door: Emilie Maclaine Pont

Dertig procent van de tennisrally’s eindigen na de service en de daaropvolgende return. Om de return van tennissers te perfectioneren, ontwikkelt de KNLTB – in samenwerking met het bedrijf SportsImproVR en de Vrije Universiteit – een virtual reality-training.

Aldo Hoekstra is als embedded scientist bij de KNLTB nauw betrokken bij dit project, dat in 2020 de Nationale Sportinnovator Prijs won. "We zoeken binnen de bond altijd naar manieren om tennissers nog beter te maken. We wisten al dat het mogelijk is om met een VR-bril tennisslagen na te bootsen. Of dit een toegevoegde waarde zou bieden voor de techniek van de spelers betwijfelden we."

De samenwerking die de KNLTB al met SportImproVR had, leidde wel tot een ander idee. "Coaches zijn geïnteresseerd in het kijkgedrag van de tennissers. Waar je naar kijkt, hoe lang en wat je daar vervolgens mee doet, bepaalt in aanzienlijke mate of je de bal goed terug kan slaan. Bovendien leek het ons handig als je een training ook buiten de baan kan afwerken, al dan niet daartoe gedwongen vanwege een blessure. Met die elementen in ons achterhoofd bedachten we een trainingsmethode, waarin we het gebruik van een VR-bril, het registreren van kijkgedrag van tennissers en het ‘droog’ trainen combineren."

Kijkgedrag als cruciale factor
Ook David Mann, verbonden aan de VU in Amsterdam en expert in kijkgedrag, is betrokken bij het project dat Tennis ImproVR heet. Gezamenlijk gaan ze aan de slag om de ideeën daadwerkelijk handen en voeten te geven. "We lieten allereerst Nederlandse toptennissers, gehuld in sensorpakken, serveren", blikt Hoekstra terug. "Die exacte bewegingen zetten we om in virtual reality. Met een VR-bril op kan je zodoende oefenen met het ontvangen van verschillende soorten services. De tennisser die de bril draagt, houdt een tennisgrip vast, met daaraan een controller in plaats van het blad van een tennisracket. Die controller registreert precies de beweging die de speler maakt en de timing daarvan."

Een volgende stap is het onderzoeken van het kijkgedrag van de tennisser in samenhang met de virtuele service die deze moet retourneren. Hoekstra: "David Mann is hierbij een belangrijke spil in het web. Hij kijkt kritisch mee naar de wijze waarop wij de gegevens analyseren en welke conclusies we daaruit trekken. De bedoeling is immers dat we patronen herkennen in het kijkgedrag en op basis daarvan de speler aanwijzingen kunnen geven, zodat zijn returns verbeteren."

Retourneren tegen Federer en Nadal
De eerste versie van de (virtuele) trainingsomgeving is inmiddels ontwikkeld. "In de zomer van 2022 willen we deze testen onder een groep talentvolle amateurjeugdspelers. Als we de kinderziekten hebben verholpen, is het de bedoeling om topjeugd met de VR-bril te laten trainen en uiteindelijk ook Nederlandse toptennissers. Idealiter hebben we tegen die tijd services van spelers Roger Federer en Rafael Nadal in het systeem staan. Zo zijn ze nog beter voorbereid als ze tegen een van hen mogen spelen."

In beginsel zijn het dus vooral de topsporters die profiteren van de nieuwe trainingswijze. Maar als het aan Hoekstra ligt, blijft het daar niet bij. "We hebben zeker de ambitie om ook breedtesporters met deze methode in aanraking te brengen. Waar toptennissers misschien een paar procent winst behalen door met een VR-bril te trainen, kunnen recreanten vermoedelijk veel meer winst boeken. Bovendien spreekt het een doelgroep aan die anders misschien op de bank was blijven zitten. Om het te gebruiken, hoef je immers niet fit of op een tennisbaan te zijn."

Hoekstra heeft al ideeën hoe de samenwerkende partners ruchtbaarheid gaan geven aan hun innovatie. "De grote tennistoernooien lenen zich daar in elk geval uitstekend voor. Niet alleen komt daar veel publiek, ook hebben we de middelen om belangstellenden te enthousiasmeren, onder andere door hen het te laten uitproberen. Daarnaast zoeken we contact met verenigingen en scholen. Links- of rechtsom valt er hoe dan ook nog veel te winnen."