door: Leo Aquina | 30 augustus 2012
“De allergrootste uitdaging voor de hele sport maar ook voor het voetbal ligt op 12 september, de verkiezingen”, zei Bert van Oostveen (directeur betaald voetbal KNVB) op dinsdag 28 augustus in een interview met Sport Knowhow XL. In een korte lofzang op Nederland refereerde premier en VVD-lijsttrekker Mark Rutte tijdens het RTL premiersdebat van 26 augustus aan de twintig Nederlandse medailles op de Olympische Spelen in Londen. Politici delen graag mee in het succes van topsporters, maar welke prioriteit heeft sport in de verschillende verkiezingsprogramma’s? Sport Knowhow XL maakte een vergelijking. De PvdA en de VVD besteden verreweg de meeste aandacht aan het onderwerp.
Er staan 21 partijen op de kieslijst voor de Twee Kamerverkiezingen. We hebben ervoor gekozen alleen partijen die op dit moment tien of meer zetels in de Kamer hebben mee te nemen in de vergelijking. Dit zijn: VVD (31), PvdA (30), PVV (24), CDA (21), SP (15), D66 (10) en Groen Links (10).
Niet of nauwelijks aandacht voor sport: PVV, CDA, Groen Links
Drie partijen besteden in hun verkiezings-programma niet of nauwelijks aandacht aan sport: CDA, Groen Links en PVV. Bij de CDA komt het woord sport echter wel elf keer voor in het programma, tegenover zeven keer bij Groen Links en één keer bij de PVV. De enige passage waarin het woord sport voorkomt in het PVV-programma betreft een ander onderwerp; de PVV heeft over sport zelf geen opvattingen.
In het CDA-programma wordt sport vooral gezien als een middel om andere maatschappelijke doelen te bereiken. Sportwoordvoerder Hanke Bruins Slot beaamt dat. “Daarbij kan topsport niet zonder breedtesport, net zoals breedtesport geholpen is bij successen van topsporters.” Sport wordt in het partijprogramma onder meer genoemd onder de kopjes ‘Samenleving en democratie’ en ‘Familie en Gezin’. Onder ‘Sport, Media en Cultuur’ valt te lezen: ‘Sport is maatschappelijk goud dat verzilverd moet worden. Zonder vrijwilligers is er geen sport. Die inzet verdient aanmoediging.’ Hoewel de tekst niet uitgebreid is, wil Bruins Slot ervoor waken dat er een beeld ontstaat van het CDA als een partij die de sport niet serieus neemt: “We kiezen er ondanks de grote financiële uitdagingen waar Nederland voor staat, heel bewust voor om niet op sport te bezuinigen met twee doelstellingen: de ambitie uit het Olympisch Plan 2028 om de sportparticipatie te verhogen en de toptien-ambitie in de topsport. Daarnaast moeten we scherp blijven op eerlijke sport, wat gebeurt er op het gebied van match-fixing en doping? Het CDA beseft dat de bestrijding van deze verschijnselen niet alleen aan de sportsector overgelaten kan worden. PvdA en CDA hebben in de afgelopen kabinetsperiode bij minister druk op gezet op onderzoek naar match-fixing.”
Ook Groen Links wil sport inzetten om andere maatschappelijke doelen te bereiken. “GroenLinks benadrukt de waarde van sport voor de samenleving”, legt Jesse Klaver uit. In het verkiezingsprogramma zijn onder meer passages over sport te vinden onder de kopjes ‘kansen pakken’, ‘kansen eerlijk delen’ en ‘Open samenleving’. Opvallend is het volgende citaat: ‘Nog beter is het voorkomen van misdaad. Politieagenten, stadswachten en conciërges die weten wat er speelt, kunnen een hoop rotzooi voorkomen. Jongerenorganisaties en sportverenigingen leren jongeren samen te werken aan positieve doelen. Daar mag niet op bezuinigd worden.’ Desgevraagd licht woordvoerder sport Jesse Klaver toe: “Op de breedtesport moet wat GroenLinks betreft daarom niet bezuinigd worden. Wij willen dat op scholen voldoende aandacht besteed wordt aan gymlessen en zwemlessen.” In het verkiezingsprogramma neemt sport bepaald geen prominente positie in, maar volgens Klaver betekent dat niet dat Groen Links de sport aan haar lot over laat: “Sport is voor GroenLinks een prioriteit omdat een sportieve samenleving een gezonde en sociale samenleving is. Wij willen levendige verenigingen ondersteunen en ervoor zorgen dat de sportclub voor niemand te duur wordt.”
