door: Leo Aquina | 22 januari 2015
Op 31 juli kiest het IOC de gaststad voor de Olympische Winterspelen van 2022. Het congres kan kiezen uit Almaty of Peking. Oslo kijkt toe. De Noorse hoofdstad leek goede papieren te hebben, maar trok haar bid in oktober terug omdat de regeringspartijen zich er in het parlement niet achter schaarden. Angst voor torenhoge kosten en een afkeer van het IOC waren de voornaamste redenen. “Teleurstellend”, noemt Eli Grimsby dat. De directeur van de organisatie die de plannen voor Oslo 2022 ontwikkelde, zit echter niet bij de pakken neer. Zij werkt hard aan het realiseren van de erfenis van het gestrande bid. Sport Knowhow XL sprak haar naar aanleiding van haar optreden tijdens een debat van het Mulier Instituut over de toekomst van de Olympische Spelen.
We vallen met de deur in huis. Waarom trok Oslo 2022 zich terug op het moment dat de strijd om de Winterspelen van 2022 in een beslissende fase terechtkwam? Grimsby: “Er is in Noorwegen een coalitieregering van twee partijen. De kleinste coalitiepartij had zich in mei 2014 al tegen Oslo 2022 uitgesproken en toen in oktober ook de grootste coalitiepartij haar steun introk, had het geen zin om verder te gaan. Zonder overheidsgarantie maakt het bid geen kans, bovendien draait de overheid op voor het leeuwendeel van de kosten. Zonder geld van de overheid is het onmogelijk de Spelen in Noorwegen te organiseren.”
Succes Lillehammer
We gaan terug naar het begin. Toen in 2011 Peongchang werd gekozen tot gaststad van de Winterspelen in 2018 zag het Noorse Olympische Comité een kans. “Het Noorse NOC had verwacht dat die Spelen naar München zouden gaan en daarmee zou een Europese stad in 2022 geen kans hebben gemaakt, nu wel”, vertelt Grimsby. Wintersport is razend populair in Noorwegen. De Olympische Winterspelen van 1994 in Lillehammer waren een ongekend succes en op het WK cross country skiën van 2011 in Oslo kwamen vele tienduizenden mensen af. Niets leek een succesvol bid in de weg te staan.
“Er was veel publieke steun voor de plannen”, aldus Grimsby. In 2012 werd een organisatiecomité opgericht dat een Noors bid moest ontwikkelen. Grimsby ging aan het werk. “Het concept was in 2013 rond en naar aanleiding daarvan werd er een referendum gehouden onder de bevolking van Oslo. Meer dan zestig procent van de bevolking ging naar de stembus en het antwoord was positief.”
Sotsji-effect
Na dit referendum draaide de publieke opinie langzamerhand om, tot er meer tegenstanders waren dan voorstanders. Wat waren daarvan de oorzaken? Grimsby: “Uit ons onderzoek komen twee redenen naar boven. Mensen vonden de Olympische Spelen te duur en daarnaast hadden zij een heel negatief beeld van het IOC.” Zij vertelt ook dat de Olympische Spelen van Sotsji, die naar verluidt 40 miljard euro hebben gekost, een negatief effect hadden op de publieke opinie. “Rond die tijd zagen we een enorme neergang in de opiniepeilingen. Dat was enorm frustrerend omdat we er kennelijk niet in slaagden duidelijk te maken dat de Spelen die wij wilden organiseren precies het tegenovergestelde van Sotsji moesten worden.”
Grimsby merkt ook op dat de publieke opinie in de stad Oslo zelf wel altijd achter het bid is blijven staan. De weerstand kwam vooral uit de provincie. Hoewel zij het niet kan staven met onderzoeksresultaten, vermoedt Grimsby dat een deel van de neergang van publieke steun voor Oslo 2022 te maken heeft met de traditionele spanningen tussen de hoofdstad en de provincie, zoals die in vele landen bestaat.
Agenda 2020
IOC-president Thomas Bach werkt sinds zijn aantreden aan vernieuwing in de Olympische beweging. Met de in december 2014 aangenomen veertig punten van de Agenda 2020 wil de nieuwe president de Olympische Spelen terugbrengen tot beheersbare proporties. De kosten voor bid-campagnes moeten omlaag, evenals de kosten voor het organiseren van de Spelen zelf. Bovendien wil Bach werk maken van good governance in de Olympische beweging, onder meer door het instellen van een ethische commissie. Kwam deze Agenda 2020 te laat voor Oslo 2022?
“Dat is moeilijk te zeggen”, aldus Grimsby. “Bach werkte al aan zijn agenda voordat Oslo haar bid officieel indiende, maar je moet daad bij het woord voegen. Mensen gaan het pas geloven als je voorbeelden van daadwerkelijke verandering laat zien.” Hoewel Sotsji het tegendeel van een dergelijk voorbeeld was, gelooft Grimsby wel in de agenda van Bach. “Wat hij doet is noodzakelijk en belangrijk om de Spelen te moderniseren, te ontwikkelen en om de Olympische beweging bestendig te maken voor de toekomst.”
Legacy
In hoeverre de Agenda 2020 geloofwaardig blijft als straks Almaty of Peking worden aangewezen om de Olympische Winterspelen van 2022 te organiseren, is de vraag. Voor Oslo kwam de modernisering in ieder geval te laat. Grimsby vindt het meer dan jammer dat de Spelen van 2022 aan 'haar neus' voorbij gaan. “Dat is teleurstellend, niet alleen omdat we er zoveel energie in hebben gestopt, maar ook omdat we niet eens de kans hebben gehad om de strijd met de andere kandidaten echt aan te gaan.”
Toch is alle energie niet voor niets geweest. Een van de redenen om Grimsby als directeur aan te stellen was haar achtergrond als planoloog en bouwkundig ingenieur: “De Spelen waren voor Oslo belangrijk in het kader van de stadsontwikkeling. Daar hebben we bij het ontwikkelen van onze plannen ook altijd rekening mee gehouden. Als je aan zo’n bidproces begint, weet je van tevoren niet of je die Spelen ook echt gaat krijgen, maar we wilden die stadontwikkeling sowieso bewerkstelligen. Op dit moment zijn we dan ook daadwerkelijk bezig met de realisatie van vier accommodaties die voor de Spelen bedoeld waren, een groot en een klein ijshockeystadion, een schaatsstadion en een ski-arena voor gehandicapten in de bossen buiten Oslo. Die laatste accommodatie was in eerste instantie bedoeld als paralympische accommodatie.”
Voor meer informatie en een samenvatting van het Mulier debat over de toekomst van de Olympische Spelen: klik hier