door: Marc Hoeben | 4 december 2014
Sportclubs krijgen meer en meer te maken met het korten op subsidies, huurverhogingen en teruglopende inkomsten uit bijvoorbeeld sponsoring. Ondertussen maakt ook de consument hardere keuzes als het gaat om sportbeoefening en zien verschillende verenigingen hun ledenaantal dalen. Met de campagne ‘Laat je sportclub niet in zijn hemd staan!’ vraagt NOC*NSF aandacht voor die problematiek. Tevens wil de nationale sportkoepel clubs handgrepen bieden, door het kijken naar sprekende en slimme voorbeelden uit de praktijk voor het tegengaan van dalende ledenaantallen en inkomsten.
"Niemand zal het maatschappelijke belang van sportclubs ontkennen", zegt woordvoerder Geert Slot van NOC*NSF. Neem nu immers alleen al het gezamenlijke ledenaantal van 5,3 miljoen leden. Toch heeft een derde deel van de clubs de laatste jaren te maken met stijgende kosten en verminderde opbrengsten en is het al voor een kwart een probleem om de begroting sluitend te krijgen. Uit onderzoek is gebleken dat 63 procent op minder gemeentelijke steun kan rekenen.
De campagne ‘Laat je sportclub niet in zijn hemd staan!’ heeft daarom volgens Slot een tweeledig doel. “Deels gaat het erom dat clubs weer meer in de belangstelling komen te staan. In dit jaar hebben we allemaal kunnen zien hoe mooi sport is en hoe mooi het is om te winnen. Denk alleen al aan de Olympische Winterspelen van Sochi. Maar we zijn verder gaan kijken. Het blijkt dat clubs het steeds moeilijker krijgen. Het is nu een goed moment om met de campagne te beginnen, want veel gemeenten zijn bezig met de begrotingen.”
Verspreiding good practises
NOC*NSF denkt ook verder dan puur het genereren van aandacht. De campagne moet clubs op weg helpen. Slot: “Bij clubs zit er veel verschil, bijvoorbeeld in hoe ze omgaan met de factor tijd tegen de achtergrond van de economische crisis. Wij willen graag zien dat goede ideeën zich verspreiden.”
Onder het motto ‘Stuur je tactiek in!’ wordt er een oproep gedaan richting sportclubs om goede gedachtes over ledenbehoud of –werving in te sturen, of ideeën te spuien die andere verenigingen op een spoor kunnen zetten. Het is de bedoeling alle tactieken te verzamelen en zichtbaar te maken op de website www.laatjesportclubnietinzijnhemdstaan.nl. De honderd meest aansprekende ideeën komen in een online boek en het beste idee ontvangt tevens tienduizend euro voor de club. De winnaar wordt bekend gemaakt op 25 april in Zwolle tijdens de viering van ‘200 jaar koninkrijk’ met een groot festival voor alle maatschappelijke stichtingen en verenigingen van Nederland. Slot: “Het is bedoeld om iedereen te inspireren. In het begin hadden we natuurlijk nog niks, maar inmiddels zijn er al tientallen inzendingen binnen gekomen.”
Met drie voorbeeldcases - zie de kaderteksten hieronder - wil NOC*NSF bovendien aangeven op welke terreinen de mogelijkheden liggen.
Voor meer informatie over de campagne: www.laatjesportclubnietinzijnhemdstaan.nl
Voorbeeldcase 1: Ten Cate Sportboulevard
Bij de Ten Cate Sportboulevard in Enschede draait alles om samenwerking en het uit die samenwerking halen van collectieve voordelen. Henny Roerink van de verantwoordelijke stichting: “In 2006 is het bij ons allemaal begonnen. De toenmalige consulent van de gemeente wilde zo veel mogelijk wijkbewoners in Enschede-Zuid aan het sporten krijgen. Met dertien clubs zijn we om de tafel gaan zitten en zijn we gaan brainstormen.”
Het een viel samen met het ander. Enschede-Zuid kwam in aanraking met NOC*NSF en werd een proefproject voor het bereiken van hoge sportparticipatie. Tot 2011 werden de daarbij horende plannen uitgevoerd en niet zonder resultaat. De participatie schoot omhoog, in aantallen sporters maar ook in deelnemende clubs. De Sportboulevard verspreidde zich als een olievlek over de stad. Roerink: “We zitten nu op drie plekken in de stad, met 43 clubs.”
