Hans Koeleman is voormalig topatleet die in 1984 en 1988 meedeed aan de Olympische Spelen. Koeleman is in de Verenigde Staten geschoold als historicus, hij studeerde aan de Clemson University en de University of Southern California. Hij werkte later als brand manager bij Nike en is momenteel als docent verbonden aan de International Sport Management School van De Haagse Hogeschool. Tevens is hij oprichter en hoofdredacteur van het nieuwe literair hardloopmagazine Mystical Miles waarvan in het voorjaar 2021 de eerste editie is uitgekomen. Koeleman schreef twee boeken - 'Het Blauwe Uur' en 'Olympiërs' - en toerde samen met Bram Bakker en Abdelkader Benali langs diverse Nederlandse theaters met de voorstelling ‘Wat beweegt de hardloper?’ Voor Sport Knowhow XL becommentarieert Hans Koeleman zo nu en dan wat hem opviel in de berichtgeving over sport.

Get busy living

In de nasleep van de 'Will Smith versus Chris Rock'-clash bij de recente Oscars-uitreiking schreef Kareem Abdul-Jabbar een interessant en weldoordacht stuk op zijn Substack-nieuwsbrief waarin hij aangaf dat Smith, om verscheidende redenen, fout handelde. De legendarische basketbalspeler van de Milwaukie Bucks en de Los Angeles Lakers, master of the hook shot, nu 72 jaar oud, positioneert zich al jaren als een erudiet Amerikaans geweten, vooral als het gaat om de zwarte gemeenschap in het land. Recentelijk wees hij ook Lebron James op zijn plicht als rolmodel en legde uit dat respect voor de tegenstander, ook al heb je die tegenstander net met dertig punten vermorzeld, altijd een kernwaarde is van de sporter.

Kareem, zou ook niets hebben kunnen zeggen. Hij zou simpelweg de discussie die natuurlijk altijd volgt op scherp geformuleerde kritiek kunnen vermijden door gewoon zijn mond te houden en in een van zijn mansions zijn geld te tellen en TV te kijken. Waarom de discussie nog opzoeken, waarom je leven nog moeilijk maken als de luie hangmat lonkt? Niet voor hem. In plaats van zichzelf te vervelen is hij zich blijven inzetten als inspirator, als mentor, als rolmodel, werkte hij een tijdje zelfs als assistent-coach op het Apache Indianen reservaat en werd hij destijds door Hillary Clinton, toen nog minister van buitenlandse zaken, benoemd tot U.S. global cultural ambassador. Hij blijft, ook op bijna bejaarde leeftijd, het zichzelf maar moeilijk maken…

Het is een eigenzinnige attitude, een levenswijze van iemand die besloten heeft dat het leven toch wat waardevoller wordt op deze manier: liever het forum en de discussie, liever nieuwsgierig blijven en dromen blijven bouwen (ook als je op een pakhuis vol met geld zit) dan de luie bank, zappen naar de volgende dartswedstrijd, en kunstmatige spanning zoeken door je geld te vergokken of op andere nutteloze wijze jezelf van prikkels te voorzien.

Het lijkt een dilemma van de sporter, en zeker de welbedeelde sporter, die gestopt is. Get busy living or get busy dying, zegt Andy Dufresne in The Shawshank Redemption: of je maakt wat van je leven of je geeft het op blijft de rest van je leven in een hoekje zitten klagen als een steeds vadsiger - en nuttelozer - wordend wezen.

De laatste tijd zijn er meerdere sporters in het nieuws die kennelijk op de tweesprong hebben gestaan, kijkend naar de twee opties, en vervolgens gehandeld hebben. Ik weet zijn beweegreden niet, maar ik salueer hem hier toch: Arjen Robben loopt de marathon van Rotterdam. Hij traint, hij lijdt pijn, hij stelt een doel, hij daagt zichzelf uit, hij is nieuwsgierig en hij heeft het verlangen nieuwe grenzen te ontdekken. Waarom in hemelsnaam? Waarom werd hij geen aandeelhouder in gokbedrijf Edobet? Waarom vergooit hij geen 25 mille per week zoals Dirk Kuijt? Waarom geeft hij niet toe aan de aantrekkingskracht van de luie stoel en het heerlijke zorgeloze zonnestrand der verveling? Ik denk omdat hij, net als medemarathonloper Wennemars, nog steeds de gave beschikt om vooruit te willen, ver weg van die hangmat, om nieuwe werelden te blijven ontdekken. Het is een keuze die je zelf maakt. Get busy living or get busy dying.

Waarom schrijft Mark Tuitert boeken over de stoïcijnse mindset en organiseert hij symposia over dit onderwerp en waarom besluit Ronald de Boer om bij Jinek een verhaal op te hangen over ‘de waarheid over Qatar’ dat hem in simpele taal en in grote blokletters is gegeven (met een check van driekwart miljoen), een verhaal waar zelfs een lagereschoolleerling uit de bovenbouw zijn wenkbrauwen van fronst? De een zoekt de moeilijkheden nog steeds op, de ander gets busy dying. Goed, de een - Tuitert - heeft hersens en gebruikt ze. De ander - de Boer - heeft ze naar het schijnt ook, maar gebruikt ze niet. De Boer, en al die anderen die de luie en gemakzuchtige en perverse prikkels zoeken, verkiezen de hangmat en egoïsme boven de uitdaging en het empathische. Zij dienen niets, alleen zichzelf.

Godfried Bomans schreef het al in de jaren vijftig: vooruitgang komt alleen hen toe die het zichzelf moeilijk kunnen maken. Ik raad het Ronald de Boer niet aan de marathon lopen. Zijn linkerknie zal het niet aankunnen. Net zomin zal ik het Dirk Kuijt, Jordy Clasie, en anderen niet aanraden symposia te gaan organiseren, debatten te helpen ontluiken, of à la Kareem Abdul-Jabbar als een kritische maar zorgzame hoeder boven de sportwereld te zweven en op zijn tijd weldoordachte wijsheden te delen. Er is een grens aan wat je van mensen kan verwachten. Maar ga iets doen dat ‘bouwt’, dat bijdraagt tot je erfenis. Als je je zo verveelt, ga dan kids trainen op de kale vlaktes van Kenia, ga clubs oprichten in townships, kom onder de schrammen, zweet en vuil bij Jinek aanschuiven. Stop je geld in boeken voor een school, ga elk jaar een maandlang lokalen schoonzwabberen met mensen die in een jaar net zoveel verdienen als jij destijds per dag. Get busy living.

Hans Koeleman