door: Epke Spijkerman en Boudewijn Kanen
Vonnis Rechtbank Arnhem, Sector kanton, Locatie Nijmegen (LJN:
BH2941)
Op 13 februari 2009 heeft de kantonrechter te Nijmegen bepaald dat een
basketballer van Eiffel Towers Den Bosch terecht op staande voet is ontslagen op
30 november 2007. Wat speelde er?
Feiten
Op 22 juli 2007 is een arbeidsovereenkomst naar
Nederlands recht gesloten tussen werknemer, een professionele basketballspeler
uit de Verenigde Staten en Eiffel Towers Basketball (hierna: Eiffel Towers). De
arbeidsovereenkomst ging in op 1 september 2007 voor een bepaalde tijd van negen
maanden. Werknemer ontving een salaris van USD 13.000 per maand.
Op 30 november 2007 heeft Eiffel Towers de arbeidsovereenkomst met
onmiddellijke ingang opgezegd wegens een ‘dringende reden’. Met andere woorden:
de werknemer werd op staande voet ontslagen. Hieraan lag een aantal incidenten
ten grondslag, waarvan de laatste bestond uit het tot driemaal toe weigeren in
te gaan op het verzoek van zijn coach om een gesprek aan te gaan.
Los van een aantal andere juridische vorderingen dat hier niet zal worden
besproken, was de centrale vraag of het ontslag op staande voet kon standhouden.
De basketballspeler stelde van niet. Hij vorderde echter niet voortzetting van
zijn arbeidsovereenkomst met Eiffel Towers, maar schadevergoeding. Hij vorderde
USD 80.000, hetgeen globaal neerkwam op het salaris over de resterende maanden
van zijn arbeidscontract. Eiffel Towers was van mening dat het ontslag terecht
was gegeven en dat de werknemer hierdoor schadeplichtig was. Zij vorderde op
haar beurt dan ook een schadevergoeding ten bedrage van USD 80.000.
De beoordeling van de kantonrechter
De kantonrechter was
van oordeel dat het ontslag op staande voet terecht was gegeven. Hij oordeelde
dat de basketballspeler zich ondanks herhaalde waarschuwingen niet aan de
strikte gedragsregels van de club had gehouden, terwijl hij er bij aanvang van
de arbeidsovereenkomst zowel mondeling als schriftelijk op was gewezen dat deze
nageleefd dienden te worden.
Zo stelde de kantonrechter vast dat de
basketballer e-mails had verzonden die niet in overeenstemming waren met ‘de
algemene normen van fatsoen waaraan een werknemer zich in correspondentie met
zijn werkgever heeft te houden’. Verder zou hij zich niet aan de dresscode
van de club hebben gehouden, zich schuldig hebben gemaakt aan schreeuwpartijen
tijdens wedstrijden en – tot tweemaal toe – aan het beschadigen van
reclameborden. Verder had de speler zich tot tweemaal toe onttrokken aan de
regel dat de teamleden gezamenlijk eten en had hij zich tijdens een terugreis in
de bus misdragen door zijn ongenoegen over de aan hem toebedeelde speeltijd op
luidruchtige wijze tentoon te spreiden.
Daarbij zou hij ook nog eens een
grof scheldwoord in de richting van de coach hebben geroepen. In zijn oordeel
hechtte de kantonrechter veel waarde aan het feit dat speler niet aanspreekbaar
was op zijn gedrag. Ook na waarschuwingen bleef hij onaangepast en onacceptabel
gedrag vertonen, waarbij de weigering om een gesprek met zijn coach aan te gaan
uiteindelijk de aanleiding was voor het ontslag op staande voet. De vordering
tot schadevergoeding van Eiffel Towers werd overigens afgewezen omdat deze
vordering te laat was ingesteld; er gold een verjaringstermijn van zes maanden
vanaf het ontslag op staande voet.
Commentaar
Zowel een werkgever als een werknemer hebben
de mogelijkheid de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang op grond van een
dringende reden op te zeggen: het ontslag op staande voet. In het merendeel van
de gevallen is het de werkgever die het ontslag op staande voet verleent. Omdat
ontslag op staande voet een zeer zwaar middel is (de werknemer zal bijvoorbeeld
niet in aanmerking kunnen komen voor een WW-uitkering), gelden er strikte eisen
die door de werkgever in acht moeten worden genomen.
Bij de beoordeling van de vraag of van een dringende reden sprake is, moeten
alle omstandigheden van het geval, in onderling verband en samenhang, in
aanmerking worden genomen. De reden voor ontslag op staande voet moet zowel in
het maatschappelijk verkeer (objectief) als door de specifieke werkgever
(subjectief) als dringend worden gekwalificeerd. De laatstgenoemde eis brengt
met zich dat de werkgever de werknemer onverwijld na ontdekking van de verweten
gedraging op staande voet moet ontslaan. Doet hij dit niet, dan was deze
gedraging blijkbaar niet zo erg dat de arbeidsovereenkomst onmiddellijk moest
eindigen en was dus geen sprake van een dringende reden.
Bij ontslag op staande voet dient de werkgever de reden daarvan gelijktijdig
aan de werknemer mee te delen. De werknemer moet weten waartegen hij zich moet
verweren. Eerdere gedragingen/incidenten mogen worden meegewogen bij de bepaling
of sprake was van een dringende reden. Deze eerdere gedragingen zullen dan in
principe wel moeten worden vermeld als reden voor het ontslag op staande voet.
