door: Leo Aquina | 11 oktober 2018

Hoe voorkom je schooluitval door middel van sport en culturele activiteiten en hoe zet je sport en cultuur in om jongeren actiever te laten participeren? Deze vragen stonden centraal in de workshop ‘Kansen voor minder zelfredzame jongeren’ tijdens de Sociaal Actief-bijeenkomst voor beleidsmakers sport en cultuur op 20 september in Deventer. Een eenduidig antwoord is er niet. Duidelijk is wel dat er te veel in hokjes wordt gedacht. De gepresenteerde projecten proberen die hokjes juist te overstijgen. Roemer van Oordt vertelde over het kickboksproject ‘Boks het voor elkaar’ in Amsterdam Nieuw-West. Initiatiefnemer en zevenvoudig wereldkampioen kickboksen Nourdin El Otmani heeft daarin een belangrijke voorbeeldfunctie. Anouk Rösken van welzijnsorganisatie Raster liet zien hoe zij vroegtijdige schoolverlaters uit Deventer met een expeditie naar Engeland op weg hielp naar betaald werk.

“Raster zoekt een ingang om jongeren in beweging te krijgen”, vertelt Anouk Rösken van Raster, een organisatie die in Deventer werkt in wijken met een welzijnsachterstand. "Om jongeren te activeren willen we aansluiten bij hun interesses. Dat kan sport zijn, maar dat kan ook op het gebied van cultuur.”

Expeditie
In het najaar van 2017 organiseerde Raster met subsidie van de Gemeente Deventer een expeditie met een zeilschip naar Engeland voor vroegtijdige schoolverlaters. Rösken: “Dat zijn jongeren die niet altijd makkelijk vindbaar zijn. Ze wonen vaak bij hun ouders, hebben geen uitkering en zijn eigenlijk niemand tot last. Maar ze hebben ook geen werk en weinig perspectief. Wij hebben die jongeren in samenwerking met verschillende organisaties in Deventer gelokaliseerd.”

Bij de expeditie die Raster organiseerde werden de jongeren intensief begeleid. "De jongeren leren tijdens de expeditie in een volledig andere context na te denken over zichzelf en hun toekomst", vertelt Rösken. "De jongeren zijn volledig uit hun comfortzone en er wordt van hen verwacht dat zij hun eigen grenzen opzoeken en ontdekken wat hun talenten zijn. Ook zijn zij actief bezig en oefenen zij met sociale vaardigheden. Tijdens de expeditie stellen de jongeren verschillende doelen op om aan te werken tijdens en na afloop van de expeditie. De doelen zijn gericht op; vergroten van zelfstandigheid, sociale skills verbeteren, contacten leggen, leren samenwerken, duidelijk toekomstbeeld creëren, communicatie verbeteren, zelfvertrouwen vergroten en structuur en ritme creëren in het dagelijkse leven."

Vervolgtraject
De deelnemers krijgen tijdens en na afloop van het traject begeleiding op zowel persoonlijk vlak als richting toekomst (werk of scholing). Rösken vervolgt:

"Na terugkomst van de expeditie bieden wij jongeren minimaal een half jaar een traject aan gericht op scholing (in samenwerking met ROC Aventus), werk (in samenwerking met Deventer Werktalent) en/of persoonlijke ontwikkeling (in samenwerking met Pactum 16+ team). Bij het vervolgtraject wordt per jongere gekeken wat hij/ zij nodig heeft en wordt waar mogelijk gebruik gemaakt van de eigen kracht van de jongere en zijn/ haar netwerk."

Alle jongeren hebben inmiddels minimaal betaald werk met ondersteuning. Raster gaat op zoek naar de drijfveren van jongeren. “In eerste instantie richten we ons op het individu en daarin nemen we de omgeving mee. We benaderen de jongeren niet vanuit hun problemen, maar vanuit hun talenten. Dat kan sport en bewegen zijn, of techniek, muziek, noem maar op.”

Boks het voor elkaar 
Die benadering spreekt Roemer van Oordt aan. Hij is nauw betrokken bij de kickboksschool ‘Boks het voor elkaar’ in Amsterdam Nieuw-West. “Dat is een achterstandsbuurt”, vertelt Van Oordt. “Er wonen veel gezinnen met een sociaaleconomische achterstand, veel jongeren met ouders of grootouders die niet uit Nederland komen, maar veelal uit Marokko. Kickboksen is heel populair onder de Marokkaanse jeugd. Wij hebben ook jongeren met andere achtergronden en heel veel meisjes, maar we zijn niet echt een gemengde sportschool. We richten ons op die groep jongeren waar we voor werken, want de vraag komt uit hen.”

Van Oordt wil de doelgroep niet stigmatiseren. "Er zijn heel veel Marrokaanse jongeren die het goed doen, meisjes en ook jongens." Toch is er ook een kleine groep Marokkaanse jongeren die het heel slecht doet en ook die groep komt bij 'Boks het voor elkaar'. “Nourdin El Otmani is een held voor die jochies en meiden. Hij is de reden dat ze komen”, aldus Van Oordt. 

Slechte naam
Volgens hem komen de jongeren om te kickboksen, maar ontstaat er ook een selectie.
“Er komen mensen met een slechte houding, onbeleefd, grof en/of ongedisciplineerd. Die pikken we eruit en daar kunnen we iets mee doen. Kickboksen heeft lange tijd een slechte naam gehad, terecht, maar langzaam maar zeker heeft het gelukkig een beter imago gekregen. Wij gebruiken juist elementen uit het kickboksen om die jongeren op het goede pad te krijgen: discipline, op tijd komen, zelfbeheersing, doorzetten, je aan de regels houden. Er zijn zoveel jongeren die daar al problemen mee hebben. Die hebben een stapje nodig in de goede richting. Daar zien we ook resultaten van, want we hebben veel contact met scholen en jongerenwerk in de omgeving.”

Naast de wat 'lichtere' gevallen, komt er bij 'Boks het voor elkaar' ook een groep echte probleemjongeren en daarvoor krijgt het project subsidie van het stadsdeel. Van Oordt: “Dat zijn de zwaardere gevallen, die soms zelfs via de reclassering bij ons komen. Daarvoor krijgen we subsidie, een vreselijk woord waar we vanaf moeten. Ik spreek liever over ‘outputfinanciering’. Wij zijn keihard bezig die jongeren naar werk, scholing of een stage te leiden en daarover hebben we ook outputafspraken gemaakt met de gemeente.”

Passie
Van Oordt vertelt gepassioneerd over de resultaten van 'Boks het voor elkaar'. Zonder die passie en de persoonlijke betrokkenheid van El Otmani zou de sportschool niet kunnen. Structurele financiering vanuit de gemeente is er namelijk niet. “De gemeente Amsterdam is enorm verkokerd. Dat is geen verwijt, maar alles moet steeds weer anders vanwege de vele reorganisaties en het grote verloop van de ambtenaren. Die worden er zelf ook gek van. Het is altijd weer de vraag bij welk loket je moet aankloppen. Vielen we eerst onder sport, nu vallen we weer onder pedagogische begeleiding, dan moet je weer ergens anders zijn. Daarom krijgen we daar nu geen outputfinanciering meer voor.”

De verkokering is Van Oordt een doorn in het oog. “Zolang je niet uitgaat van de groep mensen met wie je werkt, maar van de domeinen die je hebt om die doelgroep te bereiken, komen we niet verder”, besluit hij zijn betoog. Daarmee sluit hij aan bij de denkwijze van Raster en de filosofie achter het Interbestuurlijk programma IBP, waarover projectleider Jasper Sterrenburg in het plenaire gedeelte van de dag vertelde.