Hans Koeleman is voormalig topatleet die in 1984 en 1988 meedeed aan de Olympische Spelen. Koeleman is in de Verenigde Staten geschoold als historicus, hij studeerde aan de Clemson University en de University of Southern California. Hij werkte later als brand manager bij Nike en is momenteel als docent verbonden aan de International Sport Management School van De Haagse Hogeschool. Tevens is hij oprichter en hoofdredacteur van het nieuwe literair hardloopmagazine Mystical Miles waarvan in het voorjaar 2021 de eerste editie uitkomt. Koeleman schreef twee boeken - 'Het Blauwe Uur' en 'Olympiërs' - en toerde samen met Bram Bakker en Abdelkader Benali langs diverse Nederlandse theaters met de voorstelling ‘Wat beweegt de hardloper?’ Voor Sport Knowhow XL becommentarieert Hans Koeleman zo nu en dan wat hem opviel in de berichtgeving over sport.

Van de lijn afwijken

Een wijs man (mijn oude trainer Bob Boverman) vertelde me ooit dat er twee krachtbronnen waren die de hardloper verder of harder doen lopen: de rationele wetenschappelijke - gevoed door abstracte cijfers - en de irrationele bron – gevoed door emotionele impulsen.

Bob was thuis in beiden. Dus kon je tussen de schema’s en grafieken op zijn tijd een sterk, vaak verzonnen, verhaal verwachten over een mythische loper in de heuvels. Of een plotselinge wending van het planmatige en lieten we in de zomer de snelle atletiekbaan achter ons om een heel weekend in de duinen bij Schoorl te gaan rennen. ‘Soul-searching’, zei hij dan. ‘Ik denk dat je dit nu nodig hebt,’ was de redenering. Hij improviseerde. Juist dit improviseren, geleerd zei hij, van hele grote coaches, maakte hem een goede trainer. Never a dull moment.

Hij had niets met ‘systemen’ of ‘methoden’ die hij te dogmatisch vond, te rigide, inflexibel. Hij leerde altijd weer wat nieuws. ‘Als je oren en ogen sluit voor nieuwe dingen kun je heel snel heel veel achter lopen.’ Een generaal op het slagveld moet ook kunnen improviseren.

Zijn woorden kwamen bovendrijven bij het lezen van een interessant artikel van Erik Lakerveld in de Volkskrant van zaterdag 30 januari jl.: ‘Canadese schaatser weet in coronawinter goed wat improviseren is’.

Shit happens. Soms worden ijsbanen gesloten of begeven ijsmachines het. Wat dan? Uitvinden of het anders en ook maar meteen beter kan. Dus ruilden Canadese schaatsers de speed track van Calgary in voor een ondergespoten landje ergens op de prairie, 150 km verderop. Ted-Jan Bloemen: ‘Het is altijd goed om uit je comfortzone te stappen.’ De Canadese schaatsers lieten de afgelopen dagen zien dat dit inderdaad zo slecht nog niet is.

Het georkestreerde proces, het systeem, de dogma’s, het schema, het verzorgende en vertrouwde: elementen die de sporter, en vooral de coach, zo graag opzoekt. Stel je toch eens voor dat je van de lijn afwijkt. Ja, maar ik vond de mooiste passage in het boek De tien, de halve en de hele van de zeer goede trainer Rob Veer het verhaal van marathonloper Luc Krotwaar (persoonlijk record 2:10:13) die op een lang trainingskamp in Zuid-Afrika besloot de hele periode daar maar een beetje te spelen en te experimenteren tegen de Tafelberg op en vervolgens zijn beste jaar ooit beleefde. Iemand vertelde eens dat Nederlandse duursporters hun warme hoogtestages moesten inwisselen voor de koude stormachtige bospaden van de laagvlakte.

De wijsheid die ik het meest gehoord of gelezen heb over het tot bloei laten komen van een talent, binnen of buiten de sport: leer de persoon het vermogen om het zichzelf moeilijk te maken. De persoon die dit niet kan of wil, die streeft niet naar excellentie. De legendarische Flandriens gooiden bij een westerstorm hun wielertraining om, lieten zich door hun madam naar Luik rijden en fietsen op het grote mes tweehonderd kilometer tegen de wind in naar Oostende. Niet omdat de fysioloog hen dit opgedragen had, maar omdat hun gevoel zei dat dit vandaag de enige juiste training was. Misschien moeten sporters, en vooral de coaches, op zijn tijd de wetenschap de wetenschap laten en het irrationele opzoeken, het belachelijke, het hilarische, het onmogelijke. De Canadese schaatsers werden gedwongen de windstille hal in te ruilen voor de winderige vrieskou. Nooit gepland. Toch gedaan. Toch goed gekomen.

Hans Koeleman