door: Marc Hoeben | 11 juni 2015
Minister Edith Schippers van VWS hoopt dit najaar de dopingwet door de Eerste Kamer te loodsen. Tegen die achtergrond organiseerde zij enkele maanden geleden ook de dopingconferentie op sportcentrum Papendal in samenwerking met de Dopingautoriteit, NOC*NSF en wielerunie KNWU. De strijd tegen doping vraagt in haar ogen meer dan ooit om maatregelen en de bewustwording van het nut daarvan bij bonden, verenigingen en ploegen.
De dopingconferentie had een aandachtig toehoorder in Michel Karsten. De gepensioneerd huisarts had er zijn woning in de Franse Dordogne voor achtergelaten en was speciaal voor de bijeenkomst naar Arnhem afgereisd. Bij sommige voordrachten had hij zijn bedenkingen en wilde hij graag vraagtekens plaatsen.
'Liberale' opvattingen
Zelf werd Karsten in de sportwereld in een grijs verleden bekend vanwege zijn ‘liberale’ opvattingen over dopinggebruik en zijn ontboezemingen over het begeleiden met gebruik van prestatieverhogende middelen van schaatsers en wielrenners. Hij noemt de benaming ‘dopingwet’ nu ‘ontzettend misleidend.’ Hij zou het liever een privacywet voor de dopingcontrole willen noemen.
“Kijk,” zegt hij aan de telefoon, vanuit Frankrijk. “In landen als Frankrijk, België, de Verenigde Staten en straks ook Duitsland heb je wetgeving over doping die veel verder gaat. Daar is het gebruik en bezit van doping echt verboden en ben je strafbaar. In Nederland is het bezit niet verboden en wordt het gebruik van doping door een sporter alleen verboden door de sportorganisaties.”
"Uitkomsten van urine- en bloedonderzoek moeten in handen blijven van geaccrediteerde dopingcontroleurs en artsen"
Voorstander wetsvoorstel
Voordat hier een misverstand ontstaat: Karsten is wel voorstander van het wetsvoorstel. “Het gaat er om bij de controle op doping de privacy van de sporter te waarborgen. Nou, daar ben ik natuurlijk voor. We hebben het hier over de uitkomsten van urine- en bloedonderzoek. Dat moet in handen blijven van geaccrediteerde dopingcontroleurs en artsen, beide groepen met een beroepsgeheim. Je mag dat niet aan de grote klok hangen.”
‘Het wordt de hoogste tijd dat echt wordt gebroken met het verleden en maatregelen worden genomen voor de toekomst’, stelde minister Schippers. En: ‘Dat is de sport niet alleen verplicht aan alle fans, maar ook aan de jonge sporters, die in een dopingvrije omgeving hun triomfen moeten kunnen halen. Het is allereerst aan de sport zelf om hiermee verder aan de slag te gaan, maar ik draag hieraan graag mijn steentje bij.’
"Sportartsen? Ze volgen een goede, vierjarige opleiding, maar ze mogen zich niet met doping inlaten en weten er eigenlijk weinig van"
Karsten kan het hoofd schudden bij het aanhoren en lezen van zulke teksten. Een dopingvrije omgeving noemt hij een illusie. “Maar ik vond het wel goed dat er een dopingconferentie werd georganiseerd. De sport kent nu eenmaal spelregels, het is van het grootste belang om te informeren en voor te lichten. Dat gebeurt gek genoeg nog veel te weinig. Neem de sportartsen. Ze volgen een goede, vierjarige opleiding, maar ze mogen zich niet met doping inlaten en weten er eigenlijk weinig van.”
Medisch specialisme
Sportarts is sinds vorig jaar een erkend medisch specialisme. Nederland kent de vereniging voor sportartsen (VSG) en de artsenfederatie KNMG. Ook al is hij gepensioneerd, Karsten blijft richting zulke instanties in de pen klimmen. Zijn grootste angst is dat dit najaar bij een herziening van de richtlijnen voor artsen de klok wordt teruggedraaid. “Voorheen waren de richtlijnen voor artsen gekoppeld aan de richtlijnen voor leden van de VSG. Sinds 2002 is dat opeens weer veranderd. Heel merkwaardig. De richtlijnen van de VSG moeten juist gelden voor alle artsen.”
