door: Jurryt van de Vooren

We zitten weer in het seizoen van de wandelvierdaagses – mits er geen weeralarm is afgekondigd. Het jaarlijkse hoogtepunt is in Nijmegen, de enige vierdaagse die met de hoofdletter V mag worden geschreven. 
 
Op de website van de Nijmeegse Vierdaagse staat over de ontstaansgeschiedenis dat op 3 april 1908 de Nederlandse Bond voor Lichamelijke Opvoeding (NBvLO) werd opgericht, die kinderen in hun vrije tijd in beweging wilde krijgen. Het was de eerste sportkoepel van ons land, vier jaar vóór de officiële oprichting van het Nederlands Olympisch Comité. 

Vier dagmarsen te gortig
In 1909 organiseerde de NBvLO de eerste vierdaagse ooit. Er begonnen vanuit tien verschillende kazernes wandelroutes van 150 kilometer van de ene naar de volgende kazerne. Het idee hiervoor was in 1907 in Arnhem bedacht door Casper Viehoff, luitenant van het 8ste regiment infanterie. Deze militair had zich dat jaar met zijn detachement ingeschreven voor de Sportdagen van het Veldleger in Breda en was van plan om daar in vier dagmarsen heen te marcheren, van Arnhem naar Breda. Dat vond de legerleiding toen nog iets te gortig, maar twee jaar later kwam het alsnog tot uitvoering. Kortom: het idee van de vierdaagse komt uit Arnhem. 

Viehoff, geboren op 7 maart 1880, heeft veel betekend voor de sport in de regio Arnhem. Hij werd opgeleid aan de KMA in Breda, waar hij in 1902 examen deed voor 2de luitenant. Nog datzelfde jaar op 9 augustus werd hij ingedeeld in Arnhem. De jaren daarop was hij erg druk met sport en lichaamsbeweging. In 1904 volgde Viehoff in Den Haag een cursus in gymnastiek, schermen en zwemmen, om op 31 januari 1905 terug te keren in Arnhem. Een jaar later werd hij vicepresident van Schietvereniging Arnhem. 

Uit de Arnhemsche Courant van 5 oktober 1907 blijkt dat hij inderdaad met zijn manschappen in Breda is geweest voor de militaire sportdag. ‘Hedenmiddag om 12 uur,’ zo schreef de krant, ‘keerde het detachement van het 8ste reg. infanterie onder bevel van den 1ste luitenant C. D. Viehoff, dat het korps heeft vertegenwoordigd bij de wedstrijden in openluchtspelen te Breda, te Arnhem terug.’ Er was succes geboekt met enkele prijzen, zodat Viehoff bij aankomst op het station werd opgewacht door majoor B. J. Land en het muziekkorps van het regiment. Op de Coehoornkazerne kreeg hij een hartelijke toespraak vanwege de behaalde prijzen. 

In dit verhaal stond verder niets over een wandeltocht naar Breda, dus we mogen ervan uitgaan dat die inderdaad werd afgeblazen. Dat Viehoff hierin wel degelijk was geïnteresseerd, blijkt in de zomer van 1908 toen hij als secretaris van de Arnhemse tak van de NBvLO wekelijkse wandeltochten organiseerde voor jongens en meisjes – wel van elkaar gescheiden. Dat was een jaar vóór de eerste vierdaagse. Ondertussen richtte hij in 1908 ook nog even de Arnhemse Voetbalbond op. De jaren daarna vinden we hem ook nog terug bij onder meer het roeien, schermen, de padvinderij en watersport. 

Winterhulp
In 1939 nam Viehoff afscheid van het leger, maar zou zich in de jaren erna nog wel laten horen. Volgens De Arnhemsche Courant van 13 januari 1941 werd hij plaatsvervangend directeur van de Winterhulp in Gelderland, een nationaalsocialistische organisatie. Een half jaar later was hij zelfs als eregast bij de opening van een kinderhuis van de NSB in Berg en Dal bij Nijmegen, in de nabijheid van Anton Mussert. 

Alhoewel hij na een jaar alweer was opgestapt moest hij zich na de oorlog wel bij het Oorlogstribunaal verantwoorden voor ‘het knechtje spelen voor de Duitschers’, zoals De Arnhemsche Courant dat omschreef. In augustus 1945 schorste het Militair Gezag hem als hoofd van het evacuatiebureau in Lochem. 

In 1961 is de bedenker van de wandelvierdaagse overleden. Hij werd 80 jaar oud.

Jurryt van de Vooren is sporthistoricus. Hij beantwoordt elke dag een vraag op Sportgeschiedenis.nl