door: Nelleke van der Heiden | 7 februari 2019
Als op termijn robots veel van het werk overnemen, moeten mensen serieus gaan nadenken over een nieuwe invulling van de dag. Daar kan en moet sport een grote rol in gaan spelen, vindt voormalig professioneel volleyballer Jaap Vos. Hij runt bevlogen zijn adviesbureau Sportplanbureau, dat de (multifunctionele) exploitatie van sportparken en sportgebouwen inricht. Ondertussen neemt hij ontwikkelingen waar in de maatschappij in het algemeen en op zijn terrein sport en bewegen in het bijzonder, die vragen bij hem oproepen. Het was voor hem de reden om het Sports Leadership Program van Nyenrode Business Universiteit te gaan volgen. “Ik wilde mijn netwerk uitbreiden en dingen toetsen. Wat ik zie in de praktijk, waar gaat dat over, waar gaat dat naartoe en zijn er anderen die dit ook zo zien?”
“Sport wordt megabelangrijk, om fit te blijven maar ook om wat te doen overdag.” Jaap Vos is ervan overtuigd dat robotisering ervoor zorgt dat mensen veel minder of helemaal niet meer aan het werk zullen zijn. “Niet over twee of vijf jaar, maar over tien jaar gaat het die kant op.” En dat heeft consequenties waar iedereen nu al over zou moeten nadenken, zegt Vos. Hijzelf is daar in elk geval volop mee bezig en hoopt bij het Sports Leadership Program sparringpartners voor zijn theorieën te spreken. Hij is nog bezig met het programma, maar kan nu al zeggen dat hij die is tegengekomen. Hij noemt als voorbeeld Bob de Wit, professor strategisch leiderschap. “Hij liet zien hoe we van de agrarische revolutie naar de industriële en later de digitale revolutie gingen en nu bij de kunstmatige intelligentie revolutie uitkomen, waarin we gaan concurreren met robots.”
Tweedeling
Robotisering houdt Jaap Vos erg bezig, maar ook maatschappelijke ontwikkelingen die nú al spelen, laten hem niet los. De tweedeling tussen arm en rijk zie je terug in de sport. Daar zouden gemeenten meer mee moeten doen. Een ander onderwerp is esports. Dat wordt steeds populairder, het is hevig verslavend, zegt Vos. “Esports is geen sport, het is gewoon gaming. Ja, er zitten hele stadions vol te kijken naar strijdende gamers, maar wat zegt dat dan? Dat het populair is? Nee, het is megaverslavend. Ik hoor overheden niet over verslaving rond games, laat staan over de governance op dat gebied. Scholen letten erop, tijdens het sporten kan het ook niet, dus komt het op de ouders aan om hun kinderen van de beeldschermen af te houden. Dat geeft heel veel spanningen. “De sportmarketingbureaus die hierop duiken als het nieuwe goud zijn onverantwoordelijk bezig.”
“Als je de vraag waarom je iets doet kan beantwoorden en je antwoord is niet: geld verdienen, dan ben je op de goede weg”
Vos neemt het al een tijdje waar en wil er wat mee. Hij wil er meer over weten en zoekt, onder meer bij het Sports Leaderschip Program, naar deskundigen die zich ook met deze vraagstukken bezighouden en naar inspiratie zodat hij zelf een steentje kan bijdragen in het keren van of juist inspelen op deze trends. “Ik wil op hoog niveau kijken wat het aanbod is en weten of men waarneemt wat ik ook zie. Er komen al wel wat antwoorden op mijn vragen.” De cursisten moeten veel samen doen en leren van elkaar. Een andere bron van inspiratie voor Vos is Simon Sinek: start with why. “Als je de vraag waarom je iets doet kan beantwoorden en je antwoord is niet: geld verdienen, dan ben je op de goede weg.”
