door: Jonathan van Dongen
Jeugdvoetbal in de prestatiemaatschappij
In de afgelopen maanden werd ik als jeugdvoorzitter bij Quick 1888 steeds vaker aangesproken door kennissen uit de voetballerij. ‘Jullie doen er weer toe’ kreeg ik dan te horen. Ouders en kaderleden binnen de vereniging die vol enthousiasme vertellen ‘Wij doen er weer toe’. ‘Quick staat weer op de kaart’.
Iets meer dan drie jaar ben ik nu heel intensief betrokken bij onze jeugdteams. Ieder jaar is dat aantal teams meer geworden, maar pas sinds enkele maanden merk ik een gevoel van wederopstanding op, onder Quickers én bij buitenstaanders. Wij doen er weer toe. De laatste tijd vraag ik aan die mensen, die de opmerking vast goed bedoelen: ‘Waarom doen wij er weer toe?’ Waar je op een dergelijke vraag enige diversiteit aan antwoorden zou verwachten, komt het steeds op hetzelfde neer: ‘De jeugd speelt nu hoger’. ‘Ze voetballen heel goed en gaan dit seizoen hoge ogen gooien op kampioenschappen’. De Quickers onder hen starten vervolgens met het noemen van namen. Ja, die en die, dat zijn grote talenten, trots zijn ze.
"Alles wordt in stelling gebracht te voorkomen dat het kind een keer een tegenslag heeft"
Prestatiemaatschappij
Blijkbaar is vrijwel uitsluitend het niveau waarop teams spelen en het wel of niet hebben van enkele talenten binnen de opleiding reden voor optimisme. Anders was ik vast niet zo vaak aangesproken de laatste tijd. Ik had niet verwacht en stiekem met name niet gehoopt dat deze bekrompen visie zich zo wijdverspreid had in de voetballerij. Doet de club er pas weer toe als je wat hoger speelt en een aantal talentvolle jeugdspelers in huis hebt?
Dat velen binnen de sport met name gedreven worden door succes is een kenmerk van de inmiddels alom bekende prestatiemaatschappij. Ik zie het ook terug bij ouders van voetballertjes, daar hebben wij bij Quick 1888 overigens geen monopolie op. Curlingouders die proberen iedere mogelijke tegenslag van het kind te voorkomen. Ze zijn nadrukkelijk aanwezig. Het is meer regel dan uitzondering dat ze proberen invloed uit te oefenen op de teamindelingen. De prestaties van het kind verbinden ze aan hun opvoeding. Alles wordt in stelling gebracht te voorkomen dat het kind een keer een tegenslag heeft.
Voetbalvader
In mijn eerste jaar als jeugdvoorzitter meldde zich een vader als coach voor een pupillenteam. Na wat uitleg ging hij van start. Iedere zaterdag spraken we elkaar even, vaak na de wedstrijd. In de eerste helft van het seizoen verliep het prima, wel vond ik het opzienbarend dat hij zijn zoontje van een jaar of 9 betaalde voor een gescoord doelpunt. Helaas kreeg ik het niet uit zijn hoofd gepraat dat een dergelijke extrinsieke prikkel niet bevorderend is voor de ontwikkeling. Het team werd na de winterstop een klasse hoger ingedeeld. Te hoog, bleek achteraf.
De kinderen verloren wedstrijd na wedstrijd en de coach schreeuwde harder en harder. Toen hij na een wedstrijd weer in het ballenhok kwam, samen met zijn zoontje, bulderde hij dat zijn zoon toch wel heel slecht gespeeld had. Ik keek naar het jongetje, die keek op zijn beurt alleen naar de grond. En als dat nou een incident was, maar sindsdien moest het jongetje na iedere verliespartij aanhoren hoe slecht hij was. Wij grepen in door iemand anders te laten coachen. Aan het eind van het seizoen is de jongen gestopt met voetballen. Vader gaf aan dat de club niet goed was voor zijn zoon. De trainingen waren onder zijn niveau en daardoor verloren ze alles. Over tunnelvisie gesproken.
