door: Leo Aquina | 19 december 2013

Op 10 december maakte de provincie Gelderland vijf kernsportplannen bekend, welbeschouwd een erfenis van het Olympisch Plan 2028. De plannen vloeien voort uit het provinciale sportbeleid dat onder de in 2011 aangetreden coalitie met VVD, PvdA, CDA en D66 werd ingezet. “Voor die tijd was er eigenlijk alleen breedtesportbeleid, en was er geen plek voor talentondersteuning, topsport of andere thema’s, omdat het niet hoort tot de kerntaken van de provincie. Door allerlei ontwikkelingen en de olympische ambitie destijds wilden Provinciale Staten er wel iets aan doen. Daaruit is het programma Gelderland Sport! ontstaan”, zegt Masja van der Wielen, woordvoerster van gedeputeerde sport Jan Markink. De provincie stelde 28 miljoen euro ter beschikking voor de periode 2011-2015.

Om het geld gericht in te kunnen zetten, koos de provincie in eerste instantie voor vijf kernsporten: atletiek en wandelsport, hippische sport, judo, volleybal, en wielersport. Vorige week kwam tennis daarbij, waarvoor dan nog een zesde kernsportplan gemaakt gaat worden. “We hebben onderzocht welke sporten het meeste potentie hebben in Gelderland”, aldus Van der Wielen. Daarbij hebben we onder meer gekeken naar het animo voor de sport, de kansen voor accommodaties, de evenementen, de talenten, de topsporters en de mogelijkheden tot innovatie.”

De vijf kernsportplannen kwamen tot stand in samenwerking met de Gelderse Sport Federatie, Topsport Gelderland, de sportbonden, de sportverenigingen en de gemeenten. De kernsportplannen gaan uit van drie thema’s: vitale samenleving; excellente prestaties en economische impact.

Sportparticipatie op niveau
Als het gaat om het thema ‘vitale samenleving’ sluit de ambitie van de provincie Gelderland naadloos aan bij het doel zoals dat eerder werd geformuleerd in het Olympisch Plan 2028. De provincie streeft ernaar dat ‘meer Gelderse burgers met of zonder beperking (75 procent) sporten en bewegen ter bevordering van de gezondheid en sociale cohesie en ter vermindering van overgewicht.’

Op het eerste gezicht lijkt deze doelstelling niet erg ambitieus want uit de Gelderse sportmonitor 2013 bleek begin december dat reeds 77 procent van de Gelderse bevolking voldoet aan de zogenaamde ‘Richtlijn Sportdeelname Onderzoek’ (RSO-norm), wat kortweg neerkomt op één keer per maand sporten. Dit is zelfs een stijging ten opzichte van de eerste Gelderse sportmonitor in 2011, toen het percentage 76 was. In de sportmonitor worden echter ook kanttekeningen bij deze percentages gesteld: ‘Niet alle regio’s of doelgroepen voldoen aan deze doelstelling.’

Daar komt bij dat in diezelfde sportmonitor wordt gesteld dat slechts 49 procent van de Gelderlanders voldoet aan de Nederlandse Norm gezond Bewegen (NNGB), die voor volwassenen betekent dat ze minimaal vijf dagen per week minimaal dertig minuten matig intensieve lichaamsbeweging dienen te hebben. In 2011 lag dit percentage Gelderlanders dat aan deze norm voldeed nog op 56, dus er is sprake van achteruitgang.

Talentontwikkeling en accommodaties
Met het thema excellente prestaties richt de provincie haar speren vooral op talentontwikkeling: ‘In 2016 is het doel dat in Gelderland meer sporters zich ontwikkeld hebben tot in hun sport erkende talenten en toppers, in een omgeving met meer hoogwaardige accommodaties. Er zijn 20 procent meer talenten en topsporters en er zijn meer topaccommodaties.’

In die accommodaties steekt de provincie veel geld. Ongeveer de helft van de genoemde 28 miljoen euro gaat daaraan op. Accommodaties vallen normaal gesproken onder de verantwoordelijkheid van de gemeentes. Waarom steekt de provincie hier nu ook geld in?

“We willen het accommodatiebeleid op die manier breder trekken”, aldus Van der Wielen. “Het gaat niet meer om de specifieke accommodatie in één specifieke gemeente, voor één specifieke club. We kijken naar de regionale functies, de rol en de behoeftes van buurgemeentes, de mogelijkheid voor topsportevenementen en innovatie. Er is bijvoorbeeld sprake van een nationaal tenniscentrum in Buren. Het zou zomaar kunnen dat we daar als provincie geld in steken omdat we daar op meerdere manieren iets aan hebben.”

Economische impact
Het derde thema van Gelderland Sport! is economische impact. ‘Doel van dit thema is dat in 2016 met de inzet van sport de Gelderse bedrijven vitaler zijn, het vestigingsklimaat is verbeterd en de Gelderse economie sterker is geworden.’ In dat kader deed de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) samen met adviesbureau BMC bijvoorbeeld al aanbevelingen aan de provincie om naast de sportieve spin-off ook de economische spin-off van sportevenementen te vergroten.

“Maar dat is slechts een klein onderdeel”, zegt Van der Wielen. “We richten ons hierbij op verschillende deelthema’s. Naast evenementen zijn dat bijvoorbeeld ‘kennis en innovatie’ en ‘vitale bedrijven’."

Voorbeelden
Gelderland Sport! komt in de provincie tot uiting in diverse projecten van de zes kernsporten, die in samenwerking met de sportbonden en de Gelderse regiogemeenten worden uitgewerkt. De provincie werkt daarbij ook samen met landelijke initiatieven zoals Schooljudo.nl, een programma waarmee breedtesportmarketing bureau 2Basics kinderen via scholen laat kennismaken met judo. Op 10 december was er in het Gelderse Buren een clinic en het project loopt ook in de gemeenten Harderwijk en Doetinchem.

In navolging van Schooljudo.nl ontwikkelt de Atletiekunie met 2Basics ook een schoolatletiekprogramma. Gelderland zet echter niet alleen in op jeugd. Andere voorbeelden van in de kernsportplannen geformuleerde activiteiten zijn bijvoorbeeld het programma ‘Verzilver je club’ om atletiekverenigingen seniorvriendelijk te maken en op evenementengebied onderzoekt de provincie de mogelijkheid van een bidprocedure voor de EK indooratletiek 2019 in Apeldoorn.

Gelderland uniek
Hoewel meer provincies sportbeleid voeren en budget vrijmaken voor sport, is de Gelderse aanpak volgens Van der Wielen uniek. “Je ziet toch dat veel andere provincies sport op een laag pitje hebben gezet met het wegvallen van het Olympisch Plan. Je ziet nog wel dat er aandacht aan sport wordt besteed, maar de focus is anders. Wij hebben ingezet op die kernsporten en het gaat ons nadrukkelijk om de ontwikkeling van top- en breedtesport.”

Voor meer informatie: Gelderland Sport! of het Uitvoeringsprogramma Gelderland Sport 2013-2016 (pdf)