De vraag van… René Wormhoudt, fysiotherapeut, grondlegger van het 'Athletic Skills Model' en de 'Athletic Skills Track', conditie-, kracht- en hersteltrainer van het eerste elftal van Ajax (2003 en 2012) en sinds 2012 conditie- en hersteltrainer van het Nederlands Elftal
Aan... Martijn Postuma, bij Sportbedrijf Almere werkzaam voor het Projectteam Almere Kenniscentrum Talent (AKT)

De vraag
Welke rol kan een gemeente in het algemeen spelen bij talentontwikkeling en het ontwikkelen van kennis op het gebied van talent? Hoe werkt dat in de gemeente Almere in het bijzonder? Wat zijn in jouw ogen de do’s en dont’s?

Het antwoord
Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor het gemeentelijk sportbeleid. De rol die we daarin hebben is vaak een faciliterende, regisserende, stimulerende en verbindende rol. Dat is dan ook de rol die wij als gemeente Almere pakken op het onderwerp ‘talentontwikkeling’ op het gebied van sport en bewegen. In Almere is de visie en gemeentelijke rol ondergebracht in het Almere Kenniscentrum Talent (AKT). Talentontwikkeling in Almere doen we vanuit de gedachte ‘ieder zijn talent’ en dát talent willen dat verder ontwikkelen. Dus niet alleen topsport gericht. Dat betekent dat je bij het ene kind werkt aan talentontwikkeling met als doel een leven lang sport en bewegen, en bij de ander aan de ontwikkeling van zijn/haar (top)sporttalent.

Vanuit deze brede visie op talent heb je als gemeente dus een rol bij talentontwikkeling vinden wij in Almere. Ons accent ligt op de faciliterende en verbindende rol. We constateerden dat de verschillende ‘lagen’ in de sport - onderwijs, sport, verenigingen, topsport, enzovoorts - vaak langs elkaar heen werken en geen afstemming en uitwisseling plaatsvindt. Onze uitdaging is dan ook om de verschillende lagen van sport - basisonderwijs, sportverenigingen, sportbuurtwerk, talentontwikkeling en topsport - met elkaar in verbinding brengen. We gaan daarbij uit van de expertise van alle betrokkenen, wij als gemeente verbinden en faciliteren de samenwerking. Dat lukt en dan ontstaan er mooie dingen!

Het Almere Kenniscentrum Talent (AKT) is samen met de provincie Flevoland opgericht. Vanuit het AKT werken we aan het verbeteren van de algehele beweegvaardigheid van kinderen via een veelzijdige ontwikkeling van jeugd. Wij zien het ontwikkelen van goede motorische vaardigheden als de basis voor talentontwikkeling, in de topsport en in de breedtesport. Juist deze ontwikkeling van vaardigheden staat onder druk, er is steeds meer sprake van beweegarmoede onder de jeugd. Veelzijdig bewegen zou je eigenlijk je leven lang moeten blijven doen.

Ons doel is om kinderen en jongeren te helpen bij het ontdekken en verder ontwikkelen van hun beweeg- en (top)sporttalenten, ieder op zijn eigen beweegniveau. Dit doen wij samen met heel veel samenwerkingspartners, waaronder het basisonderwijs, de sportverenigingen, Regionale Talent Centra (RTC) in Almere (waaronder RTC Windsurfen, RTC Triathlon, RTC Handboogschieten en Almere City FC), het ROC van Flevoland, combinatiefunctionarissen, buurtsportcoaches en Topsport Flevoland. Landelijk hebben we afstemming met Kenniscentrum Sport, het ministerie en NOC*NSF. Daarnaast zoeken we ook de verbinding met andere programma’s en beleidsterreinen op het gebied van gezonde leefstijl. Het realiseren van een verbinding met al deze verschillende partners in de verschillende lagen van de sportpiramide noemen we het Flevolandse model (zie afbeelding).