Waar ouders aan voorbijgaan is dat hun hoge verwachtingen ontzettend veel druk uitoefenen op het kind. Dat is jammer, want het is niet goed voor de ontwikkeling. Gelukkig zie ik ook steeds meer ouders die het wel begrijpen, laat ik dat niet vergeten te benadrukken. Ouders die rustig op de tribune of het terras gaan zitten en genieten van het spel van hun kind. Ouders die een zakje snoep, frietje of broodje gezond na afloop niet laten afhangen van de uitkomst van de wedstrijd. Ouders die niet aan de lijn hangen, zodra de teamindelingen bekendgemaakt zijn. Het is ook juist aan een vereniging om duidelijk te maken wat zij verwacht van de ouders en om de ouders bewust te maken van de onbewuste invloed die zij hebben op het sportplezier van hun kind. Juist als de wederzijdse verwachtingen tussen ouders en vereniging duidelijk zijn, kan er een win-winsituatie ontstaan.
"Onze technische commissie heeft het mede mogelijk gemaakt dat alle jeugdteams minimaal tweemaal per week trainen onder leiding van een gediplomeerde trainer"
Gelijke kansen
Veel ouders zijn, soms terecht, bang dat hun kind achtergesteld wordt. Het kind minder goede trainingen krijgt. In de afgelopen jaren heb ik me geprobeerd hard te maken om op te komen voor al onze jeugdteams. Ieder seizoen ben ik ook bij alle teams gaan kijken, selectie- of recreatieteam, jongens of meiden en pupil of junior. Onze technische commissie heeft het mede mogelijk gemaakt dat alle jeugdteams minimaal tweemaal per week trainen onder leiding van een gediplomeerde trainer. De KNVB heeft er bij een aantal andere verenigingen een speciaal project aan gewijd, genaamd ‘Gelijke Kansen’.
Dit beleid moeten we vasthouden. Geef alle jeugdleden de kans om zich te ontwikkelen. Als we de aandacht te veel gaan verschuiven naar enkele hoog voetballende selectiejeugdteams en talentvolle voetballers, zal er een selffulfilling prophecy ontstaan. De betere voetballers zullen door meer training en coaching zich sneller ontwikkelen dan de mindere voetballers die de begeleiding missen. Het is dan logisch dat de bij de start al betere voetballer een grotere ontwikkeling heeft doorgemaakt of althans, nog steeds beter kan voetballen dan de andere speler.
"Het mooiste resultaat dat wij als vereniging kunnen behalen, dat is dat wij een positieve invloed uitoefenen op de ontwikkeling die onze jeugdspelers doormaken als mens"
Ontwikkeling is winst
Dan is net het enthousiasme aangewakkerd binnen de club, gaat nota bene de jeugdvoorzitter van diezelfde club dat temperen. Nee, daar ben ik niet op uit. Wel zouden wij, wij allemaal binnen deze maatschappij en dus zeker bij onze clubs, meer en meer moeten gaan inzien dat het niet allemaal draait om succes en prestaties. Laat die bekrompenheid toch eens los. Niet ieder kind kan goed voetballen en zal ooit goed kunnen voetballen. Niet ieder kind wil professional worden en zal in selectieteams spelen. Niet iedere wedstrijd wordt gewonnen en van verlies kan je juist een hoop leren.
Het mooiste resultaat dat wij als vereniging kunnen behalen, dat is dat wij een positieve invloed uitoefenen op de ontwikkeling die onze jeugdspelers doormaken als mens. Dat ze beter worden in het spel en daarnaast leren omgaan met autoriteit, leren samenwerken, vrienden maken en in de vorm van vrijwilligerswerk iets teruggeven aan de vereniging en maatschappij. Dat wij met de jeugdspelers een relatie opbouwen op basis van betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Daarvoor hoef je geen nieuwe Messi’s in huis te hebben. Nee, zeker niet. Al die jeugdspelers, al die teams, al die clubs, of ze nu hoog of laag spelen, ze doen ertoe en ze blijven er ook toe doen. Als we maar door blijven hebben waar het om draait bij het jeugdvoetbal: sportplezier en ontwikkeling.
De tekening is afkomstig van Back to Basics, een beweging die zich als doel stelt om sportverenigingen sterker te maken en hen een duurzame toekomst te bieden. De tekening is gemaakt door John Körver van Kurf Cartoons, zie zijn website voor meer werk van zijn hand.
Jonathan van Dongen (1997) is student Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit, jeugdvoorzitter bij Quick 1888, scheidsrechter in het Talententraject Betaald Voetbal bij de KNVB en betrokken bij de organisatie van de COVS, de Centrale Organisatie van Voetbal Scheidsrechters.