door: Leo Aquina | 24 september 2015

Sport werd in het verleden niet altijd even serieus genomen in de (sociale) wetenschap, maar dat is allang niet meer zo. Binnen de European Sociological Association (ESA) bestaat een apart research network Sport & Society (RN28), bovendien is er daarnaast nog de European Association for Sociology of Sport. Prof. dr Koen Breedveld is de komende twee jaar coördinator van het sportnetwerk RN28 binnen de ESA. ”Dat doe ik vanuit de passie voor het onderwerp”, aldus de directeur van het Mulier Instituut en bijzonder hoogleraar sportsociologie aan de Radboud Universiteit.

RN28 is een van de 37 netwerken binnen de ESA, die eens in de twee jaar bijeenkomt voor een groot congres en jaarlijks kleinere congressen organiseert. “We hebben die werkgroep Sport & Society zes jaar geleden met een aantal enthousiaste mensen uit Italië, Tsjechië, Noorwegen, Engeland en Frankrijk nieuw leven ingeblazen”, vertelt Breedveld, die als vice-coördinator al de nodige energie in het netwerk stak.

“Als coördinator kan ik nog nadrukkelijker de lijnen uitzetten. In eerste instantie wil ik realiseren dat de groep echt vitaal wordt, dat alles goed geïnstitutionaliseerd is met heldere regels en afspraken. Daarnaast wil ik nadrukkelijker verbindingen leggen met de ander netwerken.”

Cultuur
Die verbindingen zijn vruchtbaar zowel voor de sportsociologie zelf, als voor de andere onderzoeksgebieden. Breedveld: “Het onderwerp sport maakt deel uit van tal van andere maatschappelijke debatten en discussies. Kijk bijvoorbeeld wat verenigingen voor de maatschappij betekenen, als het gaat om sociale cohesie maar ook voor mensen individueel. Dat zie je bij sportverenigingen, maar die processen zie je ook bij allerlei culturele en maatschappelijke instellingen. Voor de sportdeelname geldt hetzelfde. De discussie waarom mensen aan sport doen, is volstrekt vergelijkbaar met hetzelfde vraagstuk in de culturele sector. Je vindt dezelfde belemmeringen en beweegredenen, de rol van de overheid is hetzelfde en de financieringsstromen zijn hetzelfde.”

Een van de onderzoeken waaraan op het congres van dit jaar aandacht werd besteed, ging erover hoe je mensen kunt aanzetten tot meer beweging. “Vaak wordt dan gezegd dat je allerlei dure voorzieningen moet treffen en beleidsmaatregelen moet nemen. Maar uit de analyse bleek dat juist kleine netwerken essentieel waren. Je kunt wel van alles aanleggen, maar het is veel effectiever om op een kleiner niveau initiatieven te ontplooien waardoor mensen elkaar stimuleren en meenemen. Als iemand jou vraagt om ergens mee naar toe te gaan, zal je het daadwerkelijk sneller doen. Dat fenomeen zie je ook in de cultuur. ”

Gezondheidswereld
Sport is verweven met veel andere maatschappelijke thema’s. “Dat maakt dat sport er veel bij te winnen heeft om ook bij die thema’s op de agenda te blijven staan”, aldus Breedveld. Als belangrijk voorbeeld noemt hij de ‘gezondheidswereld’: “Wij organiseerden op het ESA-congres zestien sessies. Daarvan werden er negen gedeeld met andere netwerken, waarvan drie met gezondheid. Enerzijds kunnen wij als sportsociologie profiteren van de kennis die er binnen die andere netwerken aanwezig is. En anderzijds moeten wij de mensen bij gezondheid bijvoorbeeld uitleggen dat sport niet synoniem is aan bewegen.”

Hoewel er talloze dwarsverbanden zijn tussen sport en de rest van de maatschappij, beschouwt Breedveld de sportsociologie binnen de algemene sociologie toch wel degelijk als een afzonderlijke tak van sport. Hij vindt het dan ook waardevol dat er niet alleen een netwerk binnen de ESA is, maar ook een aparte European Association for Sociology of Sport (EASS). “De sportsociologie is volwassen en wil ook de ruimte hebben om zijn eigen discussies te voeren. Die ruimte is er niet altijd binnen de algemene sociologiecongressen. Dat sportsociologen nu ook hun eigen congressen hebben zegt iets over de levensvatbaarheid van het thema sport binnen de sociologie.”

Wat zijn dan die aparte en sportspecifieke thema’s die op de algemene congressen niet aan de orde komen? “Als sportsocioloog wil je nog veel meer de diepte ingaan. Waar een algemene socioloog voor sportparticipatiecijfers zal aankloppen bij NOC*NSF, weet een sportsocioloog dat sportbonden slechts een derde van de sportende mensen vertegenwoordigen. Die nuances verliest men buiten de sport snel uit het oog. Vaak is er daar ook nauwelijks interesse in verschillen tussen takken van sport. Op dat soort momenten verlies je toch al gauw de interesse van de gezondheids- of de cultuuronderzoeker.”

Kracht van sport
Wat zijn op dit moment de grootste uitdagingen voor de sportsociologie? Breedveld: “We proberen nog altijd stappen te maken als het gaat om het verklaren van sportdeelname. We weten dat opleidingsniveau een rol speelt, net als inkomen, leeftijd en gender. Nu we dat hebben vastgesteld willen we die verschillen beter begrijpen en zoeken naar manieren waarop je die verschillen zou kunnen verkleinen.”

Als tweede belangrijk thema noemt Breedveld de maatschappelijke kracht van sport. “We weten dat sport heel veel losmaakt en we zien dat mensen er razend enthousiast van worden, maar kunnen we ook wetenschappelijk onderbouwen wat dat aan ‘cohesie’ oplevert? Het aandragen van evidentie voor de kracht van sport, daar ligt de komende tien jaar een belangrijk vraagstuk. Want als we dat aan kunnen tonen, kunnen we ook beter beargumenteren waarom het loont om te investeren in sport.”

Breedveld wil hier als coördinator van RN28 ook inhoudelijk een bijdrage aan leveren. “Ik streef ernaar om in die twee jaar een mooie internationale publicatie op te zetten. Wat het exacte onderwerp gaat zijn, weet ik nog niet. We hebben de afgelopen tijd een aantal fraaie internationale publicaties gehad, bijvoorbeeld over sportclubs in Europa en hardlopen in Europa. Het kan iets in die richting zijn. Wat het wordt, hangt in sterke mate af van de passie voor het onderwerp bij de mensen die er uiteindelijk mee aan de slag zullen gaan. Zonder passie kom je nergens.”

Voor meer informatie: klik hier