Hans Koeleman is voormalig topatleet die in 1984 en 1988 meedeed aan de Olympische Spelen. Koeleman is in de Verenigde Staten geschoold als historicus, hij studeerde aan de Clemson University en de University of Southern California. Hij werkte later als brand manager bij Nike en is momenteel als docent verbonden aan de International Sport Management School van De Haagse Hogeschool. Tevens is hij oprichter en hoofdredacteur van het nieuwe literair hardloopmagazine Mystical Miles waarvan in het voorjaar 2021 de eerste editie is uitgekomen. Koeleman schreef twee boeken - 'Het Blauwe Uur' en 'Olympiërs' - en toerde samen met Bram Bakker en Abdelkader Benali langs diverse Nederlandse theaters met de voorstelling ‘Wat beweegt de hardloper?’ Voor Sport Knowhow XL becommentarieert Hans Koeleman zo nu en dan wat hem opviel in de berichtgeving over sport.

Willekeur IOC

In een recente discussie met de redacteur sport van een grote vaderlandse krant werd mij het volgende verteld: ‘Eindelijk wordt hardop toegegeven dat sport en politiek geen gescheiden werelden zijn en nu pleit jij voor een terugkeer naar de oude situatie'. Men reageerde op mijn stelling dat de beslissing van het IOC om Rusland buiten de Spelen te houden - en de vraag aan wereldsportfederaties ditzelfde te doen – gevaarlijk was, zou kunnen leiden tot politisering van de olympische beweging, tot bijkomende willekeur, en nog wel wat meer. Ik vond het geen goed idee.

Berichtgeving de afgelopen weken doorbladerend lijkt het of inderdaad de aloude olympische scheiding van sport en politiek (krom en verkrampt als deze dan hebben mogen overkomen, maar toch, het was een scheiding – het olympisch manifest schrijft voor dat er geen lijnen getrokken worden), dat deze scheiding dus in de prullenbak gegooid kan worden. Het is verdomme 2022 en tijd dat we modern gaan denken!

Het probleem met het trekken van een lijn (deze kant van de lijn - de Russen (nu) - niet, iedereen aan de andere kant wel) is tweevoudig: tien sportbestuurders betekent tien meningen over waar en hoe die lijn getrokken moet worden (nu trekken we de lijn bij het binnenvallen van een soevereine staat, waar trekken we deze morgen?); en als er een lijn getrokken wordt, wees dan consistent: de Russen niet, prima, maar wie dan ook niet, gisteren, vandaag, morgen? Consistent zijn is niet makkelijk, ook omdat er de onherroepelijke discussie zal zijn over de definitie en inhoud van ‘het consistente beleid’. Hypocrisie ligt op de loer. Willekeur. Politisering.

Ik begrijp de emoties rond de Russische inval in Ukraine, maar ik denk overigens ook dat deze situatie alleen door dialoog en diplomatie op te lossen is. Emoties lossen nooit conflicten op, ze creëren ze. Lees de geschiedenisboeken. Op korte termijn hopen we dat een olympische boycot bij zal dragen tot beëindiging van het conflict; we moeten ons wel realiseren wat deze beslissing op de lange termijn betekent.

Erik van Heijningen, bestuurder van FINA, de internationale zwemfederatie, vertelde vorige week aan de Volkskrant: “Ik keur de inval van Rusland ten zeerste af, laat dat duidelijk zijn. Maar als jurist heeft dit (de olympische boycot, red.) mij verrast. In het olympisch manifest staat juist dat we niet discrimineren. Dat sport verbroedert en verzustert en dat alle landen welkom zijn. Dit zou wel eens de doodsteek voor de Olympische Spelen kunnen zijn.”

En ik ben het met hem eens. Sport en politiek moet op olympisch niveau strikt gescheiden zijn, dat is juist het levensbloed van de olympische beweging. Als olympiër ben ik mij in de huidige tijd van commercie en corruptie acuut bewust van de fragiele levensvatbaarheid van de Spelen. Maar als er één ding was waar het olympisme altijd op kon bogen, was dit het alom overstijgende a-politieke karakter. Moeilijk uit te leggen. Moeilijk te verdedigen ook in tijden van conflict, maar dit karakter is juist de unieke kracht van de Spelen. De vredestichter, de vredebrenger.

Als de paralympiërs niet tegen de Russen wilden, waarom dan wel tegen de Chinezen (die volkeren binnen de landsgrenzen onderdrukken, die in 1950-51 Tibet binnenvielen en dat nog steeds als een deel van China zien), waarom wel tegen de Israëliërs (die nog steeds de Westelijke Jordaanoever bezet houden en er nederzettingen bouwen, ondanks uitdrukkelijke kritiek van de VN), noem maar op? Of mag dit wel? Staan deze zaken aan de goede kant van de streep? Moeten we Syrië niet uitsluiten omdat hun leider zijn land in een burgeroorlog heeft gestort met, tot nu toe, 500.000 doden? Of is dit een intern conflict, aan de goede kant van de streep? Ik ben bang dat het onherroepelijke gebrek aan consistentie in de toekomst tot eindeloze discussie gaat leiden en het de unieke kracht van de Olympische Spelen zal ondermijnen. Ik ben bang dat in de toekomst landen de Spelen links laten liggen, omdat het een politiek speeltje is geworden. Zonde.

Hans Koeleman