‘Nederland op de kaart’
Op verzoek van minister Edith Schippers van VWS heeft de Nederlandse Sportraad (NLsportraad) zich de afgelopen maanden bezig gehouden met een analyse van grote Nederlandse sportevenementen. Naar aanleiding van een aantal verliesgevende, gesubsidieerde evenementen zette minister Schippers vraagtekens bij de financiële balans, het rendement en de impact van grote sportevenementen.

Donderdag 11 mei heeft minister Schippers het analyserapport ‘Nederland op de kaart’ aan de Tweede Kamer gestuurd. In een tweeluik op Sport Knowhow XL vertellen Michael van Praag, Duncan Stutterheim en Esther Vergeer van de Nederlandse Sportraad wat ze in dat rapport zijn tegengekomen. Vandaag deel 1 over de waarde van grote sportevenementen; deel 2 wordt dinsdag 16 mei gepubliceerd en gaat over de randvoorwaarden voor de organisatie van grote sportevenementen.

Het rapport ‘Nederland op de kaart’ is hier terug te vinden.

door: Mariëtte van der Voet

Voor een analyse heeft de NLsportraad circa 25 grote sportevenementen bestudeerd die in de afgelopen kabinetsperiode zijn georganiseerd: 12 evenementen met en 13 evenementen zonder VWS-subsidie. Tot de eerste categorie behoren vaak de eenmalige EK’s en WK’s die naar Nederland zijn gehaald; de tweede categorie betreft in de meeste gevallen jaarlijks terugkerende evenementen die in de literatuur ‘hallmark-evenementen’ worden genoemd. De selectie is bewust gemaakt om de businesscases maar ook de impact van verschillende grote sportevenementen te kunnen vergelijken. 

“Wat we zijn tegengekomen? Om te beginnen heel veel enthousiasme, zowel bij de organisatie als bij het publiek”, aldus Michael van Praag, voorzitter van de NLsportraad. “Of het nu om een familiespektakel gaat als het EK Korfbal of een evenement ‘nieuwe stijl’ als het WK Shorttrack, ik heb genoten van wat ik heb gezien.” Duncan Stutterheim vult aan: “We zijn daarnaast ook heel veel professionaliteit tegengekomen. Het organiseren van sportevenementen is een beroep en de branche in Nederland is groeiend.” 

Bijzondere locaties
Volgens het rapport Nederland op de kaart van de NLsportraad staat Nederland mondiaal bekend om de vernieuwing en het entertainment bij grote sportevenementen. Duncan Stutterheim: “Denk bijvoorbeeld aan de bijzondere locaties waarop sommige grote evenementen gehouden worden: het WK Beachvolleybal op de Hofvijver in Den Haag, de werpnummers van de EK Atletiek op het Museumplein in Amsterdam, de Tour met de wielrenners onder de Domtoren in Utrecht. Dat bevordert de beleving en het draagvlak onder de bevolking, en het levert prachtige plaatjes op van Nederland die de hele wereld overgaan.”

De ‘waarde’ van grote sportevenementen is niet eenvoudig vast te stellen. Op basis van de beschikbare informatie onderscheidt de NLsportraad drie aspecten: de intrinsieke waarde, de economische impact en de maatschappelijke impact. “Aan de intrinsieke waarde wordt volgens evenementenorganisatoren veel te snel voorbij gegaan”, aldus Esther Vergeer. “Dat bleek wel tijdens de sessies die we aan ons conceptrapport hebben gewijd. Een evenement is natuurlijk in de eerste plaats een plek waar topsporters een podium wordt geboden om te excelleren en waar toeschouwers naar toe komen om daarvan te genieten. Passie, beleving en binding zijn onlosmakelijk verbonden met een groot sportevenement.” 

Entertainmentindustrie
Deze kernformule blijkt goed te zijn voor honderdduizenden bezoekers en een hoge gemiddelde tevredenheid (8,2). Grote sportevenementen ontwikkelen zich steeds meer in de richting van de entertainmentindustrie. Duncan Stutterheim: “Sportevenementen worden een totaalbeleving. Het gaat vaak niet meer alleen om de wedstrijd of de competitie. Bezoekers gaan vaak een dagje uit, kunnen zich urenlang vermaken en deelnemen aan een van de talloze side events.” 

Voor veel van de onderzochte hallmarkevenementen (en de bijbehorende hoofdsponsoren) geeft de intrinsieke waarde voldoende bestaansrecht: er is eenvoudigweg een markt en dat maakt dat het evenement jaarlijks kan terugkeren.