De formulering van de reden voor ontslag op staande voet is van cruciaal
belang voor de vraag of het ontslag op staande in rechte stand zal houden. De
Hoge Raad heeft namelijk bepaald dat indien van het feitencomplex dat door de
werkgever aan de werknemer is meegedeeld als reden voor het ontslag op staande
voet, slechts een gedeelte in rechte komt vast te staan, alleen sprake
kan zijn van een geldig ontslag op staande voet indien:
• het gedeelte
dat wél in rechte is komen vast te staan, op zichzelf beschouwd als een
dringende reden voor ontslag geldt;
• de werkgever daarbij aannemelijk
maakt dat hij de werknemer ook op staande voet zou hebben ontslagen op basis van
het (mindere) deel dat wel in rechte is komen vast te staan;
• het voor
de werknemer duidelijk is geweest dat zijn werkgever alleen al op basis van de
bewezen gedragingen tot ontslag op staande voet overgegaan zou
zijn.
In dit geval is onduidelijk welke gedragingen door Eiffel
Towers aan de speler zijn meegedeeld als reden voor het ontslag op staande voet.
Wel is duidelijk dat het feit dat de speler op 29 en 30 november 2007 tot
driemaal toe heeft geweigerd gehoor te geven aan het verzoek van zijn coach om
het gesprek aan te gaan, de druppel was die de emmer heeft doen overlopen.
Uit de uitspraak van de kantonrechter blijkt dat de ontslaggrond algemeen was
geformuleerd: ‘het overtreden van de gedragsregels’ in combinatie met de
weigering het gesprek met de coach aan te gaan. Door deze formulering omzeilde
Eiffel Towers het risico dat het ontslag op staande voet, wanneer slechts een
deel van de incidenten bewezen zou kunnen worden, geen stand zou houden. De
incidenten zijn slechts als voorbeeld van overtreding van de gedragsregels
genoemd. Zelfs wanneer slechts een deel van de incidenten bewezen zou kunnen
worden, zou de werknemer toch hebben moeten begrijpen dat de bewezen gedragingen
al voldoende waren voor een ontslag op staande voet. De kantonrechter was van
oordeel dat zowel herhaalde overtreding van de gedragsregels als de weigering om
het gesprek aan te gaan, waren bewezen. Hij achtte dit bovendien voldoende
aanleiding voor ontslag op staande voet.
Door de algemeen geformuleerde ontslagreden (overtreding van de
gedragsregels), speelde het speciale karakter van sport geen doorslaggevende
rol. De basketballspeler zou zich namelijk ook schuldig hebben gemaakt aan
schreeuwpartijen en het beschadigen van reclameborden tijdens een wedstrijd. Het
is zeer de vraag of alleen dit feit voldoende zou zijn geweest voor een
dringende reden voor ontslag op staande. Sport is immers emotie en het zal van
de omstandigheden van het geval afhangen of een schreeuwpartij en verdergaande
uiting van emoties tijdens de uitoefening van de sport is geoorloofd. Bij deze
afweging is onder meer van belang wat hierover in een personeelsreglement is
opgenomen.
Het is van groot belang dat de reden voor een ontslag op staande voet
zorgvuldig wordt omschreven, omdat anders het risico bestaat dat dit niet zal
standhouden. Dat zal voor de werkgever tot aanzienlijke extra kosten leiden. Het
is dan ook aan te raden om tijdig juridisch advies in te winnen.
Epke Spijkerman is gespecialiseerd in het arbeidsrecht. Hij voert een
algemene arbeidsrechtelijke praktijk, waarbij hij o.a. adviseert en procedeert
op het gebied van arbeidsovereenkomsten en -voorwaarden, individueel en
collectief ontslagrecht, reorganisaties en het concurrentiebeding. Daarbij richt
hij zich tevens op de (top)sportsector. Hij geeft lezingen/seminars
(bijvoorbeeld aan HR managers) en publiceert in vakbladen en nieuwsbrieven. Voor
meer informatie: epke.spijkerman@boekeldeneree.com
Boudewijn Kanen is gespecialiseerd in het arbeidsrecht en houdt zich
daarbij bezig met alle aspecten van het arbeidsrecht (advies- en
procespraktijk). In het bijzonder adviseert Boudewijn op het vlak van
concurrentie en (eenzijdige) wijziging van arbeidsvoorwaarden. Daarbij richt hij
zich tevens op (top)sport. Boudewijn staat zowel werkgevers als werknemers bij.
Verder verzorgt hij workshops en publiceert hij over arbeidsrechtelijke
onderwerpen in vakbladen en/of nieuwsbrieven. Zijn sportieve hoogtepunt dit jaar
was de beklimming van de Kilimanjaro. Voor meer informatie: boudewijn.kanen@boekeldeneree.com
Boekel De Nerée N.V. is een onafhankelijk kantoor van advocaten en
(kandidaat-)notarissen en toonaangevend op het gebied van zakelijke, juridische
dienstverlening. De 175 juristen leveren maatwerk aan tal van prominente
nationale en internationale ondernemingen en (sport-)organisaties. Boekel De
Nerée is hoofdsponsor van de Koninklijke Nederlandsche Roeibond. Voor meer
informatie: www.boekeldeneree.com