Toegankelijkheid en talentontwikkeling: D66 en SP
Ook D66 en de SP hebben sport niet als aparte paragraaf opgenomen in de inhoudsopgave van hun programma, maar beide partijen besteden er wel aandacht aan en zij presenteren ook ideeën voor top- en breedtesport. Bij D66 komt het woord sport elf maal voor in het verkiezingsprogramma. Volgens de partij draagt sport bij aan gezondheid voor alle leeftijden: ‘Gymles is daarom voor D66 een belangrijk onderdeel van de schoolopleiding. D66 wil sport als onderdeel van de PABO-opleiding en dat basisscholen de kwaliteit en het aantal gymlessen opschroeven.’ Ook wil de partij toegankelijke lokale sportvoorzieningen en -verenigingen. Ook de topsport krijgt ruimte bij D66: ‘Nederlandse topsporters inspireren mensen om ook te gaan sporten. D66 wil talenten de kans geven om te excelleren en goede faciliteiten bieden. Drempels – zoals de langstudeerdersboete – neemt D66 weg. D66 is daarnaast voorstander van de organisatie van topsportevenementen in Nederland.’
Bij de SP komt het woord sport tien keer voor in het verkiezingsprogramma en de nadruk ligt op breedtesport. Het volgende citaat is in het programma twee maal terug te lezen: ‘De breedtesport gaan we meer stimuleren. Op de scholen, basis en voortgezet onderwijs, moet voldoende sportonderwijs gegeven worden.’ Onder het kopje ‘Niet bij brood alleen’ volgt bovendien nog: ‘We zetten ons in voor schoolzwemmen voor ieder kind.’ De SP over topsport: ‘Topsportbeleid dient gericht te zijn op talentontwikkeling (…) Voor topsporters die nog niet met sponsoring of wedstrijdgelden hun geld kunnen verdienen, blijft de inkomensvervangende uitkering (het stipendium) gelden.’
PvdA: ‘Sport is bij ons in goed handen’
De VVD en de Partij van de Arbeid besteden in hun verkiezingsprogramma’s uitgebreid aandacht aan de sport. Wellicht toevalligerwijs waren de woordvoerders sport van deze twee partijen makkelijk bereid te vinden een en ander toe te lichten.
“Het belangrijkste is dat we er niet op gaan bezuinigen”, zegt Tjeerd van Dekken van de PvdA. In het PvdA-verkiezingsprogramma staan onder ‘Sport, dit gaan we doen’ zeven concrete maatregelen, zoals de ‘Jantje Beton-norm’: ‘Bij inrichting van nieuwe wijken is drie procent van de ruimte voor sport en spel gereserveerd.’ De PvdA wil ruimte maken voor gehandicaptensport en via onder meer het Jeugdsportfonds wil de partij sport ook toegankelijk maken voor mensen die niet kunnen deelnemen aan sport vanwege armoede. Ook valt te lezen: ‘Alle leerlingen hebben recht op sport en gymnastiekles van vakdocenten.’ Is de PvdA een voorstander van de verplichte gymnastiekles in het basisonderwijs? “We willen die verplichte gymles graag terug”, aldus Van Dekken. “Het zou mooi zijn als dat weer een vast onderdeel wordt van de lesprogramma’s.” De PvdA is ook bereid om in de sport te investeren. Van Dekken noemt een aantal maatregelen om geld vrij te maken voor de (breedte)sport. “Via de BTW-vrijstelling op sponsoring en diensten willen we geld genereren voor verenigingen. Dat maakt een bedrag vrij van gemiddeld 15.000 euro per vereniging. Door PvdA is er in de afgelopen kabinetsperiode 280 miljoen euro vrijgekomen voor sport voor kinderen met achterstanden. Dat geld is er om die kinderen aan het sporten te helpen los van wat er op de begroting van VWS verder voor sport is gereserveerd.”