De economische impact is bij alle onderzochte evenementen positief. Bij 14 grote sportevenementen die op vergelijkbare wijze zijn onderzocht (volgens de WESP-richtlijnen) is de optelsom van de economische impact meer dan € 100 miljoen. Duncan Stutterheim: “Dat is nog exclusief de mediawaarde, die vaak gigantisch is, maar niet of niet op vergelijkbare wijze wordt gemeten.” 

Economische impact
Niet in alle gevallen lijkt even bewust te worden omgegaan met het nastreven van impact. Soms ontstaat de economische impact ‘vanzelf’ door de bestedingen en overnachtingen van bezoekers en niet te vergeten de (soms grote aantallen) topsporters en begeleiders. “Het is vaak de horeca die van grote sportevenementen profiteert”, stelt Duncan Stutterheim vast. “In Rotterdam gebruiken ze een deel van de logiesbelasting voor een lokaal evenementenfonds, zodat dezelfde horeca ook mee investeert. Maar een dergelijke constructie zijn we elders nog niet tegengekomen.” Ook activiteiten gericht op economische effecten op de langere termijn, bijvoorbeeld om handel en innovatie te bevorderen, zijn volgens het rapport van de NLsportraad zeldzaam. 

De maatschappelijke impact van grote sportevenementen is moeilijker vast te stellen. Alleen bij de Dam tot Damloop is een poging gedaan de maatschappelijke baten te economiseren. In dat geval bleek de maatschappelijke impact zelfs groter dan de economische impact. Esther Vergeer: “Het is voor de Nederlandse Sportraad ook de vraag welke maatschappelijke doelen realistisch zijn om te stellen. Eén enkel evenement zal niet de hele bevolking in beweging zetten. Veel belangrijker is het om een evenement goed in te bedden in een langetermijnstrategie van sportbonden, overheden en bedrijven samen.” 

Maatschappelijke impact
Grote sportevenementen hebben vaak een rol in sportpromotie en de hoop is dat mensen geïnspireerd raken. Duncan Stutterheim: “Maar dat is nog nergens aangetoond, ook omdat er nog te weinig onderzoek naar wordt gedaan. Ik geloof wel in de mogelijkheden van een betere verbinding tussen topsport en breedtesport, zoals bij de meeste marathons.” Een ander voorbeeld van maatschappelijke impact betreft de integratie van gehandicaptensport. Het ministerie van VWS stimuleert dit via de subsidievoorwaarden en evenementenorganisatoren staan daar zeer positief tegenover. Esther Vergeer: 

“Bij het ABN AMRO world tennis tournament heeft de sponsor ervoor gezorgd dat er ook een wheelchair tennis tournament wordt gehouden. Toch gebeurt het nog lang niet overal. Dat heeft ook voor een deel maken met conservatieve eisen van internationale sportorganisaties. Hetzelfde geldt overigens voor vrouwensport. Tot mijn verbazing nemen bij negen van de 25 evenementen alleen mannelijke topsporters deel. Gelukkig kent de Amstel Gold race mede dankzij de provincie Limburg sinds dit jaar weer een vrouwentoer.”

Binnenhalen evenementen
De NLsportraad is (nog) niet gevraagd om zich te buigen over vraag of Nederland in staat is om de echt grote sportevenementen binnen te halen en te organiseren. Daartoe behoren bijvoorbeeld het WK Zwemmen, het WK Atletiek, het WK Voetbal, een F1 Grand Prix en natuurlijk de Olympische Spelen. 

“Desgevraagd zullen we ons daar zeker mee bezig houden”, aldus Michael van Praag. “Aan het organiserend vermogen van Nederland ligt het in ieder geval niet. Ook staan wij bekend om onze zuinige en efficiënte wijze van organiseren. Het gaat meer om de vraag of er voldoende dragende partijen zijn in de driehoek van sport, bedrijfsleven en overheden die zich hiervoor willen inzetten, en of we in staat zijn om met elkaar de juiste randvoorwaarden te creëren. We willen graag verkennen hoe groot de ambities nog zijn om te komen tot een strategische evenementenkalender.”

Later in het jaar brengt de NLsportraad adviezen uit over grote sportevenementen. Deze adviezen zullen zijn gebaseerd op het rapport Nederland op de kaart, Analyse van 25 grote sportevenementen. 

Voor meer informatie over de Nederlandse Sportraad en het rapport: www.nederlandse-sportraad.nl 

Mariëtte van der Voet is algemeen secretaris van de Nederlandse Sportraad.