Ook de muziekschool en basisscholen haakten aan
In Enschede draait het al lang niet meer alleen om sport. De muziekschool en basisscholen haakten aan, evenals een fysiotherapiepraktijk. “We verwijzen kinderen voor medische begeleiding naar hen door.” Voor kinderen van basisscholen werd de Sportzappkaart in het leven geroepen, waardoor ze konden kennismaken met verschillende sporten. “En het mooie is dat we twee tot drie keer per jaar op die basisscholen spreektijd krijgen.”
De Sportboulevard ontvangt nog ‘een beetje’ gemeentelijke ondersteuning. “We blijven afhankelijk van subsidie. Momenteel zijn we daarover weer in gesprek.” Maar om niet te afhankelijk te zijn, kijkt de Sportboulevard vanuit de kostenkant naar mogelijkheden vanuit het collectief. “We kopen energie collectief in en hebben voor afvalverwerking een collectief contract. Per vereniging scheelt dat al snel een paar duizend euro.”
Voor meer informatie: www.sportboulevardenschede.nl
Voorbeeldcase 2: Zwaluwen Utrecht 1911 Omnisportvereniging Zwaluwen Utrecht 1911 ontstond ooit uit een fusie van vv Utrecht en Zwaluwen Vooruit, te omschrijven als voetbalclubs plus. “Zwaluwen Vooruit had al een tennisafdeling en een biljartafdeling,” legt verenigingsmanager Casper Coldenhoff uit. “Na de fusie wilden we op deze plek een zo compleet mogelijk sportaanbod brengen, met tennis en hockey erbij. Ook al denk je daar niet meteen aan bij de omringende wijken Transwijk en Kanaleneiland.”
De Utrechtse omnivereniging is in ledenaantal een succesverhaal. De hockeytak groeide van nul naar 750 leden, tennis van nul naar 225 en voetbal van 700 naar 1200. “En we hebben nog steeds wachtlijsten.” De donkere plek achter de Jaarbeurs is verdwenen dankzij de lichten van de hockey- en voetbalvelden. Ook de problemen met autokraken zijn goeddeels overwonnen, weet Coldenhoff. De club is dankzij een samenwerking met het wijkbureau stevig verankerd in de buurt. “De uitdaging is daarnaast om de verschillende culturen van voetbal, tennis en hockey goed bij elkaar te brengen. Dat lukt steeds beter.”
"We verhuren onze sportaccommodatie aan het bedrijfsleven"
De groei in leden zorgt voor een stevige financiële basis. “Wij staan er goed op en we kunnen zelfs investeringen doen. Maar nog steeds zijn we in grote mate afhankelijk van subsidies, terwijl we dat eigenlijk niet willen. Als sportvereniging kregen we altijd subsidie gekoppeld aan het ledenaantal. Dat wordt met misschien wel vijftig procent teruggebracht en ik houd daarom voor het voetbal nu al rekening met vijfduizend euro minder. Om zulke dingen op te vangen zijn we bezig onze blik te verleggen. Zo verhuren we onze sportaccommodatie aan het bedrijfsleven en ontwikkelen we horeca- en sportarrangementen.”
Voor meer informatie: www.zwaluwenutrecht1911.nl
Voetbalclub LAC Frisia 1883
De voetbalclub LAC Frisia 1883 in Leeuwarden bedacht iets om de uitstroom van leden boven de 45 jaar tegen te gaan. Voorzitter Sierd Rienks: “Drie jaar terug raakten we in gesprek met de KNVB, voor het verkrijgen van subsidie als we een plan zouden indienen. We hebben ons toen afgevraagd hoe we het inhoud konden geven en we kwamen uit bij een groepje van 45 plus dat competitie speelde. Daar waren wat problemen. Ze wilden de verplichtingen niet meer, ze moesten altijd op zondag in alle vroegte spelen en ze hadden vaak jongere teams als tegenstanders.”
Frisia riep een interne competitie voor 45 plus in het leven als oplossing. Gestreden wordt er op een half veld, de samenstelling van de ploegen is afhankelijk van de opkomst. Zeven tegen zeven kan, maar tien tegen tien ook. Op dinsdag- en donderdagavonden en zondagochtenden trekken de veteranen de schoenen aan. Rienks: “Het was eerst een groepje van twintig man. Nu zijn het er tachtig.”
Het initiatief werd al snel door de omgeving opgepikt. Meer clubs in Friesland zagen het zitten, inmiddels heeft het geleid tot een heuse competitie op vrijdagavond, naast de eigen interne strijd. “De mannen beginnen rustig met een bakkie koffie. Het heeft echt een sociale functie.”
Voor meer informatie: www.lacfrisia1883.nl