbaar opstelden in de (sociale) media. Dat is goed voor hen, maar ook voor degene die het leest als herkenning en normalisering (hé, ik ben gelukkig niet de enige die dit heeft). Daarnaast geeft het de boodschap dat je er mee om kan leren omgaan (eventueel met externe hulp).
‘As a professional football player I always had the pressure to show the best side of myself, no matter how I was actually feeling. I always put my emotions to the side and that is something that has built up after all those years. Frustration, anger, disappointment, sadness, I have put it all on the side and just went on with my life and career.’ - Gregory van der Wiel op www.gregoryvanderwiel.com
Lijden vermijden
In de maatschappij waar we nu leven, willen we ons lijden het liefst zoveel mogelijk vermijden. Als we negatieve emoties hebben, negeren we die, stoppen ze weg of gaan we afleiding zoeken (social media, TV, shoppen, gamen, overmatig sporten, etc). Sommige zoeken het in verslavende alternatieven die ook een vlucht zijn van het niet willen voelen en/of weten (in eten, drank, drugs et cetera). We willen niet lijden, maar verdriet, boosheid en pijn horen bij ons mens zijn. Het leven is niet alleen ‘rozengeur en maneschijn’ en in 2031 accepteren we dat.
We hebben dan in onze persoonlijke ontwikkeling geleerd om daar mee te gaan. Hetgeen dus niet betekent dat we geen negatieve gevoelens, emoties en pijn meer hebben in 2031, maar dat we ze kunnen accepteren als een onderdeel van het leven en de topsport in het bijzonder. We leren ‘to get comfortable with the uncomfortable’. En zijn ook bereid om onze oncomfortabele situaties met anderen te delen en ons kwetsbaar op te stellen.
"We willen nog steeds records verbreken, maar het is belangrijk om daarna voldoende tijd te nemen hiervan te herstellen"
Yin en Yang
We kennen allemaal het Yin-Yang symbool uit China, die staan voor twee tegengestelde principes of krachten waarvan alle aspecten van het leven doordrongen zijn. Yin staat daarbij voor het vrouwelijke, intuïtie, naar binnen gericht (intern), herstel, rust, stilte, kalmte, zachtheid, inactiviteit, indirect, flexibel, reflectie, passief, donker, ondersteunende krachten.
Yang staat daarbij voor het mannelijke, kracht, energie, hardheid, activiteit, logisch, naar buiten gericht (extern), luid, direct, licht en solide. De afgelopen jaren zag je dat Yang erg op de voorgrond stond in de sport (macho, hardheid, activiteit, meer, beter, sneller), politiek (macho, mannelijk, luid, direct, energie, hard) en bijvoorbeeld social media.
Mede door de corona, die ons de Yin-kant op heeft geduwd, merken we dat we meer in balans willen komen. Dat meer, harder en directer niet altijd beter is. Natuurlijk hebben we dat op de velden wel nodig, want we willen nog steeds records verbreken, maar het is belangrijk om daarna voldoende tijd te nemen hiervan te herstellen. Zelfs ons brein werkt hierin mee. Tijdens pieken (of dat nu op de velden is, of op de werkvloer) worden de frontale en pariëtale kwab zeer actief en ontstaat er een de-activatie in het andere deel van het brein, waar de emoties verwerkt worden.
Het brein schakelt in feite automatisch de emoties uit tijdens pieken. In een wedstrijd is dat natuurlijk handig, want dan wordt een sporter minder afgeleid door pijntjes, vermoeidheid en emoties. Maar na de wedstrijd is het wel belangrijk dat hij weer gaat voelen, zodat hij beter weet wat hij nodig heeft om te herstellen.
Balans
In 2031 zorgen we voor meer yin-yang balans in onze sportplanning. We mediteren elke dag zoals basketbal coach Phil Jackson al invoerde bij de Chicago Bulls en LA Lakers. We doen aan yoga om al die verkorte spieren, die op de training heel veel kracht hebben geleverd weer op lengte te brengen. We kunnen zelf middels ademhalings- en ontspanningsoefeningen actief onze hartslag weer tot rust brengen na inspanning zodat we beter herstellen. We nemen meer tijd om vooraf (doelen stellen) en achteraf (debriefing, reflectie) de wedstrijd te bespreken. We stellen ons daarbij kwetsbaar op en delen onze ervaringen, zodat we zelf en van onze teamgenoten nog meer kunnen leren. We voelen ons lichaam nog beter aan en geven ruimte aan onze gevoelens en gedachten, zodat we de juiste herstelbevorderende maatregelen kunnen inzetten.
De helaas te vroeg overleden basketballer Kobe Bryant geeft alvast een mooie voorzet:
'I have self-doubt. I have insecurity. I have fear of failure. I have nights when I show up at the arena and I'm like, 'My back hurts, my feet hurt, my knees hurt. I don't have it. I just want to chill.' We all have self-doubt. You don't deny it, but you also don't capitulate to it. You embrace it.'
Afke van de Wouw is sportpsycholoog en werkzaam voor WOUW Performance Coaching. Zij heeft een achtergrond in de Bewegingswetenschappen en is voormalig fysiotherapeut. Van de Wouw begeleidt sporters, coaches en teams in het leveren van prestaties. Daarnaast past ze (sport)psychologische principes ook toe in de gezondheidszorg en bedrijfsleven. Medio 2020 is haar praktijkboek ‘Leren Presteren’ uitgegeven (zie ook lerenpresteren.nl). In dit boek staan handvatten, tips, werkbladen en achtergrondinformatie over hoe je als trainer/coach je sporters kunt laten excelleren. Met Yara van Gendt is zij nu bezig met het schrijven van het boek ‘Leren Revalideren’. De verwachting is dat dit boek medio 2021 uitkomt.