Binnen het AKT maken we gebruik van verschillende methoden en modellen, waaronder het Athletic Skills Model (ASM) http://athleticskillsmodel.nl/, onze Haarlemmerolie. De visie om deze veelzijdige ontwikkeling tot uitvoer te brengen, resulteert in verschillende producten die het AKT op maat ontwikkeld heeft:

• Het opzetten van een naschools sport- en beweegaanbod in de stad.
• De mogelijkheid voor afname van de Flevo MQSchooltest voor scholen in Flevoland, om de ontwikkeling van beweegvaardigheid op provinciaal niveau te monitoren..
• De organisatie van een talentherkenningsdag (12-18 jaar) in samenwerking met NOC*NSF en de vaste partners Topsport Flevoland en de regionale topsportclubs
• De implementatie van het Athletic Skills Model (ASM) in de programma’s van de Almeerse sportverenigingen, RTC’s en programma’s van de buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen.
• Een op maat gemaakte binnenruimte in een multifunctionele sportaccommodatie in Almere, gericht op het trainen van veelzijdig bewegen.
• Adviseren bij de inrichting van beweegvriendelijke openbare ruimte.
• Het doen (of participeren) in praktijkgericht onderzoek in samenwerking met hoge scholen en universiteiten. Het AKT is een fieldlab binnen het Amsterdam Institute of Sport Science).

Door het in samenwerking met de partners ontwikkelen en implementeren van deze producten is in Almere een netwerk ontstaan van verschillende partners in het werkveld van sport en bewegen die elkaar weten te vinden en elkaar versterken bij de ontwikkeling van de talenten van het kind. Dit is een gezamenlijk belang van alle partners; zowel in de zorg, als het onderwijs, (de top)sport en de gemeente. Het AKT is de spin in het web. Hierna zal ik een paar producten nader toelichten.

Naschools sport- en beweegaanbod
Op verschillende schoollocaties in de stad wordt aan de basisschoolleerlingen naschools beweegaanbod geboden, passend bij het beweegniveau van het kind. Zo creëren we eigenlijk een derde uur gym onder begeleiding van een vakdocent, direct na school. Maar dan wel gedifferentieerd naar verschillende niveaus. Er zijn programma’s voor de zwakke bewegers die extra aandacht nodig hebben (KidsXtra) en programma’s voor de gemiddelde groep: Gym+ voor de onderbouw en Sport+ voor de bovenbouw.

Voor de talentvolle bewegers hebben wij de ASM Academy. Hier komen de beste bewegers uit een wijk bij elkaar. Deze naschoolse sportlessen worden gegeven in de directe omgeving van de school, dicht bij huis en hun eigen leefomgeving. Op dit moment nemen ruim 550 leerlingen deel aan dit naschoolse programma, maar dit groeit de komende jaren verder door. De vakleerkrachten in het basisonderwijs van de Almere Scholen Groep, partners in het AKT, zijn de linking pin. Het product wordt nu ook in andere steden in Flevoland aangeboden. We zijn nu in gesprek met Lelystad om ook daar een locatie op te zetten. Zie dit promotiefilmpje over de naschoolse lessen.

MQ Schooltest
Eind september lanceerden we - samen met 2Basics - de MQ Schooltest. Met deze test kun je eenvoudig de motorische ontwikkeling van kinderen van 6 t/m 12 jaar meten. Zo kunnen vroegtijdig beweegtalenten en beweegachterstanden in kaart worden gebracht, zowel op individueel-, klas- als schoolniveau.

In Almere gebruiken we de MQ Schooltest op twee manieren: op korte termijn kan de uitslag van de MQ Schooltest informatie geven voor een gerichte doorverwijzing naar het naschoolse programma. Op langere termijn geven de resultaten een beeld van de stand van de beweegvaardigheid in de stad. De resultaten ondersteunen zo gemeentelijk beleid. De test bieden wij vanuit het AKT kosteloos aan alle basisscholen in Almere en Flevoland aan onder de naam Flevo MQ Schooltest. Meer informatie over de test vind je op onze MQ Schooltest website. Samen met de Hogeschool van Amsterdam, binnen het lectoraat van Geert Savelsbergh, doen we onderzoek naar de doorontwikkeling van de beweegbaan en de koppeling van de resultaten aan talentherkenning

Implementatie Athletic Skills Model (ASM)
Het ASM is een praktisch toepasbaar model voor onze samenwerkingspartners. ASM gaat uit van gericht veelzijdig bewegen binnen een sport, om beter te worden als atleet. Plezier is een belangrijke factor. De methode is toepasbaar in zowel topsport, breedtesport als onderwijs. Daarom is het voor ons een werkbaar model. We organiseren cursussen om sportverenigingen, onderwijsinstellingen en RTC’s (topsport) kennis te laten maken met het gedachtegoed van ASM. Cursisten uit verschillende werkvelden ontmoeten elkaar tijdens de opleiding en delen zo op een natuurlijke wijze kennis, leren van elkaar en voeren ook discussie met elkaar over de ontwikkeling van talent en beweegvaardigheid.

