door: Marc Hoeben | 20 december 2018
Alle aandacht bij het coachen in de sport lijkt zich te richten op trainingen en wedstrijden. Die aandacht concentreert zich ook nog eens op bespiegelingen over techniek, tactiek en de beste manier om de fysieke vermogens aan te spreken. Al langer vond sportpsycholoog Yannick Balk van de Universiteit van Amsterdam (UvA) dat het coachen voor mentaal herstel onderbelicht bleef. Zo kwam hij op het idee om de chatbot CATO te ontwikkelen.
Inmiddels heeft Yannick Balk de nodige medestanders gevonden, zo blijkt wel uit het succesvol mededingen naar de Nationale Sportinnovator Prijs 2018 van ZonMw. Begin december wist de sportpsycholoog, onderzoeker en docent van de UvA zich het middelpunt van een ‘feestje’ in het Philips Stadion in Eindhoven. Voor de Sportinnovator Prijs waren 39 aanmeldingen binnengekomen, waarvan er uiteindelijk vijf werden uitverkozen en financiële ondersteuning kregen, waaronder de chatbot van Balk. “Ik ben trots en er heel blij mee”, jubelt hij.
Gek bedrag
Voor het eerst deed hij mee aan een dergelijke subsidieronde. Het leverde hem een bedrag op van 50.000 euro, precies ook het bedrag waarop hij had ingezet. In totaal werd 216.065 euro over de vijf uitverkorenen verdeeld. Dat klinkt als een gek bedrag, maar dat had te maken met de wensen van de verschillende inzenders.
“Er was in totaal 250.000 euro beschikbaar, dus in principe 50.000 euro per winnaar. Ik heb het maximale bedrag gekregen, anderen hebben blijkbaar niet op het maximale bedrag ingezet.”
“Iedereen richt zich altijd op de processen voor en tijdens het leveren van prestaties. Er is minder aandacht voor de tijd daarna”
Het thema voor de innovatorprijs dit jaar was Mind Your Fitness, waar ook mentaal herstel onder viel. Een kolfje naar de hand van Balk, die het de hoogste tijd vond voor ‘een individuele aanpak’ met een chatbot. “Iedereen richt zich altijd op de processen voor en tijdens het leveren van prestaties. Er is minder aandacht voor de tijd daarna, de herstelfase. Daar ligt juist mijn expertise en in dat traject valt er in mijn ogen nog enorm veel winst te behalen.”
Romeinse senator
Balk kwam met chatbot CATO, wat een afkorting is voor Chatbot Assisted Thriving Optimization. “Het is tevens een verwijzing naar de Romeinse senator Cato, een aanhanger van de stoïcijnse filosofie. Dat wil zeggen dat je je niet snel uit je mentale evenwicht laat brengen. Dat kunnen sporters ook gebruiken.”
Het bedrag van 50.000 euro heeft Balk hard nodig om de chatbot in samenwerking met ontwikkelaar Chatbots.expert vorm te gaan geven. Bij het project zijn naast de ontwikkelaar ook zwembond KNZB en voetbalclub AZ betrokken. “De chatbot is nu nog maar een idee. We zijn nog lang niet zo ver dat hij er al daadwerkelijk is. In januari gaan we met de verschillende partijen verder praten wat erin moet. Dan gaat het erom wat de eisen van sporters en coaches zijn. In juni willen we een pilot draaien, dan krijgen we opnieuw input van sporters en coaches en dan maken we nog een slag. Eind 2019 hoop ik met een prototype te komen.”
“Je moet CATO zien als een robottherapeut. Mensen zijn daartegen soms meer open dan tegen een menselijke therapeut”
Opener tegen robot
Het idee van de chatbot is dat sporters zich hiervoor gaan aanmelden via WhatsApp of Facebook en dat deze zich ontwikkelt als een ‘coach die nooit slaapt’. “Je zou dit misschien ook met een app kunnen doen, maar chatbots zijn apps eigenlijk voorbijgestreefd. Je moet CATO zien als een robottherapeut. Mensen zijn daartegen soms meer open dan tegen een menselijke therapeut. Ook met voorgeprogrammeerde conversaties kun je een gevoel van verbondenheid creëren.”
Het mooie in de ogen van Balk is dat de chatbot proactief kan functioneren door iemand via een appje te benaderen met de vraag hoe het gaat. “Na mindere trainingen en wedstrijden nemen mensen soms een slechte stemming mee naar huis. Het gaat erom dat je dit aanhoudende negativisme sneller kunt reguleren met ondersteuning van een chatbot als CATO. Daarvoor bestaan verschillende strategieën. Dan moet je er bijvoorbeeld aan denken dat je chagrijnig bent en dat je een supergrappig filmpje krijgt opgestuurd.”
“Voor de breedtesport wordt de kennis uit de topsport veel toegankelijker als CATO samen met topcoaches en topsporters is ontwikkeld”
Werk uit handen nemen
Coaches - vooral in de topsport - moeten vaak woekeren met hun tijd en kunnen lang niet iedereen de gewenste aandacht geven, weet Balk. “De chatbot kan het niet helemaal overnemen, maar hij kan wel de echte coach wat werk uit handen nemen. Het tweede voordeel zie ik voor de breedtesport. Daarvoor wordt de kennis uit de topsport veel toegankelijker als CATO samen met topcoaches en topsporters is ontwikkeld. De ambitieuze breedtesporter kan daarvan gebruikmaken.”
De chatbot heeft bovendien een zelflerend vermogen. “Hij leert je steeds beter kennen en kan je daardoor een steeds persoonlijker advies geven. Het betekent wel dat met de pilot mensen CATO een goede kans moeten geven en er minstens enkele weken mee moeten werken.”
Voor meer informatie: innovatieve ideeën in de sport beloond met Nationale Sportinnovator Prijs 2018