De vraag van… Anita Vlasveld, adviseur bij Kenniscentrum Sport
Aan... Marleen van Amerongen, voorzitter van de schaakbond:

De vraag
Jij bent in juni gekozen tot nieuwe voorzitter van de schaakbond. Tussen al die mannelijke sportbestuurders en bondsdirecteuren behoor je helaas tot een zeer kleine minderheid. Wat moet er volgens jou gebeuren om meer vrouwen op belangrijke posities in de sport te krijgen?

Het antwoord 
Beste Anita,

Dank voor je vraag. Best een lastige vraag ook. Eerlijk gezegd realiseerde ik me niet dat dit het geval was in de hele sportsector toen ik aan deze functie begon. Bij schaken wist ik het wel. Maar inderdaad, het schijnt dat ik de enige vrouwelijke voorzitter ben bij een sportbond. En onder bestuurders en bondsdirecteuren vormen vrouwen een minderheid. 

Nu is dat in het bedrijfsleven en in wetenschapswereld helaas niet anders. Dus heel snel en makkelijk lossen we het waarschijnlijk niet op. Uit recent onderzoek bleek in bedrijfsleven het aantal vrouwelijke bestuurders zelfs weer te dalen. Eén van de belangrijkste redenen werd genoemd dat vele bestuurdersposities vanuit de doorstroom worden opgevuld. In de sport zou dat ook een rol kunnen spelen. Met meer mannen dan vrouwen werkzaam in sportbonden is er ook een natuurlijk grotere doorstroom van mannen naar bestuurdersposities.

Eerste stap
Gelukkig is bewustwording de eerste stap richting verandering. En als ik zie wat er bij NOC*NSF in het transitietraject besproken wordt, is het duidelijk dat verandering eraan zit te komen. Verandering op meerdere fronten. Bereidheid vaste structuren niet meer als een vaststaand gegeven te beschouwen. Want als je wil loslaten, begint dat (letterlijk) met het wegnemen van de houvast, de structuur. Anders grijpt men daar te snel op terug. Iedereen. Dat is menselijk gedrag. 

Daarnaast is ook duidelijk dat sportbonden dienstbaarder moeten worden aan de individuele sporter, de klant zo u wil. En zodra hier meer aandacht voor komt zullen meer vrouwen zich aangesproken voelen denk ik. Het samen iets neerzetten wordt nog belangrijker, zodat een meer verbindende rol van bestuurders mag worden verwacht. Wellicht dat er dan ook sneller aan vrouwen wordt gedacht? En vooral dat zal de verandering in aantal vrouwen op belangrijke posities teweeg moeten brengen. Quota vind ik zelf lastig, het moet gedragen en van onderaf komen. Maar de urgentie wordt gevoeld.

Zelf werd ik een jaar geleden gepolst of ik interesse had. Eerlijk gezegd had ik er helemaal niet over nagedacht. Het bestuur van de schaakbond stond relatief ver van mij af en was onbekend terrein, ook al was ik al actief in besturen in de culturele sector. Maar met de toelichting dat het goed zou zijn voor de schaakbond als er eens een andere (bestuurders)blik zou komen en ik met mijn achtergrond in de culturele sector daarvoor kon zorgen, ben ik erover na gaan denken. Belangrijk voor mij is dat mijn passie bij het schaken ligt en ik graag iets terug wil doen voor mijn passie, mijn sport. Ik denk dat dit voor vele sporters geldt. De ruimte die ik vervolgens voelde om dingen een beetje anders te benaderen in de daarop volgende gesprekken, maakte dat ik serieuzer werd over het idee. 

Buiten gebaande paden
Hoe dan ook, het belangrijkste wat in mijn optiek zou moeten veranderen is dat men gericht op zoek moet gaan naar mensen met een bepaald profiel en als dat te vinden is bij een vrouw, moet je die vragen. Buiten de gebaande paden. Vrouwen schuiven zich in de regel minder snel naar voren en als je vasthoudt aan bestaande patronen blijven bestuurdersfuncties dan ook vaker behouden voor mannen. Bij het zoeken van een nieuwe directeur van de schaakbond had ik gelukkig vier vrouwen onder de sollicitanten zitten, maar dan nog was dat maar elf procent van het totaal. 

Kortom, mijn mening, als er meer vrouwen op belangrijke posities in de sport moeten komen, moeten ze actief gevraagd worden. Dat is dé manier en ook wenselijk als we kijken naar de beoogde veranderingen. Ik help daar graag bij.