door: Joscha de Vries

'Mijn droom is zonne-energie voor iedereen, overal. Mijn doel is om alle oppervlaktes productief te maken', aldus Marjan van Aubel, solar designer. Zij hielp het Nederlands Paviljoen van de EXPO 2020 in Dubai ontwikkelen. Een paviljoen, waar het glazen dak niet alleen voor een droog en licht onderkomen zorgt, maar tegelijkertijd ook zonne-energie opwekt. Waar hydropanelen voor beschutting zorgen en ondertussen water uit de warme lucht weten te winnen. Deze ontwikkelingen vormen de directe inspiratiebron voor deze nieuwe column. Hoe ziet de wereld eruit als we sport voor iedereen en overal mogelijk maken, omdat we het - net als het opwekken van zonne-energie - overal in weten te integreren? 

Voor mij was het nieuw te horen dat de zonnepanelen, zoals die ook twee jaar geleden op ons dak geplaatst zijn, al zestig jaar min of meer hetzelfde zijn. En dat dit eigenlijk gek is, omdat we inmiddels op veel meer manieren zonne-energie kunnen opwekken. De daartoe benodigde technologie kunnen we verweven met veel meer verschillende materialen, zoals doorzichtig glas en textiel. Sterker nog, volgens Marjan van Aubel zou je zonne-energie kunnen winnen vanuit elk oppervlak. Of het nu gaat om muren, ramen, kleding of vloeren. 'In één uur ontvangen we voldoende zonlicht op aarde om de hele wereld één heel jaar van voldoende elektriciteit te voorzien', zo vertelt zij in gesprek met Jip Samhoud in de podcast ‘Ongewone Perspectieven’. 

Groen en sport
Dat geeft mij ineens een heel ander beeld van energie. Er is geen schaarste, er is overvloed. Het klinkt voor mij als leek ineens vooral als een investeringsopgave. Als dat de potentie is, dan gaat er vooral een roep om innovatie van uit en de durf om te pionieren. Durf je te investeren in iets nieuws en belangrijk nog: durf je daarmee het oude ook los te laten? Vanuit mijn sporthart hoor ik tussen de regels door bovendien nog een andere boodschap, namelijk dat groen en sport helemaal niet met elkaar hoeven te concurreren. Op dit moment concurreren in mijn verdichtende stad groen en sport wel degelijk met elkaar. We willen meer groen én we hebben meer sportvelden nodig om iedereen te kunnen laten sporten. Niet alles past naast elkaar. Nog los van het feit dat de politiek ook niet voor beide doelen even veel budget uit kunnen of willen trekken. 

Als promotor van sport en bewegen heb ik het in deze tijd gemakkelijk en lastig tegelijk. Gemakkelijk, omdat niemand het belang van sport en bewegen betwist. Het is gezond en bovendien geloven we dat van jongs af aan regelmatig sporten en bewegen goed is voor je gezondheid. Sporten bespaart de maatschappij kosten doordat zorg uitgesteld of zelfs voorkomen wordt. En dat geldt niet alleen voor fysieke gezondheid, maar ook voor mentale gezondheid. Als we dit niet al langer met elkaar vonden, dan zijn mensen door de coronapandemie hiervan wel overtuigd geraakt. Bewegen en liever nog sporten, is goed voor iedereen. Sport promoten is ook gemakkelijk, omdat vrijwel iedereen het álle medelanders gunt om te sporten en lid te zijn van een sportclub. In deze tijd openen vele sportclubs hun deuren voor vluchtelingen en veel sportclubs zijn bereid ook maatschappelijk hun bijdrage te leveren. Vanuit de overtuiging dat iedereen moet kunnen sporten. Zo ook in mijn verdichtende stad. Als vanzelfsprekend dragen alle politieke partijen uit dat sport toegankelijk moet zijn voor alle inwoners (inclusief) en dat iedereen in de buurt van zijn of haar huis moet kunnen sporten. 

Politiek
Toch zit ik als promotor van de sport ook in een heel lastige positie, want deze eensgezindheid blijkt niet te betekenen dat politici voldoende budget én ruimte beschikbaar stellen om dit ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen. En dat geldt niet alleen voor mijn stad. Ook de landelijke politiek en in vrijwel alle andere gemeenten wordt sport breed belangrijk gevonden, maar blijken we er in deze democratie met z’n allen niet al te veel geld en ruimte voor over te hebben. 

Alleen met de mond belijden dat sport belangrijk is en hoger op de prioriteitenlijst moet staan helpt dus niet, want dat pleit hebben we al gewonnen. Wat dan wel? Marjan van Aubel inspireert mij tot een ander pad. Want is sport écht belangrijker dan ons klimaat? Of dan onderwijs, zorg of cultuur? Of dan betaalbare woningen? Arbeidsperspectief? Doen we al die belangrijke facetten van het leven recht, als we ze naast elkaar zetten en het geld verdelen op basis van prioriteit? 

Kosten versus baten
Of is het tijd om echt te vernieuwen? Te durven dromen en te gaan voor die dromen. Wat nu als het niet of-of is, maar en-en? Als we sport en cultuur als vanzelfsprekend onderdeel van ontwikkeling en onderwijs nemen? Een wereld waarin zorg samengaat met beweging, voeding en vitaliteit. Sport niet als kostenpost zien, maar als belangrijke en gezondmakende bron van energie. Ik droom van een wereld waarin iedereen sport. Een wereld waarin sport niet concurreert met andere wezenlijke beleidsterreinen, maar waar we opgeteld tot een gezond en goed leven voor iedereen komen. Waar we de ruimte goed benutten, zonder deze uit te putten. Waar we al sportend energie opwekken. De Utrechtse polder Rijnenburg - in de lokale verkiezingen onderwerp van discussie - is ’misschien een nieuwe plek waar het de moeite waard is te onderzoeken op welke manier investeren in klimaat, sporten, recreëren en wonen hand in hand kunnen gaan. Een plek waar je al sportend, recreërend en wonend energie opwekt in plaats van het verbruikt. Gaat het om hoge kosten op de balans van vandaag of om een gezonde investering in onze toekomst van morgen? 

Joscha de Vries is directeur-bestuurder bij SportUtrecht. Eerder was zij werkzaam als organisatieadviseur en verandermanager vanuit haar eigen bureaus Hiemstra & De Vries en later Assist4Sport. Vanuit die bureaus werkte zij aan opgaven in de publieke sector in het algemeen en vanuit Assist4Sport in de sport in het bijzonder. In nevenfuncties was en is zij al langer actief als bestuurder in de sport.