Na de cursus bieden we ook ‘handen’ bij de toepassing in de praktijk. We hebben de afgelopen maanden tachtig mensen geschoold en dat worden er de komende maanden nog meer. We zien het inmiddels ook terug in de praktijk. Klik hier voor een impressie van de implementatie binnen het RTC Windsurfen: de nieuwe topsportgeneratie wordt breed motorisch opgeleid (NB: er zijn meerdere video’s te bekijken). We werken ook aan een digitaal platform waar mensen elkaar kunnen blijven ‘ontmoeten’, kennis en beelden uit kunnen wisselen en elkaar daarmee kunnen inspireren.

Binnenruimte en openbare ruimte
We staan zoals gezegd voor een breed motorische opleiding en vinden het dan ook belangrijk om de faciliteiten daarvoor te bieden. Dat kan deels in de huidige sportaccommodaties, maar in Almere (Poort) ontwikkelen we nog een specifieke ruimte waar de grondmotorische eigenschappen verder kunnen ontwikkeld (zie afbeelding hierboven). Deze ruimte wordt gerealiseerd in het nieuwe indoor sportcomplex Olympiakwartier en wordt straks gebruikt door onderwijsinstellingen, sportverenigingen en RTC’s en hopelijk in de toekomst ook de paramedische sector. De binnenruimte wordt voor de zomer 2017 opgeleverd.

Daarnaast ontwikkelen we ook een visie op de beweegvriendelijke inrichting van de openbare ruimte. Er lopen diverse initiatieven in de stad en in 2017 hopen we de eerste buitenruimte te realiseren (zie afbeelding hieronder). Met deze producten stimuleren we integraal veelzijdig bewegen, zowel in de software (programma’s in de stad) als in de hardware (inrichting accommodatie en openbare ruimte).

Do’s en dont’s
Het project draait nu bijna twee jaar in Almere en wij gaan hier de komende jaren mee verder. Het krijgt een prominente rol in onze nieuwe sportnota. Het project verloopt tot tevredenheid van de gemeente en haar aangesloten partners, blijkt uit de jaarlijkse evaluatie. In die twee jaar hebben we een aantal ervaringen opgedaan. Ze klinken wellicht cliché, maar zijn voor ons wel de opbrengst van de afgelopen twee jaar AKT.

• Betrek het basis- en voortgezet onderwijs nadrukkelijk in je sportbeleid, ook wanneer je over talentontwikkeling spreekt. Vakdocenten bewegingsonderwijs zijn een belangrijke partner. Zij zien alle kinderen en hebben contact met de ouders.
• Stimuleer een breed motorische opleiding voor jeugd, niet alleen in het onderwijs, maar ook in de (on)georganiseerde sport. Zo ga je gezamenlijk bewegingsarmoede tegen.
• Zorg dat de drempel om te gaan sporten en bewegen heel laag is en heb oog voor de FUN-factor.
• Sluit aan bij bestaande netwerken en organisaties/professionals in de stad. Faciliteer samenwerking, laat de kennis en kunde van het veld de rest doen.
• Deel successen.
• Begin gewoon, er is altijd een ‘ja, maar’.
• Maak de belangen van de afzonderlijke partners inzichtelijk, heb daar oor voor en laat ook goed zien hoe iedereen bijdraagt aan het gezamenlijk belang. Benoem ook tegengestelde belangen.
• Doe niet iets tijdelijks, maar maak het financieel en organisatorisch duurzaam. Zet in op een meerjarig programma.
• Blijf als gemeente open staan voor innovatie en ontwikkeling.
• Hou vol! Je moet blijven werken aan relaties en goed inzichtelijk maken waarom samenwerken loont. 1 plus 1 = 3!

Voor meer informatie en/of aanvullende vragen: akt@almere.nl. Wanneer u op de hoogte wilt blijven van de activiteiten, kunt u zich op www.almere.nl/akt aanmelden voor de nieuwsbrief.