De PvdA besteedt naast de breedtesport ook de nodige aandacht aan topsport. De partij kwam na de Olympische Spelen in Londen zelf met ‘Actieplan Topsport’, waarin de volgende vijf punten zijn opgenomen: eind aan de langstudeerboete; geen bezuiniging op sport; onderwijs optimaal combineren met (top)sport; vakdocenten in de sport en BTW-vrijstelling op sponsoring. In het verkiezingsprogramma schrijft de partij bovendien: ‘In Nederland moet er ruimte zijn voor topsportevenementen. De Olympische Spelen en Paralympische Spelen binnenhalen zou geweldig zijn! Wij zullen het afwijzen als de baten de kosten niet kunnen overtreffen.’ Tjeerd van Dekken tot slot: “Sport is een politieke prioriteit voor ons, dat is bij ons wel in goede handen. Het is ook zaak om andere parijen over de streep te trekken.”
VVD: ‘Sportpartij bij uitstek’
De VVD noemt zichzelf in haar verkiezingsprogramma ‘De sportpartij bij uitstek’. Sport Knowhow XL vroeg aan sportwoordvoerder Bart de Liefde waarom: “Omdat we vinden dat prestaties beloond mogen worden. Hard werken mag beloond worden en daarmee zijn sporters rolmodellen. We zijn daarom ook geen tegenstander van het eventueel organiseren van grote evenementen en kijken wat verder vooruit dan alleen de korte termijn.”
Sport in de buurt en sport op school zijn twee belangrijke punten in het verkiezingsprogramma: ‘Buurtsportcoaches verbinden school en sportvereniging. Onderzoek toont aan dat kinderen betere leerprestaties hebben als ze gymles krijgen. Leerlingen in het basis-, beroeps- en voortgezet onderwijs moeten daarom voldoende sporten, liefst drie lesuren per week. PABO-studenten worden aangemoedigd een diploma te halen waarmee zij ook gymles kunnen geven.’
De Liefde licht dat toe: “We doen al ontzettend veel goed en we hebben in de afgelopen periode een aantal verbetertrajecten ingezet. We leggen er de nadruk op om sport weer echt in de buurt terug te krijgen. Het aantal buurtsportcoaches moet fors uitgebreid worden. We willen meer sportvoorzieningen in de woonwijken, en niet alleen achterstandswijken. Alle kinderen hebben recht op goede sportvoorzieningen.” De Liefde is een voorvechter van gymnastiek in het basisonderwijs: “In het basisonderwijs is die verplichting afgeschaft. De norm is nu twee lesuren bewegingsonderwijs, maar die norm wordt op veertig procent van de basisscholen niet gehaald en dat is schokkend. Kinderen hebben recht op bewegingsonderwijs. Ik ben bereid de scholen de gelegenheid te geven zelf hun leven te beteren, maar als dat niet lukt sluit ik niet uit dat we het weer verplichten.”
Ook topsport komt in het verkiezingsprogramma aan bod: ‘De VVD is trots op de topsporters die Nederland voortbrengt. Zij zetten ons land op de kaart en geven het goede voorbeeld aan onze jeugd. De VVD juicht het toe als particuliere initiatieven sporters helpen om studie en sport te combineren. De VVD ondersteunt de ambitie om sport in Nederland naar Olympisch niveau te tillen.’ Extra geld voor topsport hoopt de VVD uit een hervorming van het kansspelbeleid te halen. ‘Door een verhoging van de afdracht naar de sport uit de opbrengsten van de kansspelen kunnen we deze ambitie vorm geven.’ De Liefde: “We hebben vorig jaar mogelijk gemaakt dat er tien miljoen vanuit de Staatsloterij naar sport toegaat en we willen nu ook bij andere loterijen met name Lotto tot dertig miljoen extra richting sport te laten gaan.”
De VVD wil - net als de PvdA - niet bezuinigen op de sportbegroting. “Die schommelt nu tussen de 130 en 136 miljoen euro van het rijk per jaar. Gemeenten en provincies geven tussen de één en anderhalf miljard aan sport uit, dat zit met name in accommodaties. Die rijksbegroting blijft ongewijzigd”, aldus De Liefde. Hoewel de VVD sport belangrijk vindt, staat het niet bovenaan op het prioriteitenlijstje. De Liefde: “We moeten reëel zijn. We staan voor de grootste financiële crisis in decennia. We hebben een begin gemaakt met de oplossing, maar we zijn er nog niet. Ik ben heel eerlijk: sport is belangrijk, maar er zijn urgentere problemen. Dat we in deze tijden niet willen bezuinigen op sport is al heel wat.”