door: Davy Pieters

Deze column gaat niet over het belang van voldoende en kwalitatief goed bewegingsonderwijs op basisscholen. Er zijn voldoende andere columns aan gewijd die hier tevens dieper op in gaan, zoals deze. Deze column gaat ook niet over de discussie waartoe bewegingsonderwijs moet dienen: leren bewegen of zorgen voor beweging op zich. Hoewel ik zelf 'leren bewegen' het belangrijkste doel van bewegingsonderwijs vind, is het zorgen voor beweging en het verder stimuleren van beweging uiteraard even prijzenswaardig. De relevantie van voldoende en kwalitatief goed bewegingsonderwijs is gewoonweg het uitgangspunt voor deze column.

Basisscholen zijn niet verplicht om een bepaald minimum aantal lesuren bewegingsonderwijs aan te bieden, noch om het bewegingsonderwijs te laten verzorgen door vakleerkrachten lichamelijke opvoeding. Door de zeer beperkte budgetten, de kleinschaligheid van basisscholen en het stellen van andere inhoudelijke prioriteiten in het curriculum, is er over de brede linie sprake van te weinig en een kwalitatief te laag niveau van bewegingsonderwijs.

Regelmatig wordt er opgeroepen tot beter en meer bewegingsonderwijs op basisscholen. En terecht! Deze oproepen zijn ook vrijwel altijd gericht aan de (nationale) overheid. De overheid moet meer geld beschikbaar stellen, meer prioriteit geven aan bewegingsonderwijs, algemeen opgeleide leerkrachten beter opleiden op het gebied van bewegingsonderwijs, etc. En toch komt er geen extra geld voor bewegingsonderwijs vanuit de overheid, omdat de overheid nu eenmaal andere prioriteiten stelt.

Initiatieven ter verbetering van bewegingsonderwijs
Er zijn veel prijzenswaardige initiatieven om het bewegingsonderwijs desondanks toch te verbeteren. Zo worden algemeen opgeleide leerkrachten bijvoorbeeld op verschillende manieren gestimuleerd om specifieke opleidingen te volgen voor het geven van bewegingsonderwijs. Daarnaast zijn de combinatiefunctionarissen een zeer bekend fenomeen. Ook wordt er nog gekeken naar andere manieren van samenwerking met sportverenigingen. Als laatste voorbeeld wil ik Altijd Gym noemen dat probeert het vervangen van vakleerkrachten lichamelijke opvoeding te vergemakkelijken. En dit moeten we allemaal blijven doen!

Tijd voor een andere benadering
Naast al die andere initiatieven wordt het toch tijd om te kijken naar een meer fundamentele verandering in de aanpak om voldoende en kwalitatief goed bewegingsonderwijs te realiseren.

Uitbesteden
Over het algemeen lijken basisscholen te klein om zelf vakleerkrachten lichamelijke opvoeding in dienst te nemen, waardoor bijna de helft¹ van gymlessen uitsluitend door algemeen opgeleide leerkrachten wordt verzorgd. Het uitbesteden van bewegingsonderwijs aan een gespecialiseerde organisatie met uitsluitend vakleerkrachten lichamelijke opvoeding leidt tot een hogere kwaliteit van het bewegingsonderwijs. Daarnaast zijn – vanwege specialisatie van dergelijke organisaties – wellicht de kosten lager in vergelijking met het zelf in dienst hebben van een vakleerkracht lichamelijke opvoeding.

Co-financiering door private partijen en giften
Een veel grotere stap kan worden gezet door in te zetten op co-financiering van gymlessen op basisscholen door private partijen (sponsoring) en giften (fundraising). Hiermee kan je de kosten voor basisscholen voor het aanbieden van bewegingsonderwijs door vakleerkrachten lichamelijke opvoeding zeer sterk verlagen tot een betaalbaar niveau, bijvoorbeeld twintig procent van de kostprijs.

Private partijen kunnen middels sponsoring zich aan dergelijk initiatief verbinden. Waarom zou een zorgverzekeraar, sportartikelenbedrijf en maatschappelijke verantwoorde bank dat niet willen doen? Daarnaast is fundraising uiteraard een optie.

Het stimuleren van bewegingsonderwijs is een voor potentiële sponsors sympathiek doel om te sponsoren. Voor het vinden van sponsoren lijkt me dan een grote rol weggelegd voor regionale sportorganisaties, zoals de verschillende Huizen voor de Sport. Daarnaast zou je een onderwijsorganisatie van verschillende basisscholen als launching customer moeten vinden, die tevens 'partner' is bij het zoeken naar sponsoren. Er zijn immers verschillende onderwijsorganisaties die extra inzetten op beweging en bewegingsonderwijs.

Dergelijk initiatief, en bijbehorende co-financiering, hoeft overigens niet meteen een nationale schaal en reikwijdte te hebben, maar kan je ook op lokaal of regionaal beginnen. Hierbij kan je ook regionale of lokale sponsors proberen aan te trekken voor co-financiering van gymlessen in een bepaalde regio of gemeente. Datzelfde geldt uiteraard ook voor fundraising.

Eigen bijdrage
Een andere vorm van co-financiering is een eigen bijdrage vragen van bijvoorbeeld 25 euro per kind per jaar dat kan bijdragen aan het realiseren van één uur per week bewegingsonderwijs door een vakleerkracht lichamelijke opvoeding. Dit is natuurlijk een gevoelig onderwerp, omdat niet iedereen dit zomaar kan betalen.

Maar waarom zou je niet met kinderen kunnen afspreken dat ze bijvoorbeeld klusjes doen ('heitje voor karweitje') en hiermee sparen voor goed bewegingsonderwijs? Lijkt me interessant voor een bank om dergelijk initiatief te omarmen.

Bundeling van overheidsmiddelen
Op deze manier kan je ook de zeer versnipperde publieke middelen voor het stimuleren van beweging en bewegingsonderwijs door de verschillende overheden (nationaal, provinciaal en lokaal) bundelen en efficiënter inzetten.

Er blijkt al een dergelijk initiatief te zijn dat op kleinschalige basis is begonnen, om op deze manier te werken: Stichting Sport is Baas. Laten we leren van de ervaringen van de initiatiefnemers.

Muziekonderwijs biedt inspiratie
Daarnaast kunnen we voor inspiratie putten uit het initiatief van Joop van den Ende en minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap: zij hebben elkaar gevonden in een publiek-private samenwerking én financiering ter verbetering van het muziekonderwijs.

Dus?
Laten we afstappen van het automatisme om naar de overheid te kijken voor extra financiering bij oproepen tot verbetering van het bewegingsonderwijs op basisscholen. Het is tijd voor private co-financiering van gymlessen!

Noten:
1. Zie Rapportage Sport 2014 van het SCP

Davy Pieters werkt voor de Rijksoverheid, maar schrijft dit artikel op persoonlijke titel. Afgelopen jaar heeft hij een Master in Sports Management afgerond aan Johan Cruyff Institute. Dit artikel is gebaseerd op het eindproduct van deze studie, namelijk een volledig uitgewerkt business plan. Voor meer informatie: davypieters@hotmail.com