De aandacht van Karsten spitst zich toe op het zogeheten artikel 9 van de richtlijnen van de VSG. “In eerste instantie horen artsen het gebruik van doping af te raden. Maar als iemand toch besluit te gebruiken, dan heb je de mogelijkheid hem op de juiste manier te begeleiden. Noem dat maar een ontsnappingsclausule.” Die clausule, vreest Karsten, zou wel eens geschrapt kunnen worden. “Terwijl ik daar juist zelf altijd gebruik van heb gemaakt. Je moet realistisch zijn, vind ik. Ik ben er altijd heel open over geweest en adviseerde sporters op dat gebied gratis. Dat is dé manier om onafhankelijk te blijven.”
Risico's van zwarte markt en internet
In principe, zegt Karsten, raadt hij gezonde mensen doping af. “Elk geneesmiddel is eigenlijk gif. Maar soms komen topsporters bij je en hebben ze er van tevoren al heel goed over nagedacht. Een topsporter wil nummer één worden. Ze kwamen naar me toe, vaak met hun trainer. Je komt dan als arts voor een keuze te staan. Je kunt zeggen: ik laat me er niet mee in. Maar dan kun je ook geen informatie over het gebruik van de middelen geven. Het gevolg is dat sporters dan de zwarte markt of het internet opgaan, met alle risico’s van dien. Ik vond het dan beter om een recept uit te schrijven en ze naar de nabijgelegen apotheek te sturen.”
"Minister Schippers denkt nu dat doping een zaak van de sport is. Maar dat is het niet alleen, het hoort ook op het bord van de overheid te liggen"
Iets meer dan vier procent van de georganiseerde sporters zou doping gebruiken. “Maar dan heb je het helemaal niet over de breedtesport en al die ongeorganiseerde sporters in sportscholen en fitnesscentra. Uit onderzoek blijkt ook dat ruim 160.000 mensen doping gebruiken. Dat is een lastige discussie en je moet hopen dat mensen ergens goede informatie kunnen krijgen. Maar ondertussen kun je je ogen niet sluiten en blijft voorlichting en goede begeleiding extreem belangrijk. Minister Schippers denkt nu volgens mij dat doping een zaak van de sport is. Maar dat is het niet alleen, het hoort ook op het bord van de overheid te liggen. Want zo is het bijvoorbeeld met drugs ook.”
Anabole steroïden
Karsten hield zich zelf voornamelijk bezig met de werking van anabole steroïden. “Dat is heel goed te gebruiken bij revalidatie. Maar de verwarring daarover is honderd procent. Echt ongelooflijk. Artsen bestuderen het niet eens, want ze denken dat het verboden is. Terwijl je revalidatie kunt inkorten en optimaliseren en echt meer bereikt als je het inzet.”
Het ministerie van VWS verhoogde de jaarlijkse bijdrage aan de Dopingautoriteit met 200.000 euro tot bijna 1,5 miljoen per jaar. Ook trok Schippers vorig jaar 320.000 euro uit voor een programma tegen de doping in het wielrennen. Toch vreest de Dopingautoriteit misschien wel te moeten stoppen met het houden van kostenverslindende controles. “De Dopingautoriteit doet goed werk,” vindt Karsten. “Het is hier perfect geregeld, maar we zijn ook wel het beste jongetje van de klas. In andere landen wordt soms niet tot nauwelijks gecontroleerd of weten ze precies wanneer er wordt gecontroleerd. Neem nou de Tour de France van vorig jaar. Daarin werden geen dopinggevallen geconstateerd. Dat weiger ik te geloven.”
Gaatje in de regelgeving
Doping is van alle tijden en zal altijd worden gebruikt, weet Karsten. Slimmeriken vinden altijd wel een gaatje in de regelgeving of een manier om aan controles te ontsnappen. “Ik kreeg ooit een wielrenner op bezoek. Hij vroeg om anabole steroïden, want hij zat in een dip. Ik zei tegen hem dat het niet kon, hij zou bij out of competition controles tegen de lamp lopen. Nou, zei hij, dat was geen probleem. Hij had zich gewoon even als lid van de KNWU afgemeld en werd dus niet gecontroleerd.”