Vivaldi-principe
Zeker in de nabije toekomst, maar ook nu al zouden sport en bewegen een prominentere rol moeten krijgen in de samenleving, vindt Vos. Daar wil hij met zijn bedrijf zelf aan bijdragen door sportaccommodaties veel opener te laten zijn. Volgens het door zijn bureau ontwikkelde ‘Vivaldi-principe’, legt hij uit: accommodaties moeten programma’s krijgen voor alle jaargetijden van het leven, bijvoorbeeld een beweegprogramma voor ouderen. Als er nieuwe sportparken of accommodaties worden gebouwd, moet volgens Vos meteen over de multi-inzetbaarheid worden nagedacht. Breedte- en topsport en cultuur, maak zo’n locatie voor van alles geschikt. Vos ziet het liefst dat de overheid alle sportlocaties in bezit heeft en dat clubs die dan kunnen beheren en gebruiken. Dat bevordert volgens Vos optimaal en multifunctioneel gebruik en zo blijft de accommodatie in goede conditie. Het betekent wel dat gemeenten veel meer moeten investeren.
“Er moet geld bij. Maar zie het ook als preventieve gezondheidszorg. Een stad die zich richt op sport en bewegen investeert daarmee ook in gezondheid en onderwijs. Je moet er met z’n allen, dus multidisciplinair, over nadenken hoe je mensen stimuleert om te blijven bewegen. Voor de leefbaarheid in de buurten wordt dat heel belangrijk.”
“Ze praten met meel in de mond en zitten in hetzelfde systeem, geld maakt daar de dienst uit en in de top van de sportbonden zitten vooral jaknikkers"
Lausanne
Een module uit het Nyenrode-programma speelde zich af in Lausanne. Vos vond het buitengewoon interessant om daar rond te kijken en te zien hoe hard jonge mensen daar werken. Maar tegelijkertijd is hij kritisch over het Internationaal Olympisch Comité en de internationale sportbonden die daar zitten. “Ze praten met meel in de mond en zitten in hetzelfde systeem, geld maakt daar de dienst uit en in de top van de sportbonden zitten vooral jaknikkers. En dat ben ik niet, dus de kans dat ik daar terecht kom is heel klein.”
Er volgt ook nog een trip naar Japan. “Daar gaan we de achterkant zien van de Olympische Spelen.” Het brengt Vos vooraf al op veel vragen. “Wat doet zo’n land? Waarom organiseren we Olympische Spelen? Wordt dit de laatste keer dat de Spelen op deze manier worden georganiseerd? Er is zoveel controverse rond de Olympische Spelen, bijvoorbeeld dat er hele bossen voor worden gekapt. Het moet veel duurzamer georganiseerd worden, mooi om kritisch te kijken of dat Japan gaat lukken.”
Eigen leiderschap
Voor Vos is de opleiding dus dé plek om zijn gedachten te toetsen, antwoorden op vragen te vinden, maar hij wordt er ook geconfronteerd met zijn eigen leiderschap. “Ik heb al een mooie persoonlijke sessie achter de rug.” Tot nu toe wordt hij in elk geval gesterkt in zijn geloof in de maatschappelijke waarde van sport en de veranderingen die aanstaande zijn. Een bevestiging dat hij met de advisering over open en multifunctionele sportaccommodaties op de goede weg is.
Sports Leadership Program
Nyenrode Business Universiteit biedt sinds drie jaar het Sports Leadership Program aan. Tijdens deze opleiding maken sportprofessionals kennis met een innovatieve denkwijze gecombineerd met een academische benadering omtrent leiderschap in sport. De kernvraag van het programma is: ‘Hoe kunnen we jou helpen om een blijvende impact te maken in de sportwereld?’
Inmiddels hebben ruim vijftig deelnemers dit programma voltooid, onder wie directeuren en commissarissen van voetbalorganisaties, oud-wereld- en olympisch kampioenen, topcoaches, directeuren van wielerploegen en professionals met een andere sportachtergrond. De komende maanden worden diverse docenten, alumni en partners van het programma geïnterviewd over het onderwerp ‘Nieuw leiderschap in sport’.
Voor meer informatie over Nyenrode Sports: klik hier