door: Arthur van der Hoeff en Liana Landman

Een nieuw jaar betekent voor sportverenigingen niet alleen nieuwe kansen, maar vaak ook nieuwe regelgeving. De verruiming van de btw-sportvrijstelling is één van de veranderingen die per 1 januari 2019 ingaat. Deze verandering is niet direct een verbetering voor de sportvereniging. Wel heeft onze staatssecretaris benadrukt dat het geen bezuinigingsmaatregel is, maar een noodzakelijke maatregel als gevolg van Europese regelgeving. Het is de bedoeling dat de extra belastinginkomsten die de overheid ontvangt als gevolg van deze maatregel weer terugvloeien naar de gemeenten en de amateursportorganisaties. In dit artikel behandelen wij de belangrijkste wetenswaardigheden over dit onderwerp.

Wat is de btw-sportvrijstelling?
Op dit moment hoeven verenigingen die aan hun leden de gelegenheid geven om te sporten over de contributie geen btw in rekening te brengen. Andere organisaties die dit doen, bijvoorbeeld fitnessbedrijven, gemeenten of een beheerstichting die de voorzieningen beschikbaar stelt aan een vereniging, zijn niet vrijgesteld van btw en brengen 6 procent btw over de kosten in rekening. Dit heeft in het verleden bij grote investeringen in sportaccommodaties geleid tot de oprichting van nogal wat beheerstichtingen. De stichting deed de investeringen en kon daarbij de btw (vanaf 2012 21 procent), mits er sprake was van ‘het geven van gelegenheid tot sportbeoefening’ terugvorderen. Daarmee kon een aanzienlijk voordeel worden behaald.  

Wat gaat er veranderen?
Per 1 januari 2019 zijn alle organisaties die zonder winstoogmerk de gelegenheid bieden te sporten, vrijgesteld van btw. Dus niet alleen de verenigingen, maar ook gemeenten en ook de beheerstichtingen die vaak aan de sportclubs gelieerd zijn. Dit betekent dat gemeenten en niet-winstbeogende organisaties geen btw meer hoeven af te dragen, maar ook geen recht meer hebben op het terugvorderen van de btw. De te betalen btw drukt dan dus volledig op de investeringen in de sportaccommodatie.

Heeft dat gevolgen voor de sportverenigingen?
Verenigingen die met een beheerstichting werken of huren via de gemeente zullen - als er niet wordt gecompenseerd - duurder uit zijn. De investerings- en exploitatiekosten van sportaccommodaties stijgen en uiteindelijk betalen de verenigingen en gebruikers hiervan de rekening. Voor verenigingen die nu al zelf de accommodatie in eigendom hebben of beheren verandert er niet direct iets. 

Worden verenigingen nog gecompenseerd?
Per 2 januari wordt de regeling ‘Stimulering bouw en onderhoud van sportaccommodaties’ van kracht. Dat betekent dat verenigingen of stichtingen 20 procent subsidie krijgen op de bouw en onderhoud van accommodaties, het beheer hiervan en op de aanschaf van sportmaterialen. Er zit wel een aantal voorwaarden aan de subsidie. Zo moet de subsidieaanvraag minimaal 5.000 euro bedragen (en de totale kosten dus minimaal 25.000 euro). Verder is het maximale subsidiebedrag per kalenderjaar 2,5 miljoen euro.

Om het nadeel voor gemeenten te compenseren is de SPUK-regeling vastgesteld. Op grond hiervan kan aan een gemeente een specifieke uitkering worden verstrekt als voor kosten van sportactiviteiten geen recht op aftrek van omzetbelasting bestaat. Deze specifieke uitkering bedraagt ten hoogste 17,5 procent van het begrote bedrag voor de activiteiten.

Hoe werkt het met de subsidie voor bouw en onderhoud van sportaccommodaties?
Er is voor alle sportorganisaties zonder winstoogmerk in Nederland bij elkaar jaarlijks 87 miljoen euro beschikbaar, maar die pot kan op een gegeven moment ook leeg zijn. De aanvragen worden op volgorde van binnenkomst behandeld en het is lastig inschatten wanneer de pot leeg is, dus verenigingen kunnen beter niet te lang wachten. Subsidies tot 25.000 euro kunnen echter alleen aangevraagd worden na de subsidiabele activiteiten en deze moeten na 1 januari 2019 hebben plaatsgevonden. 

Zo kan er bijvoorbeeld een aantal keer materiaal aangeschaft worden, wat bij elkaar opgeteld kan worden totdat het minimale subsidiebedrag is bereikt. Let er wel op dat de subsidieaanvraag binnen twaalf maanden na de subsidiabele activiteit gedaan moet worden. Subsidies tussen de 25.000 en 125.000 euro kunnen zowel voor- als achteraf worden aangevraagd en subsidies boven de 125.000 euro alleen voorafgaand aan de subsidiabele activiteit. Er mag meerdere keren per jaar en elk jaar opnieuw worden aangevraagd.

Zijn er nog andere subsidieregelingen of mogelijkheden?
Binnen dezelfde regeling kunnen verenigingen nog 15 procent extra subsidie aanvragen voor toegankelijkheids- en duurzaamheidsmaatregelen. Wat duurzaamheid betreft komt deze subsidieregeling in de plaats van de huidige subsidieregeling EDS (Energiebesparing en Duurzame maatregelen Sportaccommodaties). 

Welke adviezen zijn er nog meer voor verenigingen?
In situaties waarin een vereniging huurt van een stichting of een gemeente is het van belang om te bekijken of de huur- of gebruiksovereenkomst voorziet in mogelijkheden om de huurprijs tussentijds te wijzigen. Er zijn situaties denkbaar waarin de gevolgen niet direct kunnen worden doorbelast aan de vereniging.  

Daarnaast kan onder bepaalde omstandigheden mogelijk worden gekozen voor een andere juridische structuur. Als de sportaccommodatie wordt gehuurd van een wel op winst gerichte organisatie kan onder bepaalde voorwaarden mogelijk toch sprake zijn van het recht om met btw te verhuren en de betaalde btw terug te vorderen. Als de juridische structuur wordt gewijzigd dan is het raadzaam om dit altijd onder begeleiding van een deskundige te doen. 

Mr. Arthur van der Hoeff is voorzitter van de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht. Bij dit nationaal kennisinstituut is een groot aantal branche- en verenigingsorganisaties aangesloten, zowel binnen als buiten de sport. Contact opnemen met de Nederlandse Stichting voor Vereniging en Recht kan via e-mail (info@verenigingenrecht.nl) of telefonisch (010-458 8431). 

Liana Landman is thema-adviseur accommodaties en juridische zaken van Rotterdam Sportsupport,  de organisatie die zich inspant voor vitale sportverenigingen in Rotterdam. Liana is te bereiken via l.landman@rotterdamsportsupport.nl of telefonisch (010-242 9315).